Збекистон республикасининг

истамаган комитент воситачидан учинчи шахс билан битим тузил-
ганлиги ҳақида билдириш олганидан кейин оқилона муддатда бу 
ҳақда воситачига маълум қилиши шарт. Акс ҳолда харид комитент 
томонидан қабул қилинган деб ҳисобланади.
Агар воситачи нархдаги фарқни ўзи тўлашини маълум қилса, 
комитент ўзи учун тузилган битимдан бош тортишга ҳақли эмас.
1. ФК 819-моддаси 2 ва 3-қисмларига мувофиқ, воситачи комитент-
нинг кўрсатмаларидан четга чиқишга ҳақли, агар иш ҳолатлари бўйича бу 
комитентнинг манфаатлари йўлида зарур бўлса ва воситачи комитентдан 
олдиндан рухсат сўрай олмаса ёки ўзининг сўровига оқилога муддатда 
жавоб олмаса. Ушбу ҳолатда воситачи йўл қўйилган четга чиқишлар 
ҳақида хабар қилиш имконияти бўлиши биланоқ комитентни хабардор 
қилиши шарт.
Савдо-сотиқ вакили сифатида ҳаракатланаётган воситачига комитент 
томонидан комитент манфаатлари йўлида унинг рухсати тўғрисидаги 
кўрсатмасидан четга чиқиш ҳуқуқи берилиши мумкин. Бундай ҳолатда 
савдо-сотиқ вакили оқилона муддатда комитетнтни йўл қўйилган четга 
чиқишлар ҳақида хабардор қилиши шарт, агар воситачилик шарт номасида 
бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса.
2. Мол-мулкни комитент билан келишилган нархдан арзон сотган воси-
тачи мол-мулкни келишилган нархда сотиш имконига эга бўлмаганлигини 
ва арзон нархда сотиш натижасида яна ҳам кўпроқ зарарнинг олди олин-
ганлигини исбот қилиб бермаса, орадаги фарқни комитентга тўлаши шарт. 
Бундай исботлар мавжуд бўлмаган тақдирда у шарт нома шартларини 
бузган ҳисобланади. Шунингдек, комитентдан унинг кўрсатмаларидан 

---

846
четга чиқишга розилик олиш имкониятига эга бўлмаган тақдирда воси-
тачига исботлаш мажбурияти юклатилади.
3. Агар востиачи мол-мулкни комитент билан келишилгандан 
юқорироқ нархда сотиб олган бўлса, комитент ушбу мулкни восита-
чидан қабул қилмасликка ва шарт нома лозим даражада бажарилмаган 
деб ҳисоблашга ҳақли. Лекин бу ўринда комитент бу ҳақда воситачига 
оқилона муддатда — давомийлиги бўйича энг қисқа муддатда — ундан 
тегишли битим тузилганганлиги тўғрисида хабарнома олганини бил-
дириши шарт. Агар бу бажарилмаса, харид комитент томонидан қабул 
қилинган ҳисобланади.
4. Агар воситачи мол-мулкни комитент билан келишилгандан 
юқорироқ нархда сотиб ола туриб, олдиндан нархдаги фарқни ўз ҳисобига 
қабул қилишини унга хабар қилса ёки бу ҳақда комитентдан юқорироқ 
нархда мол-мулкни сотиб олишдан норозилиги тўғрисида хабарнома 
олгандан кейин хабар қилса, комитент ўзи учун тузилган битимдан бош 
тортишга ҳақли эмас. Бундай ҳолатда комитентнинг кўрсатмасини тўлиқ 
риоя қилинган деб ҳисоблаш лозим.