1. Fanni o‘qitishning maqsad va vazifalari Tilning jamiyatda tutgan o‘rni

---

1-MAVZU: “O‘ZBEK TILINING SOHADA QO‘LLANISHI” 
FANINI O‘QITISHNING MAQSAD VA VAZIFALARI. TILNING 
JAMIYATDA TUTGAN O‘RNI. 
REJA : 
 
1. Fanni o‘qitishning maqsad va vazifalari
2. Tilning jamiyatda tutgan o‘rni.
3.Til va tafakkur,til va ma’naviyat. 
4. « Davlat tili » tushunchasi.
4.Davlat tili haqidagi hujjatlar va ularning mazmun-mohiyati. 
 
TAYANCH TUSHUNCHALAR: 
Vatan,til, jamiyat, ijtimoiy, faoliyat,tafakkur, chambarchas, davlat 
tili, maqomi, adabiy til, jadal, erkin, taraqqiyot, keng imkoniyat, qulay, 
sharoit,
nutq, 
og’zaki, 
yozma, 
hissiy 
idrok,
milliy, 
ma’naviyat,ma’rifat,millat, avloddan-avlodga, dunyoqarashi, orzu-umid, 
his-tuyg’u, 
 
 
Til - insonlar orasidagi eng muhim aloqa vositasidir.Insonlar o’z 
fikrlarini til vositasida ifodalaydilar va bir-birlarini tushunadilar. 
Til – inson faoliyatida borliqni bilish,fikr almashish,jamg’arilgan 
bilimlarni fanlarga bog’lagan holda avloddan-avlodga etkazish 
vositasidir.Tilda millatning bor-yo’g’i, o’y-fikri, dunyoqarashi, orzu-
umidlari,Vatani,his-tuyg’ulari aks etadi. Tildagi har bir so’z inson 
tafakkuri va tuyg’usining natijasidir. 
Tafakkur va til bir-biri bilan chambarchas bog’liq bo’lib , 

---

Tafakkur zohiriy olamning inson miyasida umumlashgan ,til bilan 
ifodalanadigan in’ikosi hisoblansa,til fikrni ifodalash usuli, uni boshqa 
kishilarga ,avlodlarga yetkazish vositasidir. 
Til va tafakkurning birligi nutqda o’z ifodasini topadi. Nutq og’zaki va 
yozma holda mavjud bo’lib, unda fikrimiz moddiy shaklga, ya’ni hissiy 
idrok etiladigan shaklga kiradi va shu tariqa u endi bir shaxsga emas, 
balki jamiyatga tegishli bo’lib qoladi. 
Til milliy ma’naviyat,ma’rifat 
va ma’niyatning ko‘zgusidir. Til 
millat degan birlikning asosi.U bo‘lmasa, millat ham bo‘lmaydi. 
O’zbek tili - O’zbekiston respublikasining davlat tili. 
1989-yil 21- oktabrda o’zbek tiliga davlat tili maqomini berish haqida 
Qonun qabul qilindi. 
O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 4- moddasida shunday 
deyilgan:” O’zbekiston Respublikasining davlat tili o’zbek tilidir”. 
O’zbekiston Respublikasining davlat tili haqidagi qonun 24 moddadan 
iborat. O’zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi o’zbek adabiy 
tilining jadal, erkin taraqqiyoti uchun keng imkoniyat va qulay 
sharoitlarni yaratdi . 
 
 
1-topshiriq. She’rni yod oling, unda ifodalangan g‘oya haqida 
fikrlashing. Milliy meros, ona tili va unga posbonlik haqidagi 
mulohazalaringizni bayon qiling.
Ona tuproq 
Avliyolar, daholarning beshigisan, 
Naqshbandlar topgan jannat eshigisan. 
Tiriklikning navosi ham qo‘shig‘isan –
Sen azizsan, muqaddassan, ey sajdagoh, 
O‘zbekiston, ota makon, ona tuproq! 
Yuragimda tulporlaring dukurlari,

---

Qaysi yurtning bordir buyuk Temurlari?
Olovlardan omon chiqqan Semurg‘lari,
Sen azizsan, muqaddassan, ey sajdagoh, 
O‘zbekiston, ota makon, ona tuproq! 
Asl farzand merosiga posbon bo‘lgay, 
Ozod elning orzulari osmon bo‘lgay,
Bobolarim ismin aytsam, doston bo‘lgay, 
Sen azizsan, muqaddassan, ey sajdagoh,
O‘zbekiston, ota makon, ona tuproq! 
Daryolarning izlarida daryo bo‘lgay, 
Daholarning avlodi ham daho bo‘lgay! 
Fido bo‘lsa, shu Vatanga fido bo‘lgay, 
Fido bo‘lsa, shu Vatanga fido bo‘lgay!
O‘zbekiston, ota makon, ona tuproq! (Iqbol Mirzo) 
2-topshiriq. Matnni o‘qing. Sarlavha qo‘yib, unda ifodalangan fikrni o‘z 
so‘zlaringiz bilan hikoya qiling. 
Dunyoga kelgan har bir bola haqiqiy inson bo‘lib yetishishi uchun juda 
ko‘p narsalarni bilishi kerak. U o‘ziga kerakli bilimni ko‘rib, eshitib va 
o‘qib o‘rganadi. Eshitib va o‘qib o‘rganish til vositasida amalga oshadi va 
uning imkoniyati cheksizdir. Agar til bo‘lmay, har bir kishining tirikligi 
uning o‘z tajribasiga asoslangan bo‘lsa edi, inson shu kungacha hayvon 
qanday yashasa, shunday yashagan va bugungi moddiy va ma'naviy 
taraqqiyotga erishmagan bo‘lardi. Tilning birinchi ma’rifiy ahamiyati 
shundan iboratki, til tufayli jamiyat a’zolarining har birida hosil bo‘lgan 
bilim ommalashib, uning ko‘pchilik tomonidan rivojlantirilishiga imkon 
tug‘iladi. Undan tashqari, til tufayli bilim avloddan avlodga og‘zaki yoki 
yozma tarzda qoldiriladi, natijada yangi avlod o‘tgan avlodning ishini 

---

yangidan boshlamasdan, uni davom ettiradi. Bu bilan yana taraqqiyot 
ta’minlanadi. (A. Rustamov)