[-]
Download 0.75 Mb. Pdf ko'rish
|
3-amaliy ish (Kamolov M)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Aloqa vazirligi axborot himoyasi uchun foydalanishni boshqarish modeli tasniflari: DAC usuli
- Aloqa vazirligi axborot himoyasi uchun ma’lumotlarga nisbatan ruxsatlarni boshqarish siyosati
v
Aloqa vazirligi axborot himoyasi Kerakli subyektga tegishli malumotlar ko’pligi Davlat xavfsizligiga bevosita bog’liqligi Havfsizlik yetarli darajada himoyalanmasligi Electron malumot olish qulayligi Norozilikka sabab bo’luvchi qarorlar
Faoliyatni strategic yo’lga qo’yilmaganligi Maxfiylik siyosatiga kuchli amal qilish orali Electron malumotlarni turli usulda kodlash orqali yashirish Chiqarilgan qarorlarni xar tomonlama ko’rib chiqilishi Davlat siyosatiga oid malumotlarni saqlash uchun axborot himoyasini kuchaytirish Obyekt va subyekt faoliyatini tartibli yo’lga qo’yilishi Axborot havfsizligi birinchi raqamga olib chiqilishi
Aloqa vazirligi axborot himoyasi uchun foydalanishni boshqarish modeli tasniflari: DAC usuli: Ushbu usul albatta axborot himoysida kerak bo’ladigan usul hisoblanadi. Chunki nafaqat aloqa vazirligi himoyasi balki butun boshli barcha tizimlarda subyektning hohish istaklari hisobga olinishi lozim va bundan tashqari subyektga imkoniyat qanchalik keng ochib berilsa uning ushbu obyektga bo’lgan qiziqshi oshib boraveradi. shunday holatlar bo’ladiki malumotlarni ochiqlashda obyektga qaraganda subyekt kata ro’l o’ynaydi oddiy misol aloqa vazirligi saytida ro’yhatdan o’tayotgan foydalanuvchi (obyekt) o’zining malumotlarini saytda shifrlanishi uchun avval ularni DAC usuli orqali ochiqlik bilan kirtishi lozim va shundan so’ng maxfiylik siyosati boshlanadi.
MAC modeli yaxshi bilamizki ushbu usul tarmoq adminstratori orqali amalga oshiriladi. Axborot vazirligi himoyasi uchun ushbu modelning kerakli jihatlari yuqoridagi modelga qaraganda anchagina ko’p hisoblanadi. Hozirgi kunda butun jahonda electron hujjatlar qog’oz hujjatlardan anchagina ko’p ekanligini bilamiz. Aloqa vazirligi bazasida esa shu kabi judda muhim va katta ahamiyatga ega bo’lgan hujjatlar saqlandi. Agarda obyekt imkoniyati cheklanmasa ushbu malumotlarni tarqalib ketish ehtimoli yanada oshadi. Shuning uchun obyktning ba’zi imkoniyatlarini cheklash har ikki tomon uchun ham foydali hisoblanadi. Oddiy misol vazirlikni bir necha saytlari mavjud agarda ana o’sha saytlarning tuzib chiqilgan algoritm kodlari administrator tomonidan yashirilmasa saytning hujumga uchrash holati 95% ni tashkil etadi. Shuning uchun MAC usuli ahamiyatli sanaladi. Aloqa vazirligi axborot himoyasi uchun ma’lumotlarga nisbatan ruxsatlarni boshqarish siyosati: Obyekt va subyekt o’zaro aloqaga kirishganda har ikki tomon ham o’ziga yarasha huquq va majburiyatlarni olishi lozim hisoblanadi. Avvalo har ikki tomonning huquqlari to’grisida aytadigan bo’lsam avvalo obyekt subyektdan shaxsiy malumotlarni so’rasa agarda subyekt tomonidan etiroz bo’ladigan bo’lsa subyekt malumotlarini ochiqlamaslikka haqildir. Shu o’rinda obyekt ham malumotlarni so’ralish sababini bilishga haqlidir va undan tashqari subyektning shifrlanmagan va barcha uchun ochiq bo’lgan ma’lumotlaridan foydalanishga haqlidir. Majburiyatlarga keladigan bo’lsam obyekt subyektga so’ralyotgan malumot va holatdan kelib chiqib barcha malumotlarni yashirmagan holda rostini aytmoqligi lozim chunki bu malumotlar keyinchalik tekshirib chiqlishi mumkin. Obyekt esa foydalanuvchini bergan imtiyozlarni barchasini bajarishga majburdir. Obyektga ishonib topshirilgan barcha malumotlarni kiberhujumlardan saqlashga va ularni maxfiylik siyosatini yuqori darajaga olib chiqmoqligi lozim hisoblanadi.
ushbu amaliy ishni bajarish davomida axborotni himoyasi hozirgi davrda eng muhim omillardan biri ekanligiga yana bir bora amin bo’ldim. Ushbu amaliy ishim orqali nafaqat axborotni himoyalash kerakligi haqida balki ularni himoyalash yo’llari haqida va ularni himoyalashda amal qilinadigan prinsp va siyosatlarni obyekt va subyekt huquq va majburiyatlarini bilib oldim va ushbu amaliy ish orqali men obyekt sifatida ham subyekt sifatida ham nimalarga amal qilish kerakligini tushunib yetdim. Download 0.75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling