1-Mavzu yuzasidan seminar ishlanmasi Tilshunoslik fanining o’rganish obyekti tilning paydo bo’lishi
Download 100.41 Kb.
|
1 DARSLIK
1-Mavzu yuzasidan seminar ishlanmasi Tilshunoslik fanining o’rganish obyekti tilning paydo bo’lishi. +
1 Interfaol metod Тa’lim oluvchilarni faollashtiruvchi va mustaqil fikrlashga undovchi metod bo’lib talabalarni darsga tayyorgarlik darajasini aniqlash uchun savol javob o’tkazishdan iborat Savollar to’plami. 1. Tilshunoslik fanining maqsadi va vazifalari haqida nimalarni bilasiz? 2. Tilshunoslik faning boshqa fanlar bilan a’loqasi xususida to’htaling/ 3. Tilshunoslik fanining qadimiy ta’limotlari va maktablari qaerda yuzaga kelgan? 4. Til jamiyatda qanday vazifani bajaradi? 5. Til va tafakkurning bog’liqligini izohlang 6. Tilning paydo bo’lishi haqida qanday farazlar mavjud? 7. Substrat va superstat atamalarini izohlab bering. 8. Til strukturasi elementlari nimalardan iborat? 9. Til sistemasining 5 jihatini izohlang. 10. Nima uchun tilga ijtimoiy hodisa sifatida qaraladi? 11. Paradigmatik va sintagmatik munosabatlar deganda nimani tushunasiz? 12. Til taraqqiyotining ichki va tashqi qonuniyatlari haqida tushuntiring. 2 “Tushunchalar tahlili” Ushbu metod yordamida talabalar yangi atamalar (terminlarni) tahlil qilish, yodda saqlash imkoniyatiga ega bo’ladilar
3 “Blits - so’rov” metodi Ushbu usul talabalarni harakatlar ketma-ketligini to’g’ri tashkil qilishga, mantiqiy fikrlashga, o’rganayotgan predmet asosida xilma-xil fikrlar, ma’lumotlar ichidan kerakligini tanlab olishni, shu bilan birga o’zgalar fikrini hurmat qilishni hamda ularga o’z fikrini o’tkaza olishni o’rgatadi. Talabalarga mashg’ulot o’tkazish tartibi haqida tushuncha beriladi. Mavzuga tegishli savollar yozilgan tarqatma materiallar talabalarga tarqatiladi. Talabalar belgilangan vaqt ichida lingvistik terminlarni topishi va izohlashi lozim. LINGVISTIK TERMINLARNI TOPING VA IZOHLANG.
4 “Bliss” so’rov metodi USHBU METOD YORDAMIDA TALABARNI MAVZUGA NISBATAN DIQQATINI, E’TIBORINI, KUCHAYTIRISHIMIZ, BELGILANGAN 5 DAQIQA DAVOMIDA MAVZUNI QANDAY O’ZLASHTIRGANINI TEKSHIRA OLISH IMKONIYATIGA EGA BO’LAMIZ.
5 “Assiment” metodi Ya’ni (assoment, assosment) – o’z-o’zini taqdimot qilish, ma’lum bir sinovdan o’tish usuli hisoblanadi. 1. Tilshunoslikning ma’lum bir lug’at tarkibi, fonetik sistemasi va grammatik qurilishi, shuningdek, tarixiy taraqqiyot yo’llarini o’rganuvchi va bir tilni o’rganish bilan shug’ullanuvchi sohasi qaysi? A) umumiy tilshunoslik; B) xususiy tilshunoslik; C) komparativistika; D) kommunikativ lingvistika.
A) umumiy tilshunoslik, xususiy tilshunoslik B) sotsiolingvistika, mentolingvistika; C) komparativistika, kommunikativ lingvistika D) makrolingvistika, mikrolingvistika.
A) introlingvistika; B) tilshunoslik; C) ekstralingvistika; D) komparativistika.
A) kommunikativ, ekspressiv; B) ekspressiv, akkumulativ; C) kommunikativ, ekspressiv, akkumulativ; D) kommunikativ, akkumulativ.
A) ekspressiv; B) kommunikativ; C) gnoseologik; D) akkumulativ.
A) ekspressiv; B) kommunikativ; C) gnoseologik; D) akkumulativ.
A) tilning fonetik sistemasida; B) tilning morfologik strukturasida; C) tilning grafik tizimida; D) tilning lug`at boyligida.
A) diaxron hodisa; B) sinxron hodisa; C) bilingvizm hodisasi; D) kalkalab olish hodisasi.
A) XIX asrning 20-yillarida; B) XIX asrning 2-yarmida; D) XIX asr boshlarida.
A) shevalarning soni ko’payishiga; B) turli shevalarning umumiy qoidalarga bo’ysungan holda ma’lum adabiy tilga birlashishi; C) tillarning shevalarga parchalanishi, bir tilga mansub shevalarning miqdorini oshib borishi; D) A va B javoblari to’g’ri.
A) metatil; B) etalon til; C) sun’iy til; D) A va B javoblari to’g’ri.
A) diaxronik hodisa; B) sinxronik hodisa; C) bilingvizm hodisasi; D) kalkalab olish hodisasi.
A) tarixiy; B) davriy; C) masofaviy; D) tarixiy va davriy.
A) sotsiolingvistika va mentalingvistikani o‘zida birlashtiradigan, tilni ijtimoiy hodisa sifatida o‘rganuvchi fan; B) til va tafakkur, tilning mazmun tomonini o‘rganadigan fan; C) tilningichki tizimini, uning birliklari va kategoriyalari, tilning yaruslari hamda ularning tuzilishini o‘rganadigan fan; D) tilningichki tizimini, uning birliklari va kategoriyalari, tilning yaruslari hamda ularning tuzilishini o‘rganadigan soha.
A) kishilar aloqa-aralashuv jarayonida bildirilayotgan fikrga yoki tinglovchiga yetkazilayotgan axborotga o`zlarining turli tipdagi hissiy-ta’siriy, emotsional munosabatlarni ham qo`shib ifodalashi; B) kishilik jamiyatida asrlar davomida to`plangan tajriba va bilimlarni kelajak avlodga yetkazish uchun ham xizmat qilishi; C) kishilarning o`zaro aloqa-aralashuvda o`z fikr-mulohazalarini ifoda etib, bir-birlariga axborot yetkazishi; D) umumxalq tilining ma’lum hududga tegishli va o’ziga xos fonetik va grammatik xususiyatlariga ega bo’lishi.
A) turli shevalarning umumiyqoidalarga bo‘ysungan holda ma’lum adabiy tilga birlashishi; B) shevalarning soni ko‘payishi va ular asosida yangidan yangi tillarning vujudga kelishi; C)ma’lum ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarda bir tilning turli shevalarida so‘zlashuvchi qabilalarning uyushmasiga – qabila ittifoqlariga birlashishi; D)til jamiyatning ma’lum bir guruh tomonidan emas, balki butun jamiyat a’zolari tomonidan yaratilgan ijtimoiy hodisa ekanligi.
А) Janubiy Amerika, Demokrit va Sokrat; B) Avstraliya, Jan Jak Russo; C) Gretsiya, Platon va Epikur; D) Qadimgi Yunoniston, Demokrit va Platon.
A) biri ikkinchisi orqali ifodalanadi va bu ifodalanish jarayonida shakllanadi; B) rasmiylashtirishning bir xilligida; C) kategoriyalarning bir xilligida; D) dunyoni modellashtirishning bir xilligida.
A) nemis, fin, ingliz, xitoy, italyan; B) ingliz, ispan, arab, fransuz, xitoy, rus; C) ingliz, rus, dat, arab; D) island, chex, nemis, fors. 6 Krossword
Krossword savollar to’plami: “Til faoliyat emas,balki so’zlashuvchi tomonidan passiv qayd qilinadigan tayyor mahsulot,nutq mahsulidir “deb ta’kidlagan olim kim? Tafakkurning aniq bir natijasi nima. Voqelikning kishi miyasida uning butun ruhiy faoliyatini o’z ichiga olgan holda aks etishi nima? Tillarning chatishuvi natijasida mag’lub tilning g’olib tilde qoldirgan izlari fanda nima deyiladi? Qanday munosabat nisbatan oddiy birliklarning murakkabroq birliklar bilan birikishi jarayonida yuzaga keladi? Foydalanish uchun adabiyotlar. Yo‘ldоshеv I.,Muhammedova S.,Shаripоvа O‘., Madjidova R. Tilshunоslik asoslari. –T., 2007/2013 Jаmоlхоnоv H. Hоzirgi o‘zbеk аdаbiy tili. –Tоshkеnt, 2008. Irisqulov M.T. Tilshunoslikka kirish.-T., 2008. Реформатский А. Введение в языкознание. – М., 2006 Maслов Ю.С.Введение в языкознание. – М., 2007. William B. McGregor Linguistics: An Introduction 2nd Edition Bloomsbury Academic London, 2015. Mark Aronoff, Janie Rees-Miler. The Handbook of Linguistics, Blackwell Reference Online, 30 November 2007. Download 100.41 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling