1-ingliz 425-guruh Ibodulloyeva Gulasal

1-ingliz 425-guruh Ibodulloyeva Gulasal

6-mavzu. Ferdinand de Sossyurning lingvistik nazariyasi. Tilshunoslikda strukturalizm.

1-topshiriq Atamalar tarifi va mazmuni.

PARADIGMATIK - til birliklarining nutqgacha bo'lgan til hodisasi.

SINTAGMATIK - til birliklarining nutq jarayonidagi mantiqiy munosabatidir.

AKSIOMA - yun. Axioma deduktiv quriladigan ilmiy naxariyalarda asosiy tushunchalarning ilk xossasidir.

SINXRON - hozirgi, zamonaviy

DIAXRON - ketma-ket tarixiy o'tgan.

DESKRIPTIV - matnni har tomonlama tasvirlashga yo'naltirilgan.

DISTRIBUTSIYA - muayyan til birligi qo'llanilishi mumkin bo'lgan va bo'lmagan kontekstlar yig'indisi.

GLOSSEMATIKA - hozirgi bir davrdagi sof munosabatlarning mavhum sistemasi sifatida beriladi.

UZUS - til uzusi muayyan ijtimoiy jamoada qabul qilingan va kuzatilayotgan faktlar jamlanmasidir.

STRUKTURALIZM - til tuzilishini o'rganuvchi oqim.

2-topshiriq. Savollarga javoblar.

A) Ferdinand de Sossyur - buyuk tilshunos shveysariyalik fransuz, '' Umumiy tilshunoslik '' fundamental asarining muallifi, '' til sistemadir'', '' til va nutq dialektik munosabatdadir''kabi g'oyalar asoschisidir. Buyuk asari '' Umumiy tilshunoslik kursi ''.

B) Ferdinand de Sossyur tilshunoslikdagi sotsiologik ta'limot sotsiologik lingvistika asoschisi. Ferdinand de Sossyurning mashhur '' Umumiy tilshunoslik kursi'' asari orqali tilshunoslikda strukturalizmning asosiy g'oyalari dunyoga keldi.

C) '' Hind-yevropa tillaridagi dastlabki unli tovushlarning sistemasining tadqiqi''.

D) Tilshunoslik ikkiga: ichki va tashqi lingvistikaga ajratadi.

E) Til nutqdan quyidagi belgilariga ko'ra farqlanadi:

Til - ijtimoiy, nutq - individual

Til - sistem, nutq - asistem

F) Sinxron (zamonaviy) hozirgi, nutq - Diaxron (tarixiy, o'tgan)

G) Struktural lingvistika til strukturasini til nazariyasining asosi deb bildi. Strukturalizm atamasi va tushunchasi dastlab golland faylasufi X. I. Boasning maqolasida tilga olingan.

K) Praga struktural maktabi '' Funksional lingvistika'' deb atalib u tildagi har bir elementning o'z funksiyasi mavjudligini asoslab bergan.

L) Amerikaning mashhur lingvisti va antropologi Frans Boas.

M) Kopengagen strukturalizmi XX asrning 30-yillarida Daniyada vujudga keldi. Tilshunoslikda bu yo'nalish Glossematika deb ataladi.

3-topshiriq. Glossariyni to'ldiring.

STRUKTURALIZM - til tuzilishini o'rganuvchi oqim.

PRAGA STRUKTURALIZMI - funksional tilshunoslik haqida farqlash.

AMERIKA STRUKTURALIZMI - deskriptiv tilshunoslik haqida farqlash.

KOPENGAGEN STRUKTURALIZMI - glossematika ya'ni tilni struktural hodisa sifatida farqlash.

4-topshiriq. Test savollariga javob topish.

1. B 10. C

2. C 11. A

3. C 12. A

4. A 13. B

5. C 14. A

6. B 15. A

7. A 16. C

8. B 17. A

9. A 18. A

5-topshiriq. Krossword

1. Sotsiologik

2. Etnolingvistika

3. Frans Boas

4. Luiyelmslev

5. Glossematika