Zbekiston respublikasi yoshlar siyosati va sport vazirligi

O’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim standartlarining joriy etilishi

O’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim standartlarining joriy etilishi quyidagi maqsadlarni ko'zlaydi:
• O’rta maxsus, kasb-hunar ta’limning yuksak sifatini hamda mamlakatda amalga oshirilayotgan chuqur iqtisodiy va ijtimoiy islohotlarni, rivojlangan demokratik davlat barpo etish talablariga javob beruvchi raqobatbardosh kadrlar tayyorlanishini ta'minlash;
• mamlakatning ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, jamiyat ehtiyojlaridan, fan, texnika va texnologiyaning zamonaviy yutuqlaridan kelib chiqib kadrlar tayyorlash mazmunini tartibga solish;
• O’rta maxsus, kasb-hunar ta’limning demokratlashuvi, insonparvarligi va ijtimoiylashuvi, ta'lim oluvchilarning huquqiy va iqtisodiy bilimlar darajasini, shuningdek ta'lim jarayoni samaradorligini oshirish;
• sifatli ta'lim xizmatlari ko'rsatish, ta'lim va kadrlar tayyorlash sohasida shaxsning, jamiyat va davlat-ning manfaatlarini himoya qilish;
• kadrlar tayyorlash sifatini va ta'lim faoliyatini, baholash mezonlarining tartibini belgilash;
• O’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim jarayonini va kadrlar tayyorlashning izchilligi va uzluksizligini ta'minlash va shu kabilar-dan iborat.
O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi davlat ta'lim standartlarining vazifalari:
• O’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim sifatiga va kadrlar tayyorlashga, ko'rsati-ladigan ta'lim xizmatlari turlariga qo'yiladigan ta­lablarni belgilash;
• O’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim va uning pirovard natijalariga, ta'lim oluvchilarning bilimi va kasb malakasini vaqtivaqti bilan baholash va nazorat qilish talablarini bel-gilovchi me'yoriy negizini yaratish;
• xalqning boy aql-zakovat merosi va umuminsoniy qadriyatlar asosida ta'lim oluvchilarni ma'naviy-axloqiy tarbiyalashning samarali shakllari va usullarini joriy etish;
• O’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim o'quv-tarbiya va ta'lim jarayoniga, pedagogik va axborot texnologiyalari bilan ta'minlashga, ta'lim darajasini nazorat qilishga, ta'lim oluvchilar va bitiruvchilarning malakasiga nisbatan me'yorlar va talablarni belgilash;
• kadrlarni maqsadli va sifatli tayyorlash uchun ta'lim, fan va ishlab chiqarishning samarali integ-ratsiyasini ta'minlash.
O’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim muassasalari bitiruvchilariga qo'yiladigan umumiy talablar:
• fundamental fanlar va aniq fanlar bo'yicha bilimlar, kasbiy malaka va ko'nikmalarga ega bo'lish;
• kasbiy mohirlik va tafakkur doirasining shakllanganligi;
• tashkilotchilik va tadbirkorlik xislatlarining shakl-langan bo'lishi;
• davlatning tuzilishi, uning ijtimoiy va siyosiy rivoj-lanishi haqida aniq bilimlarga ega bo'lish, xalqaro voqea, hodisa va muammolarni tushuna olish;
• mustaqil va ijodiy fikrlash, fikrlarini yozma va og'zaki ravon bayon etish malakalari shakllangan bo'lishi;
• turli vaziyatlarni tanqidiy baholash, yangiliklarga doimo intilish;
• o'zbek tilini mukammal bilish, davlat tilida yozma va og'zaki ravishda erkin muloqotda bo'lish;
• umuminsoniy fazilatlarga ega bo'lish, o'z millatini va Vatanini sevish, u bilan faxrlanish, milliy urf-odatlar, qadriyatlarni hurmat qilish;
• kompyuterlar va boshqa telekommunikatsiya vositalaridan foydalana olish;
• rus tilini yaxshi o'zlashtirgan holda boshqa chet tili­ni mukammal bilish;
• o'zlashtirilgan nazariy bilimlarni amaliyotga bosh-lang'ich kasbiy ko'nikmalarni kundalik hayotga, turmushga tatbiq eta olish;
• jismoniy baquwat, sog'lom bo'lish, harbiy xizmatga va tezkor tibbiy yordam ko'rsatishga layoqatli bo'lish;
• ma'naviy, ruhiy, jismoniy jihatdan o'zini-o'zi doimo takomillashtirish xislatlariga ega bo'lish;
• bilimlarni doimo oshirib, yangilab borishga intilish, o'quv va mehnat faoliyatiga ijodiy, mustaqil yon-dashish sifatlariga ega bo'lish;
• huquqiy bilimlar asoslariga ega bo'lish;
• iqtisodiy bilimlar asoslariga ega bo'lish;
• zamonaviy axborot vositalari bilan ishlashning amaliy ko'nikmalarini mustahkam egallash;
• ma'naviy-axloqiy madaniyatga ega bo'lish;
• siyosiy madaniyatga egalik, fuqarolik burch va mas'uliyat xislari shakllangan bo'lishi;
• ekologik madaniyatga egalik — kasbiy faoliyatda mas'uliyatni his qilish, tabiat muhofazasi sohasida-gi bilimlarga ega bo'lish;
• o'quv fanlari bo'yicha oliy ta'lim muassasasida tah-sil olish uchun zarur bo'lgan bilimlar majmuiga ega bo'lish.
O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi muassasalarining bitiruvchilariga o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi to'g'risida davlat namunasidagi diplom beriladi, unda:
• akademik litseylar uchun — fanlar bo'yicha o'qitil-gan soha;
• kasb-hunar kollejlari uchun — o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limidagi tayyorlov yo'nalishlari, kasblar va ixtisosliklar umumdavlat tasniflagichi muvofiq kasblar va ixtisosliklar bo'yicha berilgan malaka ko'rsatiladi.
Diplomlarga o'zlashtirilgan umumta'lim va maxsus (kasb-hunar) fanlar (kurslar), soatlar hajmi va ular bo'yicha baholar (reytinglar), shuningdek, bitiruv-chining umumiy reytingi va yakuniy davlat attesta-tsiyasining natijalan ko'rsatilgan qo'shimcha varaqa ilova qilinadi.
Akademik litseyni tugatganlik to'g'risidagi diplom oliy ta'lim muassasasiga o'qishga kirish hamda olingan bilimlarni mehnat faoliyatida ro'yobga chiqarish huquqini beradi. Kasb-hunar kollejini tugatganlik to'g'risidagi diplom olingan mutaxassislikka muvofiq mehnat faoliyatini amalga oshirish hamda oliy ta'lim muassa-sasiga o'qishga kirish huquqini beradi.
«Iqtidor» so' zi «kuch - qud-
Iqtidorli bolalar va iste'dodh yoshlar, ularning
ilm olishini qo'llab-quvanglatadi. «Iste dod» vatlovchi va rag'batlanti tilidan olin-ruvchi jamoat tashkilot- gan bo'lib, «ijodiy dir. Iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlar deyilganda — qobiliyatli, layoqatli, talantli hamda kuch-qudratli, mahoratli tashkilotchi o'quvchi yoshlar tushuniladi.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturining asosiy maqsadlaridan bin ham iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlarni har tomonlama qo'llab-quwatlashga qaratilgan bo'lib, dasturda alohida «4.5-bandi Iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlar» deb ataladi.