[-]

1. SUYUQLIKNING АSOSIY FIZIK XOSSАLАRI
а) Birlik hajmdagi bir xil tarkibli suyuqlikning massasiga suyuqlikning zichligi deb ataladi va quyidagi formula bilan hisoblanadi:

  _W , кg / m³ (1.1)
bu yerda m- suyuqlik massasi;

W - suyuqlik hajmi.

b) Birlik hajmdagi bir xil tarkibli suyuqlikning og’irligiga suyuqlikning solishtirma og’irligi deb ataladi va quyidagi formula bilan hisoblanadi:

  _W , n/ m³ (1.2)

bu yerda G qaraladigan hajmdagi suyuqlik og’irligi;

Suyuqlik og’irligi G = mg ekanligi hisobga olinib:

  g, n/ m³ (1.3)

ni xosil kilamiz.

Suvning solishtirma og’irligi

γ = 9810 n/ m³ (1.4)

Bundan esa suv uchun:

  _9,81  1000ns² / m⁴ 1000кg / m³

c) Suyuqlikning temperature ta‘sirida kengayishi deb temperature uzgarganda suyuqlikning hajmi uzgarishiga aytiladi va utemperatura kengayishi

koeffitsiyenti β_t bilan xarakterlanadi:



1 dW ^t W dt

(1.5)

Normal atmosfera bosimidagi va xar xil temperaturalardagi suvning temperatura kengayishi koeffitsiyenti.
1.1-jadval

t, ^oC

1-10

10-20

40-50

60-70

90-100

5

βt : 1^oC

0,000014

0,000422

0,00015

0,6000556

0,000719

1^oC тemperaturadasuvuchunhajmkengayishikoeffitsiyentiningo’rtachaqiymati β_t =0,000208 gateng
d) Qovushqoqlik, bu suyuqlik bir qatlamining boshqa qatlamga kursatadigan qarshilik xossasi bo’lib hisoblanadi.

Dinamik qovushqoqlik koeffitsiyenti μ tezlik gradient du/dn=1 (bu yer da dn-qatlam qalinligi) bo’lgan 1м² sirtda bir-biriga nisbatan siljiydigan qatlamlar orasida hosil bo’lgan kuchni ifodalaydi.

  _du , Пас (1.6) dn

bu yerda τ - urinma kuchlanish.

Xar xil temperaturadagi suvning dinamik qovushqoqligi koeffitsiyenti ( μ ) qiymatlari

1.2-jadval

t, ^oC	0	10	20	30
^μ, 10^4	17,92	13,04	10,1	8,00

Dinamik qovushqoqlikning suyuqlik zichligiga nisbati kinematik

qovushqoqlik deyiladi.   _ (1.7) Xar xil temperaturalardagi suvning kinematik qovushqoqligi koeffitsiyenti (  ) qiymatlari.

1.3-jadval

T, ^oC	 , sm^2/ s	t, ^oC	 , sm^2/ s
0	0,0179	18	0,0106
2	0,0167	20	0,0101
4	0,0157	25	0,0090
6	0,0147	30	0,0080
8	0,0139	35	0,0072
10	0,0131	40	0,0065
12	0.0124	45	0,0060
14	0,0118	50	0,0055
16	0,0112	60	0,0048

6

1-masala: Agarda suyuqlikning 10 litr ogirligi 95 n bo’lsa, shusuyuqlikningsolishtirmaogirligivazichligianiqlansin.

Yechish. (  _W , n/ m³ ) (1.8) formuladan suyuqlikning solishtirma

og’irligini hisoblaymiz:

  _10103  9,510³ N / m³


1