Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

ХУЛОСА……………………………………………………………………….125
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ………………………..130
ШАРТЛИ ҚИСҚАРТМАЛАР………………………………………………141
ИЛОВА………………………………………………………………………..142

КИРИШ
Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Ўзбек халқининг тарихий ютуғи бўлган мустақиллик йилларида амалга оширилган кенг кўламли ислоҳотлар миллий давлатчилик ва суверенитетни мустаҳкамлаш, ...жамиятда қонун устуворлигини, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенглик муҳитини таъминлаш учун муҳим пойдевор бўлди, халқимизнинг муносиб ҳаёт кечириши, фуқароларимизнинг бунёдкорлик салоҳиятини рўёбга чиқариш учун зарур шарт-шароитлар яратди¹. Айниқса, она тилимизни янада равнақ топтириш давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Жумладан, ўзбек тилшунослигида инсоннинг ақлий фаолияти маҳсули бўлган тушунча билан сўз ва концептнинг ўзаро муносабати масалаларини ўрганишга эътибор кучайди.
Таълим тизимидаги туб ислоҳотлар, ижодий фикрлайдиган ёшларни тарбиялашга қаратилган когнитив таълим тизимининг амалга оширилаётганлиги тилшунослар олдига матнлар тадқиқини замонавий таҳлил методлари асосида амалга оширишни вазифа қилиб қўйди.
Ўзбек тили соматик фразеологизмларини алоҳида лексик-семантик гуруҳ сифатида майдон назариясига асосланиб, стилистик ва қиёсий-типологик планда тадқиқ этиш ҳам ана шу долзарб муаммолар сирасига киради.
Шу маънода образлиликка дахлдор бўлган ўзбек тили функционал услублари – оғзаки, бадиий-публицистик услубларда шаклланган матнларда фаол бўлган кўз, қўл ва юрак компонентли фразеологик бирликлар тадқиқот учун қизиқарли материал беради. Ушбу соматизмлар асосида шаклланган фраземаларнинг лингвостилистик ва семантик-прагматик таҳлили ўзбек миллий тилининг фалсафий-гносеологик, миллий-психологик ва этно-маданий аспектларини чуқур англашга кўмаклашиши ҳам мавзунинг долзарблигини белгилайди.
Ўзбекистон Республикасининг 1995 йил 21 декабрда янги таҳрирда қабул қилинган «Давлат тили ҳақида»ги қонуни, Вазирлар Маҳкамасининг «Давлат тили ҳақида»ги Қонунни амалга оширишга қаратилган Давлат дастурига тегишли ўзгартиришлар киритиш тўғрисида 1996 йил 10 сентябрдаги 311-сон қарори талаблари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2016 йил 13 майдаги ПФ-4797‑рақамли «Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетини ташкил этиш тўғрисида»ги Фармони ҳамда мазкур фаолиятга тегишли бошқа маъмурий-ҳуқуқий ҳужжатларда белгиланган вазифаларни амалга оширишда ушбу диссертация тадқиқоти муайян даражада хизмат қилади.