ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ #1. МАЪЛУМОТЛАРНИ СИГНАЛЛАР
КЎРИНИШИДА ТАСВИРЛАШ
Ишнинг мақсади: Аналог ва рақамли сигналлар билан танишиш
ва асосий характеристикаларини ўрганиш.
Мисол 1.1.
Биз уйда ишлатадиган қувват 60 Гц частотага эга (Европада 50 Гц). Бу
синусоидал тўлқин даврини қуйидагича аниқлаш мумкин:
Буш уни билдирадики, бизнинг уйимиздаги ѐруғлик учун қувват даври
0,0116 с ѐки 16,6 мс ни ташкил этади. Бизнинг кўзларимиз амплитуданинг
бундай тез ўзгаришини фарқлаш учун етарлича сезувчан эмас.
Мисол 1.2.
100 мс даврни микросонияларда ифодаланг.
Ечими
1.1-жадвалдан 1 мс (1 мс = 10
–3
с) ва 1 с (1 с = 10
6
мкс)
эквивалентларини топамиз. Қуйидаги алмаштиришларни амалга оширамиз:
1.1-жадвал. Дав рва частотанинг ўлчов бирликлари (катталиклари).
Мисол 1.3.
Сигнал даври 100 мс ни ташкил этади.
Килогерцлардаги частота
қандай?
Ечими
Аввало биз 100 мс ни сонияларга алмаштирамиз, кейин эса давр орқали
частотани ҳисоблаймиз (1 Гц = 10
–3
кГц).
Мисол 1.4.
Синусоидал тўлқин 0 вақт бўйича 1/6 циклга силжиган. Унинг
градус
ва радиандаги фаза қандай?
Ечими
Биз 1 тўлиқ цикл 360° га тенг эканлигини биламиз. Шу тариқа, 1/6 цикл
қуйидагини ташкил этади
Мисол 1.5.
Биз биттадан кўп синусоидал тўлқин билан
ишлашганимизда частота
соҳаси жуда ихчам ва фойдали ҳисобланади. Масалан, 1.1-расмда 3та
синусоидал тўлқин кўрсатилган. Уларнинг ҳар бири ҳар
хил амплитуда ва
частотага эга. Барча тўлқинлар частота соҳасида 3та чўққи
билан
тасвирланиши мумкин.
1.1-расм. 3та синусоидал тўлқиннинг вақт соҳаси ва частота соҳалари.
