Ekspluatatsion tezlik - transport vositalarining yо‘lda hamda boshlang‘ich va
sо‘nggi joylarida tо‘xtashini ham hisobga olgan holdagi harakat tezligidir. Temir yо‘l
transportida ekspluatag‘ion tezlik о‘rnida uchastka tezligi termini ishlatiladi. Transport
vositalarining yо‘ldagi oraliq bekatlarda passajirlarni tushirish-chiqarish vaqtida
tо‘xtashini hisobga olgan holdagi tezligi passajirlarning manzilga yetib borish yoki
aloqa tezligi deyiladi va u passajirlar yо‘lda bо‘lgan vaqtni belgilaydi.
Transport vositalari unumdorligi deyilganda har bir transport vositasining vaqt
birligida bajargan transport ishi miqdori tushunuladi.
Har xil transport turlarida keltirilgan yuk oboroti kо‘rsatkichi miqdorini hisoblab
chiqish uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:
R
yuk
K
R
pass
R
kelt
Bu yerda: K - passajir-kilometrlarni tonna kilometrlarga keltirish koeffitsiyenti.
Keltirish koeffitsiyenti shartli miqdor bо‘lib, u passajir-kilometr oborotini
keltirilgan tonna-kilometrlarga aylantirish uchun ishlatiladi va transport mahsuloti
birligi uchun sarflanadigan mehnat sarfi hisobga olib aniqlanadi.
Transport vositasi birligining aylanish vaqti — kun yoki soatlar miqdoridagi
vaqt bо‘lib, u tashishni tashkil qilish va transport vositalaridan foydalanish darajasini
belgilovchi kо‘rsatkich hisoblanadi. Bunday kо‘rsatkich ayniqsa uzoq masofalarda
ishlovchi transport vositalari ishini aniqlashda zarurdir.
Transport birligi aylanishini aniqlashda quyidagi formuladan foydalaniladi:
a) yuk tashishda
soat
t
V
l
t
t
о
t
um
аyl
,
bu yerda: l
um
- transport birligining yuk ortish va tushirish joylarini о‘rtasida yuk
bilan va yuksiz umumiy yо‘l bosish masofasi uzunligi, km;
V
t
- transport vositasi texnik tezligi, km
soat;
t
o-t
- yuk ortish-tushirish vaqti, soati;
b) passajirlar tashishda
soat
t
t
V
l
t
s
b
t
ch
t
m
ayl
,
2
bu yerda: l
m
- marshrutning boshidan oxirgacha bо‘lgan masofa, km;
t
ch-t
- passajirlarni tushirish va chiqarish uchun transport
birliginingmarshrut davomida oraliq tо‘xtov joylarida tо‘xtab turish, soat;
t
b-s
- marshrut boshlang‘ich va sо‘nggi joylarida transport birligining
tо‘xtab turish vaqti.
Do'stlaringiz bilan baham: |
