Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xoramiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

"ATTO" texnik guruhining faoliyati to'g'risida

2022-yilning 5 oyi davomida ATTO tizimi orqali amalga oshirilgan tranzaksiyalar (to‘lovlar) soni 77 milliondan oshdi, bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 35 % ko‘pdir. Shu bilan birga, sezilarli o'sish birinchi navbatda bank kartalari bilan bog'liq bo'lib, ularning hajmi 10,7 million tranzaksiyani tashkil etdi. ATTO tizimi orqali avtobus va metroda bank kartalari orqali yo‘l haqi to‘lovining o‘rtacha oylik o‘sishi 260 % tashkil etdi.
Imtiyozli transport kartalariga kelsak, ko‘rib chiqilayotgan davrda ushbu kartalar yordamida amalga oshirilgan to‘lovlarning umumiy soni 19,6 million tranzaksiyani tashkil etdi, bu 2021-yilga nisbatan 28 % ko‘pdir. Imtiyozli transport kartalari orqali toʻlovning sezilarli oʻsishi talaba kartalari segmentida kuzatildi, bunda 5 oy yakunlari boʻyicha bu koʻrsatkich 42% ni tashkil etdi.
Shahar yo‘lovchi transporti sohasida elektron to‘lovlarni joriy etishning bunday sezilarli ijobiy dinamikasi ATTO tomonidan amalga oshirilayotgan tezkor texnik ishlar bilan ham bog‘liq.
Jumladan, Toshkent shahridagi avtotransport to‘lovlarining avtomatlashtirilgan tizimi faoliyatini yaxshilash maqsadida ATTO kompaniyasi tomonidan qurilmalar va jihozlarga, shu jumladan validatorlar va boshqa yordamchi qurilmalarga o‘z vaqtida profilaktik xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq bo‘lgan texnik yordam guruhlari tuzildi, ATTO elektron tizimiga ulangan va metro bekatlarida, shuningdek, avtobus salonlarida (QR chiptalarini chop etish uchun printerlar, turniket boshqaruv platalari, tarmoq xablari) o'rnatilgan.
Joriy yilning o‘tgan davrida texnik guruhga 8 ta avtobus saroyidan (1,1 mingdan ortiq harakatlanuvchi tarkib) va metropolitendan jami 1,4 mingta murojaat kelib tushdi. Shu bilan birga, joriy yilning yanvar-may oylarida oylik arizalar ko‘rsatkichi 36 % kamayganini ko‘rsatdi, bu dasturiy ta’minot va texnik jihozlarni yangilash, shuningdek, tashuvchi xodimlarining elektron to‘lovlar bo‘yicha bilim va tajribasini oshirish bilan bog‘liq.
Yuqoridagi vazifalarga qo‘shimcha ravishda, texnik guruh tomonidan transport kartalarini sotish amalga oshirilgan kartomatlar (o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish infokiosklari) ishini texnik ta’minlash va takomillashtirish hamda ularni to‘ldirish ishlari olib borildi. Joriy yilning o‘tgan davrida metro bekatlari ichida joylashgan 15 ta kartomatning ishlashi bilan bog’liq 134 ta murojaat kelib tushgan bo‘lib, ularga tezkorlik bilan texnik yechimlar taqdim etildi. Shu bilan birga, murojaatlarning 32 % bankomatlardan noto‘g‘ri foydalanish bilan bog‘liq, jumladan, bank kartasi o‘rniga transport kartalari joylashtirilgan “card-rider” funksiyasi bilan muammo yuzaga kelgan.
“ATTO” kompaniyasining Call-markazi faoliyatiga to‘xtaladigan bo‘lsak, joriy yilning 5 oyi davomida markaz operatorlari tomonidan 36 mingdan ortiq qo‘ng‘iroqlar ko‘rib chiqilgan bo‘lib, ularning katta qismi fevral oyidan aprel oyigacha kelib tushgan. Murojaatlarning 30% dan ortigʻi transport kartasi balansini yoki sotib olingan tarif rejasi tekshirish bilan bogʻliq boʻlsa, 15% murojaat transport kartasining qulayligi va imkoniyatlariga oid maʼlumot savollariga toʻgʻri keldi.

XULOSA
PayPal-ning swot tahlilini chuqur o'rganib chiqqanimdan so'ng, Men kompaniyaning onlayn fond o'tkazmalari bozorida kuchli mavqega ega ekanligini angladim. Biroq, muqobil variant sifatida banklar kabi tahdidlarni e'tiborsiz qoldirmaslik kerak. Kompaniya rivojlanayotgan mamlakatlarda o'z bozorini kengaytirish kabi imkoniyatlardan ham foydalanishi kerak . Xulosa o’rnida shuni aytishim mumkin hozirgi jadallashib rivojlanib borayotgan davrda kontaktsiz to’lov tizimlari yanada urfga kirib bormoqda bu juda ham qulay va ortiqcha vaqt isrofini oladi. Birgina misol tariqasida metroni oladigan bo’lsak agar bizda NFS tizimga ega plastic kartamiz bo’lsa yoki mobile dasturimiz bo’lsa biz hech qanday navbatlarsiz to’lovni amalga oshirib. O’z ishlarimiga o’z vaqtida ulgirishimiz mumkin.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. https://ipakyulibank.uz/pages/nfc-tolov-qanday-ishlaydi
2. https://atto.uz/ru/passengers/transport-kartalari
3.https://www.businessnewsdaily.com/16250-nfc-mobile-payments.html#:~:text=NFC%20mobile%20payments%20are%20contactless,employees%20to%20handle%20or%20cards.