11- sinf uchun Astronomiya fanidan Taqvim-mavzu reja
Download 1.32 Mb.
|
11-sinf astronomiya to'liq konspekt
- Bu sahifa navigatsiya:
- Darslar tartibi Bo’lim va mavzular Soat
- Foydalaniladigan jihozlar va o’quv-ko’rgazmali qurollar Uyga vazifa
- 1-BOB Amaliy astranomiya asoslari.
- 2-BOB Quyosh sistemasining tuzilishi va osmon jismlarining harakati.
- 3-BOB Astrofizika va uning tadqiqot metodlari.
- 4-BOB Quyosh sistemasi jismlarining fizik tabiati.
- 6-BOB Koinotning tuzilishi va evolutsiyasi.
- II qism. Kosmonavtika elementlari
- Ko`rildi: O`IBDO `: ___________ /_______________________________/
- 1-mavzu:Astronomiya nimani o’rganadiUning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi. Darsning maqsadi: Ta’limiy maqsad
- Darsga oid kompetensiya
- Dars metodi
- III. Yangi mavzu bayoni
11- sinf uchun Astronomiya fanidan Taqvim-mavzu reja (haftasiga1 soatdan, jami 34 soat)
Ko`rildi: O`IBDO`: ___________ /_______________________________/
1-mavzu:Astronomiya nimani o’rganadi?Uning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi. Darsning maqsadi: Ta’limiy maqsad: Astranomiyaning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi haqida tushuncha berish,o’quvchilarda astranomiya tabiatning ajralmas qismi ekanligi haqida tasavvurlar hosil qilish. Tаrbiyaviy mаqsаd. O’quvchilаrga jismoniy tarbiyani, inson xavfsizligini ta’minlash choralarini o’rgatib, ularda onglilikni tarbiyalash, o’quvchilarni Vatan himoyachilari qilib tarbiyalashda kasbga yo’naltirish. Rivоjlаntiruvchi mаqsаd: O’quvchilаrdа ilmiy dalillarni tahlil va sintez qilib xulosa chiqara olish qobiliyatini rivojlantirish. Ilmiy dunyoqаrаshni shаkllаntirish, o’quvchilarda texnikaga bo’lgan havas va qiziqishlarini yuksaltirish. Mustaqil bilim olish qobiliyatini rivojlantirish. Masala yechish malakasini qaror toptirish. Darsga oid kompetensiya: komunikativ, axborot bilan ishlash, matematik savodxonlik Fаnlаrаrо аlоqаdоrligi: Mаtеmаtikа informatika fanlari bilan bogliq. Darsning materiallari va jihozlari: 1. 11-sinf «Astranomiya» darsligi va uning elektron versiyasi. 2. Doska, bo'r. Asosiy tushuncha va atamalar: Quyosh, Tabiatshunoslik, Fizika, Astronomiya, Oy, planeta, yulduz, Ptolemey, Darsning blok-chizmasi
Dars metodi: Ma’ruza va suhbat. “Zinama-zina”“Tushunchalar tahlili” metodlari. Darsnining borishi: Tashkiliy qism. Salomlashish, davomatni aniqlash, axborot daqiqasi. O’tilgan mavzuni mustaxkamlash. “Zinama-zina” metodidan foydalanib umumiy fizika kursini mustaxkamlash. “Zinama-zini” metodi
1 2 3 4 5 6 7 1.Yerdan oldin kelivchi sayyora bosh harfi? 2.Yerning tabiy yo’ldoshi.3 3-o’rinda joylashgan sayyora nomi?4 .Qizil sayyora nomi.5.Koinotda ulkan osmon jismi. 6.Koinotda ulkan yulduzlar nima deb ataladi.7.Dumli yulduzlar deb ataluvchi osmon jismlari. III. Yangi mavzu bayoni:Astranomiya nimani o’rganadi?Uning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi. Astranomiya nimani o’rganadi?Uning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi. Siz boshlano’ich sinflarda «Atrofimizdagi olam», keyinroq «Tabiatshunoslik» va «Fizika» kurslaridan Quyosh, Oy, planetalar va yulduzlar haqida ma'lum tushunchalarga ega bo’ldingiz. Bu osmon jismlarining harakati va nurlanishi to’g’risida ham dastlabki bilimlarni qoiga kiritdingiz. Sizning osmon jismlariga oid bu bilimlaringizni umumlashtiradigan, kengaytiradigan va chuqurlashtiradigan fanning nomi astronomiya deb ataladi. Yanada aniqroq qilib aytadigan bo’Isak, astronomiya — osmon jismlarining harakati, fizik tabiati, ularning kelib chiqishi va evolutsiyasi, Koinotning tuzilishi va unda planetamiz — Yerning o’rni haqidagi malumotlar beradigan fandir. «Astronomiya» so’zi yunoncha «astron» — yulduz, «nomos» — qonun so’zlaridan tarkib topgan. Astronomiya ham barcha boshqa fanlar singari jamiyatning amaliy ehtiyojlari asosida vujudga kelgan. Astronomiyaning kurtaklari Bobil, Misr, Xitoy, Hindiston va boshqa Sharq hamda g’arb mamlakatlarida bundan bir necha ming yil avval mavjud bo’lgan. Masalan, misrlik kohinlar miloddan 3 ming yilcha avval Nil daryosi toshqinining boshlanish kunlarini astronomik kuzatishlar asosida oldindan aytib berganlar. Bunda osmonning shimoliy yarim harining eng yorug’ yulduzi Siriusning sharqda, Quyosh shafaqlari bilan bir vaqtda, erta tongda paydo bo’lishi va Nil daryosi toshqinining boshlanishi orasida bog’lanish borligi aniqlangan edi. Ko’p yillik bunday kuzatishlar yilning uzunligini aniqlashga ham olib keldi. Qadimda yunon astronomlari, kuzatishlar bilan bir qatorda, kuzatilgan astronomik hodisalarning kelib chiqish sabablarini tushuntirishga ham harakat qilganlar. Xususan, Pifagor (miloddan aw. VI asr) Yerning sharsimon shakltfa ekanligi haqida fikr berdi, Aristotel (milod. aw. IV asr) esa Olamning markazida harakatsiz Yer joylashgan degan geotsentrik sistemaga asos soldi (3rasm). Aleksandriyalik Eratosfen rn.a. III asrda birinchilardan bo’lib, Yer meridiani yoyining uzunligini va, keyinchalik shu asosda, planetamizning radiusini o’lchadi. Mashhur yunonistonlik olim Gipparx (milod. aw. II asr) yuzlab yulduzlaming koordinatalarini o’zida aks ettirgan birinchi yulduzlar katalcgiri (jadvalini) tuzdi va pretsessiya deyiluvchi Yer aylanishi bilan bog’liq hodisani kashf qildi. Eramizning II asrida, mashhur astronomi Klavdiy Ptolemey «Megale sintaksis» («Buyuk tuzilish») nomli asarida yunon astronomiyasi yutuqlarini umumlashtirib, planetalarning ko’rinma sirtmoqsimon harakatlarini tushuntira oladigan va asosida Aristotel Gipparxlarning geotsentrik nazariyasi yotgan, Olam tuzilishi haqidagi yangi ta'limotni yaratdi. Bu ta'limotga ko’ra, o’sha paytda ma'lum bo’lgan beshta planeta (Merkuriy, Venera, Mars, Yupiter va Saturn) epitsikl deyiluvchi aylanalar bo’ylab, mazkur epitsikllarning markazi esa Yer atrofida deferent deyiluvchi katta aylanalar bo’ylab aylanadi. Garchi bu geotsentrik nazariya Olam tuzilishining haqiqiy manzarasini aks ettirmagan bo’lsada, biroq u salkam o’n besh asr davomida tan olinib kelindi. Download 1.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling