Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xozazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Malyus qonuni.
Malyus qonuni - yorugʻlik qutblovchi asbob (polyarizator) dan oʻtganda chiziqli yorugʻlik intensivligining oʻzgarishi qonuni. Tushayotgan yorugʻlikning qutb tekisligi va qutblovchi asbobning qutblash tekisligi orasidagi burchak a ga nisbatan yorugʻlik intensivligi har xil oʻzgaradi. Malyus qonuni 1810-yilda fransuz fizigi E. Malyus (1775—1812) kashf qilgan. Qutb tekisliklari (yorugʻlik va asbob) orasidagi burchak a, analizatorga tushayotgan chiziqli yorugʻlik intensivligi E0 boʻlsa, analizatordan chiqayotgan yorugʻlik intensivligi Malyus qonuniga asosan E=E0cos2 a boʻladi. Yorugʻlik intensivligini oʻlchaydigan asbob va qurilmalar Malyus qonuni asosida ishlanadi

Polyarizatorlardan faqat qutblangan yorug’lik olish maqsadidagina emas, balki nurni qutblangan yoki qutblanmagan nurning tebranish tekisligini aniqlash uchun foydalaniladigan polyarizator analizator deyiladi.

I = I₀ cos² α
Bu ifoda Malyus qonunini ifodalaydi: analizatordan o’tgan yorug’lik intensivligi analizator va polyarizatorning optik o’qlari orasidagi burchak kosinusining kvadratiga proporsionaldir.
Malyus o’zining qonuni yorug’likni to’lqin emas , balki korpuskul deb tasavvur qilish asosida chiqargan. Keyinchalik Arago tomonidan o’tkazilgan aniq fotometrik o’lchamlash Malyus qonunining to’g’riligini tasdiqlaydi.
A amplitudaning polyarizator tekisligi bilan φ burchak hosil qiluvchi tekislikda yuz berayotgan tebranishini ikkita A₁ = A cosφ va A₁ = A sinφ tebranishlarga ajratish mumkin. O’tgan to’lqinning intensivligi A₁² = A² cos² φ va A₁² = A² sin² φ miqdorga proporsional, ya’ni cos φ ga teng. bu erda L A amplitudaning polyarizator tekisligi bilan φ burchak hosil qiluvchi tekislikda yuz berayotgan tebranishini ikkita A₁ = A cosφ va A₁ = A sinφ tebranishlarga ajratish mumkin. O’tgan to’lqinning intensivligi A₁² = A² cos² φ va A₁² = A² sin² φ miqdorga proporsional, ya’ni cos φ ga teng. bu erda L