Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish

Xulosa. 
Axborot tushunchasi tushunilgan miqdorni anglatib, u turli ko‗rinishlarda bo‗lishi 
mumkin. Axborotni ishonchli himoyasini tashkil etishda kriptografiya muhim ahamiyat 
kasb etadi. Kriptografik himoyani joriy qilish uchun axborot xavfsizligi bilan bog‗liq 
umumiy masalalarni tushunish kerak. Axborot xavfsizligi vaziyat va talabga muvofiq 
ravishda turlicha namoyon bo‗ladi. Foydalanuvchining kimligidan va qanday darajada 
ishtirok etganidan qat‘iy nazar tomonlar axborot xavfsizligi bilan bog‗liq ba‘zi 
maqsadlarga erishadi. Kriptografiya axborot xavfsizligining maqsadlari: konfidensiallik, 
ma‘lumot yaxlitligi, subyekt autentifikatsiyasi va xabar 7 autentifikatsiyasi, bilan bog‗liq 
matematik usullarni o‗rganadi.

Simmetrik shifrlashda, kodlash va kodni ochish uchun birgina kalitning oʻzidan 
foydalaniladi.
Simmetrik shifrlash algoritmlari antik davrga borib taqaladi: miloddan 
avvalgi 1-asrda Rim imperatori Gay Yuliy Tsezar tomonidan ma‘lumotlarni 
yashirishning bu usuli ishlatilgan. e., va u ixtiro qilgan algoritm ―Tsezar kriptotizimi‖ 
sifatida tanilgan. 
Hozirgi vaqtda simmetrik shifrlashning eng mashhur algoritmi 1977 yilda ishlab 
chiqilgan DES (Data Encryption Standard) algoritmidir. Yaqin vaqtlargacha bu ―AQSh 
standarti‖ bo‘lib kelgan, chunki bu mamlakat hukumati undan turli ma‘lumotlarni 
shifrlash tizimlarini joriy qilish uchun foydalanishni tavsiya qilgan.
OFDM modulyatsiyalashni OFDMA- Orthogonal Frequency Devision Multiple 
Access ulanish tamoyili – kanallar ortogonal chastota bo‗yicha ajratiladigan ko‗p 
tomonlama ulanish aniqlaydi. Uning ma‘nosi shundan iboratki, operatorning ishlashi 
uchun ajratilgan butun chastota-vaqt maydoni ham chastota bo‗yicha (15 kGs), ham vaqt 
bo‗yicha (0,5 ms) uncha katta bo‗lmagan bloklarga bo‗linadi. 

---