Ózbekđstan respublđkasí xalíq bđLĐmlendđRĐw mđNĐstrlđGĐ

 

OQITIW METODLARI HÁM QURALLARI 

 

Jobası: 

 

1. Oqıtıwdıń metodları haqqında ulıwma túsinik. 

2. Oqıtıw metodlarınıń klassifikaciyası. 

3. Oqıtıw metodların tańlaw. 

---

35 

 

Tayanısh  túsinikler:  awızeki  metod,  jazba  netod,  usıl,  ámeliy,  shınıǵıw, 

kórsetpelilik, laboratoriya, mektep lekciyası. 

«Metod» sóziniń grekshe awdarması «izertlew, usıl, maqsetke erisiw jolı» kibi 

mánilerdi  ańlatadı.  Filosofiyalıq  sózliklerde  bul  túsinik  ulıwmalıq  tárizde 

«maqsetke erisiw usılları»

1

 dep berilgen. 

Házirgi waqıtta pedagogikalıq dereklerde «oqıtıw metodı» túsinigine berilgen 

táriyiplerdiń túrlishe ekenligine gúwa bolamız.  

Sonıń  menen  birge,  oqıtıw  metodlarınıń  oqıtıwshı  hám  oqıwshılardıń  óz  ara 

birgeliktegi tártipli xızmetleriniń usılları ekenligi haqqındaǵı pikirler de bar. 

Keltirilgen  táriyiplerden  kórinip  turǵanınday,  bul  túsinik  mazmunı  jaǵınan 

bir  qansha  quramalı  mánisti  bildiredi  hám  bárqulla  bir  túrde  talqılanbaydı. 

Tiykarǵı  mashqala  sonnan  ibarat,  keltirilgen  táriyiplerde  ulıwmalıq  jantasıw  óz 

kórinisin tawıp, metodtıń qanday xızmetti shólkemlestiriwine baǵdarlanǵanlıǵı 

anıq kórsetilmegen. 

Bazıbir  avtorlar  «oqıtıw  metodları  oqıwshılardıń  oqıw-biliw  xızmetin  shól-

kemlestiriw  usılları»  degen  kózqarasqa  jan  basadı.  Bildirilgen  pikirlerden  kelip 

shıǵatuǵın ulıwmalıq juwmaqlar nelerden ibarat? 

1.

 

Oqıtıw metodları – oqıtıw procesiniń barlıq  táreplerin qamrap alatu

ǵ

ın quramalı, 

kóp tárepli hádiyse esaplanadı. 

2.

 

Oqıtıw  metodları  ózinde  bilimlendiriw  procesin  shólkemlestiredi:  úyretiwshi  hám 

úyreniwshilerdiń birgeliktegi xızmetin shólkemlestiriw oqıtıw metodlarınıń tiykarı. 

Oqıtıw  metodı  oqıtıw  maqsetin  ashıp  beriwge  xızmet  etedi,  onıń  járdeminde 

oqıtıw mazmunın ózlestiriw jolları kórsetiledi, oqıtıwshı hám oqıwshılardıń óz ara 

háreketi,  ózgesheligi  ashıp  beriledi.  Metod,  bir  tárepten,  oqıtıw  maqsetine  erisiw 

quralı  sıpatında  kórinse,  basqa  tárepten,  basqarılıwshań  oqıw  xızmetin  ámelge 

asırıw shárti esaplanadı. 

Oqıtıw  metodı  dúzilisi  M.N.Skatkinniń  kózqaraslarına  kóre  tómendegishe 

boladı: 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                            

1

 Философиский словарь. 5-изд. //Под ред. П.Т.Фролова. – Москва, 1987. – с. 278. 

Oqıw xızmeti 

Oqıwshı xızmeti 

Oq

ı

t

ı

w 

maqseti 

Oq

ı

t

ı

w 

metod

ı

 

Maqsetke qaray 

ha`reketleniw 

mexanizmi 

Erisilgen 

maqset 

Oqıtıwshı xızmeti 

Oqıwshının` qurallı 

xızmeti 

6 – su`wret. Oqıtıw metodı du`zilisi 

---

36 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sızılmadan  kórinip  turǵanınday,  oqıtıw  metodı  dúzilisinde  tómendegiler 

ajıralıp turadı:  maqsetlı quramı;  xızmetli quram;  oqıtıw quralları.