Zbekiston xalqaro islom akademiyasi mumtoz sharq filologiyasi fakulteti

O’ZBEKISTON XALQARO ISLOM AKADEMIYASI

MUMTOZ SHARQ FILOLOGIYASI FAKULTETI

DINSOTSIOPSIXOLOGIYA YO’NALISHI 3-KURS TALABASI O'RAZOV MUXRIDDINING

UMUMIY PSIXOLOGIYA FANIDAN SEMINAR TOPSHIRIG’I

MAVZU: Tafakkur taraqqiyotining konseptual jadvali

Umumiy psixologiyada tafakkurning rivojlanish tendensiyalari ko’pgina psixologlar tomonidan o’rganilib kelingan va bunga psixolog olimlar bulardan Piaje Ekonne Shaxs tafakkurining taraqqiyotining ontogenezini taxlil etishda konseptual jadval asosida yaratishga xarakat qilishgan.

Bu jadval quyida keltirilgan.

Davr	Yosh	Qaysi yetakchi faoliyatda rivojlanadi	Qaysi xususiyat paydo bo’ladi yoki tafakkur turi rivojlanadi	Bilish faolligi va tafakkuri nimaga yo’naltiriladi
Go’daklik	0-1 yosh	Individlikning ilk kurtaklari rivojlanadi. Tovushga bo’lgan munosabat paydo bo’ladi. Emotsional muloqot shakli	O’z onasi yoki onasi o’rnidagi inson bilan ilk munosabatga kirishadi.	Tovushlarni eslab qolish, atrofdagi narsalarni kuzatish
Ilk bolalik	1-3yosh	Xikoyalarning jonli stimullariga qiziqish, rolli o’yinlar, obrazli-ko’rgazmalitashviqotlarning yetakchiligi ortadi.	Predmetlarga qiziqish, sensor xarakatlar, motivatsion tasavvurlar.	Tushunishga intilish atrof muxitni anglash predmetli xotira
Maktabgacha ta’lim	3-7 yosh	O’yin faoliyatida muloqot o’yin va xayotning tez tez almashinuvi asosida turli fanaziyali yangi o’yinlar paydo bo’ladi.	Obrazli tafakkur va MEN ni anglashning ilk bosqichi. Yosh krizislaridan biri sodir bo’ladi.	Muloqotga intilish va MEN ni anglash qaratilgan xarakatlar
Kichik maktab	7-10 yosh	O’qish faoliyatida yetakchilik kuzatiladi. Nazariyadan ko’ra amaliy xarakatli faoliyat ustunligi motivatsion suxbatlarning ta’sir kuchi ortadi.	Nazariy tafakkur va abstratsiyalash qobilyatlari o’sadi. Tafakkuri amaliy va konkret ko’rinishda bo’ladi.	Sotsiallikni anglash ijtimoiy jonzotlikni tushunish
O’smirlik	11-15 yosh	O’z o’zini anglash, ta’sirchanglik va javob berish tezligi oshadi. “Men va o’zgalar” “Biz” “Sizlar” kabi ajralishlar keskin ortadi.	Ixtiyoriy diqqat, mantiqiy xotira, deduktiv xulosa chiqarish va ta’sirlarga deduktiv javob berish imkoniyatlari o’sadi.	O’smirlikda o’zi to’g’risida boshqalarning fikr va xulosalarini qanday ekanligini tez-tez o’ylaydi. O’zi uchun qulay shart-sharoit yaratishga intilish kuchayadi.
O’spirinlik	15-17 yosh	Davriy muloqot do’stlar orttirishga intilish kuchayadi. O’z o’rnini topish va “e’lon” konsepsiyasi paydo bo’ladi. Bola “Meniki” “Sizniki” “Ularniki” iboralarining real qabul qiladi.	Markzaiy nerv tizimida intellectual zaxira xosil bo’lishi eng yuqori darajaga yetadi. Kuzatuvchanlik induksiya va deduksiya xususiyatlari o’sadi.	Tengdoshlari orasida, jamiyat institutlari (maktab, maxalla, oila, ta’limmuassasalari va h k) O’z o’rnini topishga intilish kasbga yo’nalganlik va o’yin faoliyatidan chekinish.