[-]


Download 0.75 Mb.
Pdf ko'rish
Sana28.11.2020
Hajmi0.75 Mb.
#154408
Bog'liq
3-amaliy ish (Kamolov M)


 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

Aloqa vazirligi axborot himoyasi



 

Kerakli subyektga tegishli 

malumotlar ko’pligi 

Davlat xavfsizligiga bevosita 

bog’liqligi 

Havfsizlik yetarli darajada 

himoyalanmasligi 

Electron malumot olish 

qulayligi 

Norozilikka sabab  bo’luvchi 

qarorlar 

 

Faoliyatni strategic yo’lga 



qo’yilmaganligi 

Maxfiylik siyosatiga kuchli amal 

qilish orali 

Electron malumotlarni turli 

usulda kodlash orqali yashirish 

Chiqarilgan qarorlarni xar 

tomonlama ko’rib chiqilishi  

Davlat siyosatiga oid 

malumotlarni saqlash uchun 

axborot himoyasini kuchaytirish 

Obyekt va subyekt faoliyatini 

tartibli yo’lga qo’yilishi 

Axborot havfsizligi birinchi 

raqamga olib chiqilishi

 


Aloqa vazirligi  axborot himoyasi uchun foydalanishni boshqarish modeli tasniflari:

 

DAC usuli: 

Ushbu usul albatta axborot himoysida kerak bo’ladigan usul hisoblanadi.  Chunki nafaqat aloqa vazirligi 

himoyasi balki butun boshli barcha tizimlarda   subyektning  hohish  istaklari  hisobga olinishi lozim va bundan 

tashqari subyektga imkoniyat  qanchalik keng ochib  berilsa uning ushbu obyektga bo’lgan qiziqshi oshib 

boraveradi. shunday holatlar bo’ladiki malumotlarni ochiqlashda obyektga qaraganda subyekt kata ro’l o’ynaydi 

oddiy misol aloqa vazirligi  saytida ro’yhatdan o’tayotgan foydalanuvchi (obyekt) o’zining malumotlarini saytda 

shifrlanishi uchun avval ularni DAC usuli orqali ochiqlik bilan kirtishi lozim va shundan  so’ng maxfiylik siyosati 

boshlanadi.  

 

 

MAC usuli: 



MAC modeli yaxshi bilamizki ushbu usul tarmoq adminstratori orqali amalga oshiriladi. Axborot vazirligi  

himoyasi uchun ushbu modelning kerakli jihatlari yuqoridagi modelga qaraganda anchagina ko’p hisoblanadi. 

Hozirgi kunda butun jahonda electron hujjatlar  qog’oz hujjatlardan anchagina ko’p  ekanligini bilamiz. Aloqa 

vazirligi bazasida esa shu kabi judda muhim va katta ahamiyatga ega bo’lgan hujjatlar saqlandi. Agarda obyekt 

imkoniyati cheklanmasa ushbu malumotlarni tarqalib ketish ehtimoli yanada oshadi. Shuning uchun obyktning 

ba’zi imkoniyatlarini cheklash har ikki tomon uchun ham  foydali hisoblanadi. Oddiy misol vazirlikni bir necha 

saytlari mavjud agarda ana o’sha saytlarning  tuzib chiqilgan algoritm kodlari administrator tomonidan 

yashirilmasa saytning hujumga uchrash holati 95% ni tashkil etadi. Shuning uchun MAC usuli ahamiyatli 

sanaladi. 

                        

Aloqa vazirligi  axborot himoyasi uchun ma’lumotlarga nisbatan ruxsatlarni boshqarish siyosati: 

Obyekt va subyekt o’zaro aloqaga kirishganda har ikki tomon ham o’ziga yarasha huquq va majburiyatlarni olishi lozim 

hisoblanadi. Avvalo har ikki tomonning huquqlari  to’grisida aytadigan bo’lsam  avvalo obyekt subyektdan shaxsiy malumotlarni 

so’rasa agarda subyekt tomonidan etiroz bo’ladigan bo’lsa subyekt malumotlarini ochiqlamaslikka haqildir. Shu o’rinda obyekt 

ham malumotlarni so’ralish sababini bilishga haqlidir va undan tashqari subyektning shifrlanmagan va barcha uchun ochiq 

bo’lgan ma’lumotlaridan foydalanishga haqlidir. Majburiyatlarga keladigan bo’lsam obyekt subyektga so’ralyotgan malumot va 

holatdan kelib chiqib barcha malumotlarni yashirmagan holda rostini aytmoqligi lozim chunki bu malumotlar keyinchalik 

tekshirib chiqlishi mumkin. Obyekt esa foydalanuvchini bergan imtiyozlarni barchasini bajarishga majburdir. Obyektga ishonib 

topshirilgan barcha malumotlarni kiberhujumlardan saqlashga va ularni maxfiylik siyosatini yuqori darajaga olib chiqmoqligi 

lozim hisoblanadi.  

 

 

XULOSA: 

ushbu amaliy ishni bajarish davomida axborotni himoyasi  hozirgi davrda eng muhim omillardan biri ekanligiga yana bir bora 

amin bo’ldim. Ushbu amaliy ishim orqali nafaqat axborotni himoyalash kerakligi haqida balki ularni himoyalash yo’llari haqida va 

ularni himoyalashda amal qilinadigan prinsp va siyosatlarni  obyekt va subyekt huquq va majburiyatlarini bilib oldim va ushbu 

amaliy ish orqali men obyekt sifatida ham subyekt sifatida ham nimalarga amal qilish kerakligini tushunib yetdim.  



Download 0.75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling