1-Amaliy mashg’ulot. Mavzu : Sezar algoritmi yordamida shifrlash

1-Amaliy mashg’ulot.

Mavzu : Sezar algoritmi yordamida shifrlash:

A	B	D	E	F	G	H	I	J	K
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
L	M	N	O	P	Q	R	S	T	U
11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
V	X	Y	Z	O’	G’	SH	CH	NG	__-
21	22	23	24	25	26	27	28	29	30

Biz Sezar algoritmi bo’yicha harflarni raqamlab oldik. Endi kalit sonni tanlaymiz. K=2 kalit raqamni bilgandan so’ng berilgan matnni shifrlashni boshlaymiz.

Bizga berilgan matn: Buyuklikdan telbalikkacha bir qadam

B	u	y	u	k	l	i	k	d	a
2	20	23	20	10	11	8	10	3	1
n	-	t	e	l	b	a	l	i	k
13	30	19	4	11	2	1	11	9	10
k	a	ch	a	-	b	i	r	-	q
10	1	28	1	30	2	8	17	30	16
a	d	a	m
1	3	1	12

Berilgan matnni raqamlab chiqdik, endi kalit raqamni qo’shib chiqamiz:

4	22	25	22	12	13	10	12	5	3
e	x	o’	x	m	n	k	m	f	d
15	2	21	6	13	4	3	13	11	12
p	b	v	g	n	e	d	n	l	m
12	3	30	3	2	4	10	19	2	18
m	d	-	d	b	e	k	y	b	s
3	5	3	14
d	f	d	o

Endi harflarni bir qator qilib yozib qo’yamiz:

Exo’xmnkmfdpbvgnednlmmd dbekybsdfdo = Buyuklikdan telbalikkacha bir qadam

Sezar shifrlashini yakunladik.

Vejiner usuli orqali shifrlash

Biz Vejinar usuli orqali shifrlashda kalit so’z kerak bo’ladi. Kalit so’z SUV

Shifrlash kerak bo’lgan so’z = UMIDJON

A B D E F H I J K L M N O P Q R S T U V X Y G’

S T U V X Y G’ A B D E F H I J K L M N O P Q R

U V X Y G’A B D E F H I J K L M N O P Q R S T

V X Y G’A B D E F H I J K L M N O P Q R S T U

Vejinar usuli orqali shifrlashni boshladik:

U = > N J = >D

M = > H O = > K

I = > D N = > B

D = >U

Demak Vejinar usuli orqali shifrlaganimizda

UMIDJON = > NHDUDKB

Shifrlash yakunlandi.

Tayyorladi : 640-19 guruh talabasi Cho’liyev Umidjon