26 Кальций ва фосфор метаболизми Микроэлементлар

1-масала. 9-ойлик болада рахит касаллиги аниқланди. Овқат ҳазм қилиш жараёни ишдан чиқмаган. Бола қуёш нури остида етарлича бўлган, Д3 витамини қабул қилган, бироқ рахитни намоён бўлиши камаймаган. Шифокор нима учун ушбу беморда рахитни даволашда кальцитриол буюрган?
Қуйидаги саволларга жавоб беринг:

1. 
   Болада рахитни келиб чиқиш сабабини айтинг
   

Vitamin D bilan davolab bo`lmaydigan raxit kasalligining sababi buyraklar 1,25-degidroksiholekalsiferolning adekvat miqdorini sintezlay olmasligidadir. Bu birikmani 2,5-5 mkg/sutka miqdorda qabul qilib turish ichaklarda Ca me’yorida so‘rilishini ta’minlaydi. Vitamin D yetishmaganida faqat suyak to'qimasi emas, balki butun organizm zarar ko'radi, qon bilan a’zolarga Ca yetarli bormasligi natijasida ikkilamchi o'zgarishlar yuzaga kelad i.Vitamin D tanqisligida ingichka ichakning shilliq qavatida distrofik o'zgarishlar yuz beradi, bu esa ichakning faoliyatini ayniqsa, so'rish qobiliyatini pasaytiradi. D-gipovitaminozda lipidiar almashinuvi buziladi (qonda umumiy holesterin, erkin yog‘ kislotlari va fosfatidil etanolarning miqdori jigarda lipidiar almashinuvi buzilishi natijasida ortadi). D gipovitaminozda organizmdagi oqsil almashinuvida o‘zgarishlar kuzatiladi. Taloqda va timusda parchalanishini ortishd bilan uning sintezi pasaygan. Shunday hollarda bolalar va kattalarda suyaklarning demineralizatsiyasi yuz beradi, uncha kuchli bo`lmagan ta’sirlar suyaklar sinishiga olib keladi.

2. 
   Д3 витаминидан қайси гормон хосил бўлади?
   

Vitamin D ingichka ichakdagi o ‘t kislotalari ishtirokida so‘riladi, keyin jigarga tashiladi va u yerda NADN va molekulyar kislorod ishtirokida ishlovchi mitoxondriyalar sistemasi ta’sirida 25-oksiholekalsiferolga aylanadi.25-oksiholekalsiferol buyraklarda gidroksillanadi, natijada gormonal xususiyatga ega bolgan 1,25 dioksiholekalsiferol hosil boladi.


2 масала. Атроф-мухитни стронций (Sr40) билан ифлосланишида инсонларда суякларни синиш даражасини ортиши ва қўл-оёқларни ривожланиш нуқсонлари кўпайиб боради. Суяк тўқимаси мустахкамлигига радиоактив стронцийнинг таъсирини тушунтиринг. Бунинг учун:

1. 
   Соғлом кишилар суяк тўқимаси асосий апатити формуласини ёзинг
   
2. 
   Ушбу минтақада истиқомат қилувчи аҳоли суяк тўқимаси апатити тузилишидаги ўзгаришларни ёзинг
   
3. 
   Суяк тўқимаси апатит таркиби унинг мустахкамлигига қандай таъсир қилади?