Ўзбекистон республикаси санитария қоидалари, меъёрлари ва гигиена нормативлари

Реакциянингўзигахосхусусиятлари:

• 
  Текширилаётган буюмларгаишловберилгандансўнг 1 дақиқаданкейин ранг ўзгаришиҳисобгаолинмайди;
  
• 
  Текширилаётган буюмлар хона ҳароратидабўлишикерак. Иссиқбуюмлар текширувданўтказилмайди;
  
• 
  Ишчиэритманиёруғнурёкиюқориҳароратдасақлаштақиқланади;
  
• 
  Азопирамишчиэритмаси 1-2соатдавомидаишлатилишикерак.
  

Натижаларданқатъийназартекширувдансўнгтекширилган буюмларданазопирамқолдиқларисувбиланювибёкисувёкиспиртгаивитилган тампон биланартибкетказилади, сўнграушбубуюмлар такроран стерилизация олдитозалашдан ўтказилади.

2. 
   Амидопиринлисинов
   

Амидопирин 5 фоизли спиртлиэритмаси 97 фоизли этил спиртидатайёрланади. Ушбу эритмазичёпиладигантиқинлифлакондасовутгичдасақланишикерак. Эритмаяроқлиликмуддати - 1 ой.
30 фоизлисиркакислотасиэритмасива 3 фоизли водород пероксидиэритмасидистиллангансувдатайёрланади.
Амидопириннинг 5 фоизлиспиртлиэритмаси, 30 фоизлисиркакислотасиэритмасива 3 фоизливодород пероксидиэритмаситенгмиқдордааралаштирилади. Реактив уни қўллашданолдинтайёрланади.
Азопирамлиёкиамидопиринлисиновқўйишданамунақўйилгандансўнг 1 дақиқаўтгач юз берганреактивлар ранги ўзгаришиҳисобгаолинмайди.

3. 
   Фенолфталеинлисинов
   

Фенолфталеин 1 фоизли спиртлиэритмаси97 фоизли этил спиртидатайёрланади; эритмазичёпиладигантиқинлифлакондасовутгичда бир ой давомидасақланади.

2. 
   Синовларқўйишметодикаси
   

Назоратқилинадиганбуюм реактивдаивитилган докали салфетка биланартиладиёкитомизгичёрдамидабуюмга реактив 2-3 томчисиоқизилади.

1. 
   Синовларқўйишнатижалариниқайд қилиш:
   

ижобийазопирамлисиновдақонизларибўлгандабирданигаёки 1 дақиқадансўнгдастлаббинафша ранг пайдобўлади, сўнграбирнечасонияларичидатезда реактив ранги пушти-настаринёкиқўнғирранггаўзгаради.
Азопирам, гемоглобинданташқари, буюмлардаўсимликданкелибчиққанпероксидазалар (ўсимликқолдиқлари), оксидловчилар (хлорамин, хлор оҳаги), оқартиргичликирювишкукуни, идиш-товоққаишловберишучунхромлиаралашмаваҳ.к.лар, шунингдек, занг (темироксидлариватузлари) вакислоталарқолдиқмиқдорларимавжудлигинианиқлайди. Текширилаётганбуюмлардазангваюқоридакўрсатилганоксидловчилармавжуд бўлганда реактив қўнғиррангга, қолганҳолатлардаэсапушти-настаринранггакиришикузатилади.




134

Сана	Ишлов бериш усули	Қўлланилаёт-ган восита	Ишлов берилган буюмлар устидан оралиқ кимёвий назорат натижалари				Назоратни ўтказган шахс фамилияси
			Буюм номи	Буюм сони (дона)	Шулардан
					Қон билан	Ювиш воситаси билан

2. 
   Стериилизацияни назорат қилиш
   
   1. 
      Стерилизация қилиштартибларипараметрларининазоратқилишфизикавий усулда (назорат-ўлчовқурилмалари; термометрлар, моновакуумметрларвабошқаларёрдамида) ҳамдакимёвийусулдакимёвийиндикаторлар (ИВС ва ИКПВС-Медтест, Стеритест-В, П, Вл-Винар, Медис-В, Фарматест-Винарвабошқалар) ишлатилганҳолдаолибборилади. Стерилизация самарадорлигини стерилизация қилинганажомлар стериллигининазоратқилишнатижалариасосидабаҳоланадиҳамдаҳаво, буғ (автоклав) стерилизаторлариниишлатишдафтаридааксэттирилади (Ф 257/У).
      

135

Сана

Буғ. ҳаво Стерилизатори марка варақами

Стерилизация қилинаётганбуюмлар

Упаков­ ка

Стерилизация вақти (дақиқа)

Режим

Назорат тести

Имзо

Стерилизация қилинган буюмлар номи

сони

Стерилизация бошланиши

Стерилизация тугаши

Босим

Ҳарорат

Стерилизация қилинган буюмлар номи

сони

Кимёвий тест-индикаторларқўлланилишистерилизаторлар техник носозлиги, уларниюклашқоидаларибузилиши, параметрларқийматлариниўрнатишдагихатоликларёки улар ишданчиқишибиланбоғлиқ стерилизация қилиштартибигариояэтмасликнианиқлашгаимкон бериб, шу аснода стерилбўлмаганбуюмлар ишлатилишэҳтимолиникамайтиради. Индикатор ўрамидаунинг номи, яроқлиликмуддати, туркумрақами, ТНБ штампиваишлаб чиқарувчи корхонареквизитларикўрсатилади. Индикаторниишлаб чиқарувчиси ўрамида 5°С дан 40°С гачабўлганҳароратдаваҳавонисбийнамлиги 85%дан ошмаганшароитдақуёшнурлариданмуҳофазаланган жойдасақлашлозим. Кафолатланган яроқлиликмуддати – 24 ой. Индикаторларбиланбоғлиқбарчаамалиётлар – уларни стерилизатор камерасигажойлаш, унданчиқариболиш, натижаларни талқинэтишваҳужжатлаштириш стерилизация қилишнибажарувчиходимлартомониданамалгаоширилади. Индикаторларниҳарбир стерилизация циклида қўллаштавсияэтилади. Стерилизаторгасолинадиганиндикаторлар сони стерилизатор камерасиҳажмигабоғлиқдир. Ҳарбир стерилизация циклида ҳамташқи, ҳам ички тест-индикаторларқўлланилади. Буғ стерилизаторининг стерелизация камераси ҳажми	Индикатор солинадиган нуқталар сони
100 гача	5
100 дан 750 гача	11

136


Буғ, ҳаво (автоклав) стерилизаторларини ишлатиш
ЖУРНАЛИ

Қайдлар бошланган сана «__________»__________20___й.
Қайдлар тугаган сана «__________»__________20___й.

Стеризация камераси ҳажми	Назорат нуқталар сони	Назорат нуқталар жойлашуви
100 гача	5	Вертикал стерилизаторларда Нуқта №1 – камера юқори қисмида; нуқта №2 – камера қуйи қисмида; нуқта №3-5 – стерилизация қутилари марказида Юмалоқ горизонтал стерилизаторларда: Нуқта №1 – юклаш эшиги олдида; нуқта №2 – қарама-қарши деворда; нуқта №3-5 - стерилизация қутилари марказида
100 дан 750 гача	11 гача	Ҳажми 750 гача бўлган юмалоқ горизонтал стерилизаторларда ҳамда тўртбурчакли стерилизаторларда №1 – юклаш эшиги олдида; №2 – қарама-қарши деворда; нуқта № 3-11 – стерилизация қутилари марказида

5. 
   Индикаторни маҳкамлаш учун унинг орқасидан логотип томондан ёпишқоқ қатламни ёпиб турувчи ҳимоя қоғози олиб ташланади. Стерилизация қилиш қутилари ишлатилганда индикаторлар қути ёрлиғига маҳкамланиши зарур.
   
6. 
   Стерилизация қилинаётган буюм ва ўрамлар ичида СТЕРИКОНТ-П туридаги индикаторларни жойлаштиришга йўл қўйилмайди. Буюм ва ўрам ичида стерилизация шароитларини назорат қилиш учун "СТЕРИТЕСТ-П" ва шунга ўхшаш турдаги индикаторларни ишлатиш зарур.
   
7. 
   Стерилизация цикли тугагандаҳарбириндикаторнинг индикатор белгиси ранг ўзгаришибаҳоланади. Агар барчаиндикаторларда индикатор белгиси ранги солиштиришэталонирангигамувофиқтўқкўк-бинафшаранггаўзгарсаёкиундандатўқроқранггакирса, стерилизация режими критик параметрлариталабэтилганқийматларигариояэтилган, барчаюкланганбуюмлар стерилизация қилингандебҳисобланади.
   

137

8. 
   Агар ҳечбўлмагандабитта индикатор белгиситўлиқёкиқисмансариқрангнисақлабқолса, ёкисолиштиришэталонирангиданосонфарқланадиганяшилёкижигар-яшилранггаўзгарса, стерилизатор камерасида стерилизация режими критик параметрларинингталабэтилганқийматларигариояэтилмаган деб ҳисобланади. Барча юкланганбуюмлар стерилбўлмагандебҳисобланади. Бундайҳолатда стерилизаторниюклашқоидаларигариояэтилишивапараметрларбелгилаш аниқлиги текширилади, буюмлар янгиўрамга солинади, индикаторларалмаштириладиҳамдабуюмлартакроран стерилизация қилинади.
   
9. 
   Ишлатилган (ташқи) индикаторлар стерилизация қилишдафтар (257/у шакли) махсус ажратилганустунларига ёпиштириладиваишлатилганидансўнгархивдаҳужжатсифатида 3 йилдавомидасақланади. Ёпишқоққатламлииндикаторларқўшимчаелимлашниталабэтмайдиваҳимояқоғозиёпишқоққатламиолибташлангандансўнгжурналга ёпиштирилади. ЖурналМСБдаюритиладивасақланади.
   
10. 
    Стерилизация қилинган материал ваасбобларничиқариболишдан аввал (стерилизация қути/ўрамлариочилгунгақадар) қуйидагилар амалга оширилади:
    

• 
  стерилизация қутисиқопқоғизичёпилганлигиёкибир марталик стерилизация ўрами бут сақланганлигикўриббаҳоланади;
  
• 
  кимёвийиндикаторлар, шу жумладан, стерилизацион ўрамматериалларидаги индикатор белгилари ранги текширилади;
  
• 
  стерилизация санаситекширилади;
  
• 
  бикс ёрлиғида, ўрамхалтачасидаочишсанаси, вақтиваочганшахснингимзосиқўйилади.
  

Ўрамвабуюмлар ичини стерилизация қилишшартларининазоратқилиш “ички” индикаторларқўлланилганҳолдаамалгаоширилади. Клиникбўлимходимларишулар асосида тиббийбуюмваматериалларнибевоситаишлатишолдидан улар стериллигининазоратқиладилар.
Ички тест-индикаторлар стерилизация қутилариданчиқариболинадиҳамда ДПМ хоналариқайдэтишдафтарларигаёпиштирилади.
Журнал рақамланган, тикилган, муассасараҳбариимзосивамуҳрибилантасдиқланганбўлишилозим.

2. 
   Марказлаштирилган стерилизация бўлими (пункти) ходимларигақўйиладиганталаблар
   
   1. 
      Ишгакелганда ваишвақтидаўрта бўғинтиббиётходимлариамалдаги норматив ҳужжатларгамувофиқдастлабки (даврий) тиббийкўрикданўтказилади.
      
   2. 
      МСБ ходимларимахсускийимвапойабзалбилантаъминланганбўлишикерак.
      
   3. 
      Ходимларишлабчиқаришишиметодикаси, техникаси тўғрисида, хавфсизликтехникасиқоидалари, эпидемиягақаршива дезинфекция режимларига риоя қилиш юзасидан кўрсатма олишлари керак.
      

138

4. 
   МСБга ишга келишдан аввал тиббиёт ходимлари камида бир ҳафта олдин иш режими ва стерилизация олди ишлов бериш методикаси бўйича асосий (намунавий) МСБ ўқишидан ўтиши шарт. МСБда иш пайтида ҳудудий давлат санитария-эпидемиология назорати марказлари, Қорақалпоғистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Тошкент шаҳар ва вилоятлар Соғлиқни сақлаш Бош бошқармалари мутахассислари томонидан фақат маъруза ўтказиш орқали ўқитиш тақиқланади. Асосий МСБ ўқитишнинг 70 фоизиамалиймашғулотларгабағишланганбўлишилозим.
   

Стерилизация ваавтоклавлашрежими бўйичаўқитувчиташкилотларўқитишгаҳуқуқберувчилицензиягаэгабўлишикерак.
Стерилизация ваавтоклавлашрежими бўйичасертификатларберишнитегишлиҳужжатберишҳуқуқигаэгамуассасаамалгаоширилади.

5. 
   Стерилизацияловчиасбоб-ускуналарга (автоклав, қуруқ-иситишшкафига) хизматкўрсатувчитиббиётходимлариМСБгаишга келишидан авал, келгусидаэсайилига 1 марта махсускурслардаўқишиҳамдаушбуаппаратлардаишлашгарухсатберилганлигитўғрисидаги гувоҳномагаэгабўлишилозим.
   
6. 
   Стерилизация қилинадиганускунаҳарйилидавлаттекширувиданўтказилишикерак. Ускунаҳарбир тури йилликтекширувданўтказилганлигитўғрисидаги қайдлар киритиладиган техник паспортгаэгабўлишилозим.
   

139

3-илова