Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish

 
 
6-rasm. CDMA-2000 tarmog„ining soddalashtirilgan sxemasi. 
Radioulanish darajasida BTS - tayanch stansiyalar(transiverlar) va BSCtayanch 
stansiyalar kontrollerlari ishtirok etadi va o„zlari uchun an‟anaviybo„lgan funksiyalarni 
bajaradi. Tayanch tarmog„i darajasi quyidagi elementlardan iborat: • PCF (ingl. 
PacketControlFunction) - paketli uzatishni boshqaruv markazi; • PDSN (ingl. 
PacketDataServiseNode) - paketli ma‟lumotlarni uzatishga xizmat qiladigan tugun. Bu 
tugunlar paketli kommutatsiya jarayonida qatnashishadi. • MSC– mobil kommutatsiya 
markazi:GPRStarmoqlaridagi kabi simli tayanch tarmog„i hisoblanib, radioulanish 
tarmog„i va umumiy ulanish turg„un tarmoqlari oralig„idagi bog„lovchi tugun 
hisoblanadi.MSCmarkazi kanalli kommutatsiya yordamidaulanishni ta‟minlaydi. 
Tarmoqning quyidagi tugunlari esa,o„zlarining an‟anaviy funksiyalarini bajarishadi: • 

---

AAA -avtorizatsiya, autentifikatsiyava hisob markazi; • HLR- uy abonentlari registri; • 
VLR -mehmon abonentlar registri. CDMA-2000 tizimlarining arxitekturasi tahlil 
qilinganda, PDSN - ma‟lumotlarni paketli uzatish tayanch tarmog„i UMTS 
tarmog„idagi SGSN tuguni o„rniga ishlatilishini ko„rish mumkin. Yana bir farq 
shundaki,CDMA-2000 tizimida AU lar mobilligini boshqarish uchun UMTS kabi HLR 
registri emas, balki MobileIP protokolining kengaytirilgan versiyasi ishlatiladi (ya‟ni, 
IP- protokoli bilan moslashtirilgan). Bu esa, yangi mobil aloqa tarmoklarini, asosan, 
mobil Internet ilovalari va xizmatlariga yo„naltirilganligini hisobga olganda, 
CDMA2000 tizimlarining shubxasiz avzalligi hisoblanadi. Shu bilan birga, UMTS va 
CDMA-2000 tizimlarida ommaviy foydalanish telefon tarmoqlariga va ma‟lumotni 
paketli uzatish tarmoqlariga ulanishda o„xshashlik mavjud. FOMA standarti.FOMA 
(ingl. Freedom of Mobile Multimedia Acces) Yaponiyaning NTT DoCoMo sotali aloqa 
operatori tomonidan taqdim etilayotgan 3G xizmatlari uchun W-CDMA texnologiyasiga 
asoslangan standartning savdo belgisi hisoblanadi. Hozirgi vaqtda NTT DoCoMo 
kompaniyasi «pastga» kanalda 7,2 Mbit/s «yuqoriga» kanalda 5,7 Mbit/s gacha 
ma‟lumot uzatish tezligini ta‟minlovchi ―O„ta tez FOMA‖ (ingl. FOMA High-Speed) 
nomini olgan HSPA xizmatlarini taqdim etmoqda. Umuman, o„zining texnik 
xarakteristikalari bo„yicha FOMA standarti UMTS standartiga juda yaqin. TD-SCDMA 
standarti.TD-SCDMA (ingl. Time Division-Synchronous Code Division Multiple 
Access) bu bir eltuvchi chastotali, vaqt bo„yicha duplekslovchi CDMA texnologiyasi 
asosidagi uchinchi avlod tizimlarining―Xitoy‖ varianti hisoblanadi. Standart 2006 yilda 
Xitoy telekommunikatsiya sanoatiniqo„llab-quvvatlash va CDMA-2000, W-CDMA 
texnologiyalari patentlari uchunto„lovlardan xoli bo„lish maqsadida ishlab chiqilgan va 
rasmiy qabulqilingan.