Ўзбекистон республикаси парвозлар хавфсизлигини назорат қилиш давлат инспекцияси


Парвознинг хавфсиз баландликлари хисоби


Download 1.79 Mb.
Pdf ko'rish
bet130/147
Sana05.05.2023
Hajmi1.79 Mb.
#1432152
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   147
Bog'liq
29f67fbb7ae3358ed2bd4df15ff5ee7e

 
Парвознинг хавфсиз баландликлари хисоби. 
 
760 мметрсметруст (1013,2 мбар) атмосфера босими бўйича парвозлар хавфсиз 
баландлиги хисоби фуйидаги формулалар билан ишлаб чиқилади: 
H
без. 760
қН
без. ист.
қН
рел
-
ΔНtқ(760-Р
прив. мин
)·11; 
H
без. 1013,2
қН
без. ист.
қН
рел
-
ΔНtқ(1013,2-Р
прив. мин
)·8,25. 
қаерда Н
без. ист.
– 
парвознинг ҳақиқий хавфсиз баландлигини белгиланган кўрсаткичи, м; 
Н
рел.
– 
йўлканинг йўл қўйилган кенглиги доирасида, жой рельефининг, ундаги 
сунъий тўсиқлар баландлигини ҳисобга олингандаги, энг юқари нуқтасининг абсолют 
баландлиги, м; 
Р
прив. мин
– 
денгиз сатҳи даражасига келтирилган, парвоз йўналиши (участкаси) 
бўйича минимал атмосфера босими, мметрсметруст (мбар); 
Н
t
– 
қуйидаги формула билан аниқланадиган, баландлик ўлчагичнинг методик 
температура тузутгичи, метр 
испр
H
t
H
t
*
300
15
0
0

=
қрда 
0
– 
парвоз йўналиши (участка) бўйлаб минимал температура. 
Аэродром ҳудудида парвозларни амалга ошириш бўйича йўриқнома ва 
аэронавигация ахборотлари тўпламига киритиш учун яқинлашиш ҳудудида 760 
мметрсметруст (1013,2 мбар) атмосфера босимида парвознинг хавфсиз баландлиги 
қуйидаги формулалар билан ишлаб чиқилади: 
Н
без. подх
қ Н
без. ист
қ Н
рел
-
ΔН
t
қ (760-Р
прив. аэр
)•11; 
Н
без. подх
қ Н
без. ист
қ Н
рел

Δ Н
t
қ (1013,2-Р
прив. аэр
)•8,25, 
қаерда Н
без. ист
– 
парвознинг белгиланган ҳақиқий хавфсиз баландлиги 
кўрсаткичи, м; 
Δ Н
t
– 
кўп йиллик кузатишлар бўйича аэродромдаги ўртача йиллик тепература 
бўйича аниқланадиган, баландлик ўлчагичнинг методик температура тузатгичи, м; 
Р
прив. аэр
– 
кўп йиллик маълумотлар бўйича аэродромдаги денгиз сатҳи даражасига 
келтирилган минимал атмосфера босими, мметрсметруст (мбар).
Қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: 
Н
аэр
Р
прив. аэр
қ ------------- қ Р
аэр.
,11(8,25) 
қаерда Н
аэр
– 
аэродромнинг денгиз сатҳига нисбатан юқорилиги, м; 
Р
аэр

кўп йиллик кузатувлар бўйича аэродром УҚЙ даражасидаги минимал 
атмосфера босими, мметрсметруст (мбар). 


150 
Аэродром ҳудудида парвозларни амалга ошириш бўйича йўриқнома ва 
аэронавигация ахборотлари тўпламига киритиш учун аэродром доираси (баландлик 
доираси) бўйича парвоз баландлиги қуйидаги формула бўйича ишланади: 
Н
кр
қ Н
без. ист
қ Δ Н
рел

Δ Н
t

қаерда Н
без. ист
– 
учиш ва қўниш ҳудудида ҳақиқий хавфсиз баландликнинг 
белгиланган кўрсаткичи, м; 
Н
рел

йўлканинг белгиланган кенглиги доирасида, жой рельефининг, ундаги 
сунъий тўсиқлар баландлигини ҳисобга олингандаги, аэродром даражасига нисбатан энг 
юқори нуқтасининг абсолют баландлиги, м; 
Н
t
– 
кўп йиллик кузатишлар орқали аниқланган аэродромдаги ўртача йиллик 
температур билан белгиланадиган, баландлик ўлчагичнинг қуйидаги формула билан 
аниқланадиган методик температура тузутгичи, м,: 
t
o
-15
o
Δ H
t
қ ------------- Н
испр.
,300 
қаерда
t
о
– 
кўп йиллик кузатувлар бўйича аэродромнинг ўртача йиллик 
температураси, дўл; 
Н
испр
қ Н
без. ист. 
қ Δ Н
рел. 
(м).
Аэродром ҳудудида парвозларни амалга ошириш бўйича йўриқнома ва 
аэронавигация ахборотлари тўпламига киритиш учун аэродром ҳудудида МБВ минимал 
хавфсиз баландлигини ҳисоблаш қуйидаги формула бўйича амалга оширилади: 
МБВ қ 300 қ Δ Н
рел

Δ Н
t

Қаерда 
Δ Н
рел
– 
учишга яқинлашиш ва қўниш йўналишида УҚЙ остонаси 
даражасига нисбатан, сунъий тўсиқларни ҳисобга олган ҳолда, жой рельефининг энг 
баланд нуқтаси, м; 
Δ Н
t

кўп йиллик кузатишлар орқали аниқланган аэродромдаги ўртача йиллик 
температура билан белгиланадиган, баландлик ўлчагичнинг қуйидаги формула билан 
аниқланадиган методик температура тузутгичи, м,: 
t
o
-15
o
Δ H
t
қ ------------- Н
испр.
, 300 
қаерда t
о

кўп йиллик кузатувлар бўйича аэродромнинг ўртача йиллик 
температураси, дўл; 
Н
испр
қ 300 қ Н
рел 
(м). 
Аэродром ҳудуди минимал хавфсиз баландлиги, агар унинг кўрсаткичи ўтиш 
эшелонига тенг ёки ундан ортиқ бўлса, қуйидаги формула бўйича чиқарилади: 
МБВ қ 300 қ Н
рел

Δ Н
t
қ (760-Р
прив.аэр.
)•11, 
қаерда
Н
рел
– 
қўнишга яқинлашиш ва кириш йўналишида, жой 
рельефининг, ундаги сунъий тўсиқлар баландлигини ҳисобга олингандаги, энг юқори 
нуқтасининг абсолют баландлиги, м; 


151 
Δ Н
t

кўп йиллик кузатишлар орқали аниқланган аэродромдаги ўртача йиллик 
температура билан белгиланадиган, баландлик ўлчагичнинг қуйидаги формула билан 
аниқланадиган методик температура тузутгичи, м: 
t
o
-15
o
Δ H
t
қ ------------- Н
испр.
, 300 
қаерда t
о

кўп йиллик кузатувлар бўйича аэродромнинг ўртача йиллик 
температураси, дўл; 
Н
испр
қ 300 қ Н
рел 
(
м), 
Р
прив.аэр
– 
аэродромда кўп йиллик маълумотлар бўйича денгиз сатҳи даражасига 
келтирилган, минимал атмосфера босими қуйидаги формула бўйича чиқарилади: 
Н
аэр
Р
прив.аэр
қ ------------- қ Р
аэр.
,11(8,25) 
қаерда Н
аэр
– 
аэродром денгиз сатҳига нисбатан юқорилиги, м; 
Р
аэр
– 
кўп йиллик кузатишлар бўйича аэродром УҚЙ даражасида минимал 
атмосфера босими, мметрсметруст (мбар). 
Эслатма: Агар МБВ ўтиш эшелонига тенг ва ундан ортиқ бўлса, унда денгиз 
сатҳи даражасидан кўрсатилади ва қавссиз ёзилади. 
Пастки эшелондан пастроқда парвозда аэродром ҳудудида хавфсиз баландлик 
ҳисоби қуйидаги формула бўйича чиқарилади: 
Н
без.аэр
қ Н
без.ист
қ Δ Н
преп

Δ Н
t

қаерда Н
без.ист
– 
учиш ва қўниш зонасида ҳақиқий хавфсиз баландликнинг 
белгиланган кўрсаткичи, м; 
Н
преп
– 
аэродром даражасига нисбатан жой рельефининг, сунъий тўсиқлар 
инобатга олинган ҳолда, энг баланд нуқтаси баландлиги. Парвоз тезлиги 300 км/с ортиқ 
бўлганида сунъий тўсиқлар баландлиги Н
преп 
ҳисобга олинади, тоғли жойларда эса
ҳамма ҳолатларда ҳам, парвоз тезлигидан қатъий назар, йўлканинг белгиланган 
кенглиги доирасида ҳисобга олинади, м; 
Δ Н
t
– 
қуйидаги формула бўйича метрларода аниқланадиган, баландлик 
ўлчагичнинг методик тузатгичи: 
t
o
-15
o
Δ H
t
қ ------------- Н
испр.
, 300 
қаерда t
о
– 
аэродромдаги ҳақиқий ҳарорат, дўл; 
Н
испр
қ Н
без.ист
қ Δ Н
преп

метр 
Йўналиш бўйича (авиация ишлари ҳудудида) пастки эшелондан пастда хавфсиз 
парвоз баландлиги қуйидаги формула бўйича чиқарилади: 
Н
без.прив
қ Н
без.ист
қ Н
преп

Δ Н
t

қаерда Н
без.ист
– 
хақиқий хавфсиз парвознинг белгиланган кўрсаткичи, м; 


152 
Н
преп
– 
жой рельефининг, ундаги табиий тўсиқларни инобатга олган ҳолда, энг 
баланд нуқтасининг абсолют баландлиги. Парвоз тезлиги 300 км/с ортиқ бўлганида 
сунъий тўсиқлар баландлиги Н
преп 
ҳисобга олинади, тоғли жойларда эса, ҳамма 
ҳолатларда ҳам, парвоз тезлигидан қатъий назар, йўлканинг белгиланган кенглиги 
доирасида ҳисобга олинади, м; 
Δ Н
t

қуйидаги формула бўйича метрларода аниқланадиган, баландлик 
ўлчагичнинг методик тузатгичи: 
Δ H
t
қ ------------- Н
испр.
, 300 
қаерда t
о
– 
учиш ва қўниш (улардан камроғи) аэродромида ҳақиқий ҳарорат, дўл; 
Н
испр
қ Н
без.ист
қ Н
преп
, метр 
Аэродром ҳудудида ўтиш эшелони ҳисоби қуйидаги формула бўйича 
чиқарилади: 
Н
эш.перех

Н
перех.
қ 600 қ Н
аэр.

қаерда Н
перех.
– 
аэродром ҳудудига ўтиш баландлиги, кўрсаткичи доира бўйлаб 
парвоз баландлигидан паст бўлмаслиги лозим (м); 
Н
аэр.
– 
аэродромнинг денгиз сатҳига нисбатан баландлиги (м). 
Аэродромнинг денгиз сатҳи даражасига келтирилган босими стандарт босимга 
тенглашган ҳолдаги шароитида ҳисобланади. Ҳисоблаш орқали олинган баландлик 
кўрсаткичи яқинроқ бўлган яқори эшелонгача яхлитланади.
Ҳисобланган ўтиш эшелони ушбу аэродром ҳудудида прарвозларни амалга 
ошириш бўйича йўриқномада ва бошқа аэронавигация маълумотлари ҳужжатларида 
кўрсатилади. 
Аэроузелга ўтишнинг пастки эшелони аэроузелга кирувчи аэродромларга 
ўтишнинг энг кўп эшелонидан паст бўлмаган қилиб белгиланади. 


153 
Ўзбекистон Републикаси самовий ҳудудида 
фуқаро ва экспериментал авиациясининг парвоз 
қилиш авиация қоидаларига (ЎзР АҚ-91)
4-
ИЛОВА 

Download 1.79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling