11- sinf uchun Astronomiya fanidan Taqvim-mavzu reja


Download 1.32 Mb.
bet1/21
Sana14.11.2020
Hajmi1.32 Mb.
#145554
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   21
Bog'liq
11-sinf astronomiya to'liq konspekt


11- sinf uchun Astronomiya fanidan

Taqvim-mavzu reja

(haftasiga1 soatdan, jami 34 soat)

Darslar tartibi


Bo’lim va mavzular

Soat


Dars o’tiladigan sana


Dars o’tilgan sana


Shakllantiriladigan kompetensiyalar

Foydalaniladigan jihozlar va o’quv-ko’rgazmali qurollar


Uyga vazifa

1.

Kirish.

Astranomiya nimani o’rganadi?Uning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi.



1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

5-sahifadagi 1-5 savollarga javob yozish.


1-BOB Amaliy astranomiya asoslari.


2.

Yoritgichlarning sutkalik ko’rinma harakati.yulduz turkumlari.


1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

6-7 sahifalardagi asosiy tushunchalarni yozish.

3.

Osmon koordinatalari.Yulduz xaritalari.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

11-15 sahifadagi savollarga javob yozish.


4.

Olam qutbining balandligi va joyning geografik kenglamasi orasidagi bog’lanish.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

15-20-betni o’qib, o’rganish

5.

Vaqtni o’lchash asoslari.Kalendarlar.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

21-25-betni o’qib, o’rganish

6.

Oyning harakati,fazalari va davrlari.



1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

25-30-betni o’qib, o’rganish


2-BOB Quyosh sistemasining tuzilishi va osmon jismlarining harakati.


7.

Quyosh sistemasining tuzilishi.

Quyosh sistemasining masshtabi va a’zolari.



1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish


Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

31-38-betni o’qib, o’rganish

8.

Astranomiyada uzunlik o’lchov birliklari.Kepler qonunlari.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

41-betni o’qib, o’rganish

9.

Ikki jism masalasi.Kosmik tezkiklar.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

45-46-betni o’qib, o’rganish

3-BOB Astrofizika va uning tadqiqot metodlari.

10.

Osmonni elektromagnit to’lqinli nurlarda o’rganish-keng to’lqinli astranomiyaning asosi.

1







o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi

Nazorat ishi materiallari

47-56 bet O’tilgan mavzularni

o’qib, o’rganish



11.

Nurlanish qonunlari va osmon jismlarining fizik tabiatlarini spektral metodlar yordamida o’rganish.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

56-58-betni o’qib, o’rganish

4-BOB Quyosh sistemasi jismlarining fizik tabiati.

12.

Quyosh eng yaqin yulduz.Quyosh haqida umumiy ma’lumot.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

59-63-betni o’qib, o’rganish

13.

Quyosh xromosferasi va toji.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

64-70-betni o’qib, o’rganish

14.

1-Nazorat ishi

Yer rusimidagi planetalar.Merkuriy va Venera.



1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

71-80 betni takrorlash

15.

Gigant planetalar,ularning yo’ldoshlari va halqalari.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

81-88-betni o’qib, o’rganish

16.

Asteroidlar va mitti planetalar.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

89-92-betni o’qib, o’rganish

17.

Kometalar (dumli yulduzlar)

1







o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi

Nazorat ishi materiallari

92-98 bet

O’tilgan mavzularni

o’qib, o’rganish


18.

Quyosh sistemasining kelib chiqishi haqida hozirgi zamon qarashlari.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

99-101 bet takrorlash

Formulalarni yodlash



5-BOB Yulduzlar

19.

Yillik parallaks, yulduzlarning masofalarini aniqlash.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

102-105 bet takrorlash

20.

Yulduzlarning absalyut kattaligi va uning yorqinligi bilan bog’liqligi.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

106-110 bet takrorlash Formulalarni yodlash

21.

Fizik o’zgaruvchan yulduzlar, sefeidlar,yangi va o’ta yangi yulduzlar.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

115-117-betni o’qib, o’rganish

22.

Yulduzlar evolutsiyasi.Neytron yulduzlar va qora o’ralar.


1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

118-120-betni o’qib, o’rganish

6-BOB Koinotning tuzilishi va evolutsiyasi.

23.

Galaktikamizning tuzilishi, tarkibi va aylanishi

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

121-123 bet takrorlash

Formulalarni yodlash



24.

Diffuz va chang tumanliklar

1







o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi

Nazorat ishi materiallari

124-125 bet O’tilgan mavzularni

o’qib, o’rganish



25.

Tashqi galaktikalar. Galaktikalarning sinflari va spektrlari

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

126-129-betni o’qib, o’rganish

26.

Koinotning kengayishi. Habbil qonuni.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish,

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

130-131-betni o’qib, o’rganish




II qism. Kosmonavtika elementlari

27.

Kosmonavtika predmeti va uning boshqa fanlar bilan aloqasi.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

134-137-betni o’qib, o’rganish

28.

Raketa harakati qonunlari.Raketaning tortishish kuchi.

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

138-140-betni o’qib, o’rganish

29.

Raketaning strukturasi va konstruktiv xarakteristikasi

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

141-143 bet takrorlash

Formulalarni yodlash



30.

Tortishishning markaziy maydonida harakatlanayotgan jismning orbitalari

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

144-148-betni o’qib, o’rganish

31.

Ta`sir sferasi va kosmik apparat trektoriyalarini taxminiy hisoblash

1







o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi

Nazorat ishi materiallari

148-150 bet takrorlash

O’tilgan mavzularni

o’qib, o’rganish


32.

Yer suniy yo`ldoshlarining orbita elementlari

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

151-153 bet takrorlash

Formulalarni yodlash



33.

Kosmik apparatlarni oyga uchirish

1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

158-160 -betni o’qib, o’rganish

34.

2-Nazorat ishi

Kosmik apparatning mo`ljallangan planeta ta`sir sferasidagi harakati/



1







Kommunikativ, axborotlar bilan ishlash, matematik savodxonlik, texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish

Ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar

158-169-betni o’qib, o’rganish

Ko`rildi: O`IBDO`: ___________ /_______________________________/

Sana:
















Sinf:
















1-mavzu:Astronomiya nimani o’rganadi?Uning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi.

Darsning maqsadi:

Ta’limiy maqsad: Astranomiyaning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi haqida tushuncha berish,o’quvchilarda astranomiya tabiatning ajralmas qismi ekanligi haqida tasavvurlar hosil qilish.

Tаrbiyaviy mаqsаd. O’quvchilаrga jismoniy tarbiyani, inson xavfsizligini ta’minlash choralarini o’rgatib, ularda onglilikni tarbiyalash, o’quvchilarni Vatan himoyachilari qilib tarbiyalashda kasbga yo’naltirish.

Rivоjlаntiruvchi mаqsаd: O’quvchilаrdа ilmiy dalillarni tahlil va sintez qilib xulosa chiqara olish qobiliyatini rivojlantirish. Ilmiy dunyoqаrаshni shаkllаntirish, o’quvchilarda texnikaga bo’lgan havas va qiziqishlarini yuksaltirish. Mustaqil bilim olish qobiliyatini rivojlantirish. Masala yechish malakasini qaror toptirish.

Darsga oid kompetensiya: komunikativ, axborot bilan ishlash, matematik savodxonlik

Fаnlаrаrо аlоqаdоrligi: Mаtеmаtikа informatika fanlari bilan bogliq.

Darsning materiallari va jihozlari: 1. 11-sinf «Astranomiya» darsligi va uning elektron versiyasi. 2. Doska, bo'r.

Asosiy tushuncha va atamalar: Quyosh, Tabiatshunoslik, Fizika, Astronomiya, Oy, planeta, yulduz, Ptolemey,

Darsning blok-chizmasi

N

Dars bosqichlari

Vaqti

1

2

3



4

5

 



Tashkiliy qism

Kirish suhbati

Tajriba namoyish etish

Yangi mavzu ustida ishlash

Darsni yakunlash va uyga topshiriqlar


3 minut

15 minut

12 minut

12 minut

3 minut


Dars metodi: Ma’ruza va suhbat. “Zinama-zina”“Tushunchalar tahlili” metodlari.

Darsnining borishi:

  1. Tashkiliy qism. Salomlashish, davomatni aniqlash, axborot daqiqasi.

  2. O’tilgan mavzuni mustaxkamlash.

“Zinama-zina” metodidan foydalanib umumiy fizika kursini mustaxkamlash.

“Zinama-zini” metodi



















































































1

2

3



4

5

6



7
1.Yerdan oldin kelivchi sayyora bosh harfi? 2.Yerning tabiy yo’ldoshi.3 3-o’rinda joylashgan sayyora nomi?4 .Qizil sayyora nomi.5.Koinotda ulkan osmon jismi.

6.Koinotda ulkan yulduzlar nima deb ataladi.7.Dumli yulduzlar deb ataluvchi osmon jismlari.



III. Yangi mavzu bayoni:Astranomiya nimani o’rganadi?Uning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi.

Astranomiya nimani o’rganadi?Uning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi.

Siz boshlano’ich sinflarda «Atrofimizdagi olam», keyinroq «Tabiatshunoslik» va «Fizika» kurslaridan Quyosh, Oy, planetalar va yulduzlar haqida ma'lum tushunchalarga ega bo’ldingiz. Bu osmon jismlarining harakati va nurlanishi to’g’risida ham dastlabki bilimlarni qoiga kiritdingiz. Sizning osmon jismlariga oid bu bilimlaringizni umumlashtiradigan, kengaytiradigan va chuqurlashtiradigan fanning nomi astronomiya deb ataladi. Yanada aniqroq qilib aytadigan bo’Isak, astronomiya osmon jismlarining harakati, fizik tabiati, ularning kelib chiqishi va evolutsiyasi, Koinotning tuzilishi va unda planetamiz — Yerning o’rni haqidagi malumotlar beradigan fandir. «Astronomiya» so’zi yunoncha «astron» — yulduz, «nomos» — qonun so’zlaridan tarkib topgan.

Astronomiya ham barcha boshqa fanlar singari jamiyatning amaliy ehtiyojlari asosida vujudga kelgan. Astronomiyaning kurtaklari Bobil, Misr, Xitoy, Hindiston va boshqa Sharq hamda g’arb mamlakatlarida bundan bir necha ming yil avval mavjud bo’lgan. Masalan, misrlik kohinlar miloddan 3 ming yilcha avval Nil daryosi toshqinining boshlanish kunlarini astronomik kuzatishlar asosida oldindan aytib berganlar. Bunda osmonning shimoliy yarim harining eng yorug’ yulduzi Siriusning sharqda, Quyosh shafaqlari bilan bir vaqtda, erta tongda paydo bo’lishi va Nil daryosi toshqinining boshlanishi orasida bog’lanish borligi aniqlangan edi. Ko’p yillik bunday kuzatishlar yilning uzunligini aniqlashga ham olib keldi.

Qadimda yunon astronomlari, kuzatishlar bilan bir qatorda, kuzatilgan astronomik hodisalarning kelib chiqish sabablarini tushuntirishga ham harakat qilganlar. Xususan, Pifagor (miloddan aw. VI asr) Yerning sharsimon shakltfa ekanligi haqida fikr berdi, Aristotel (milod. aw. IV asr) esa Olamning markazida harakatsiz Yer joylashgan degan geotsentrik sistemaga asos soldi (3rasm). Aleksandriyalik Eratosfen rn.a. III asrda birinchilardan bo’lib, Yer meridiani yoyining uzunligini va, keyinchalik shu asosda, planetamizning radiusini o’lchadi. Mashhur yunonistonlik olim Gipparx (milod. aw. II asr) yuzlab yulduzlaming koordinatalarini o’zida aks ettirgan birinchi yulduzlar katalcgiri (jadvalini) tuzdi va pretsessiya deyiluvchi Yer aylanishi bilan bog’liq hodisani kashf qildi. Eramizning II asrida, mashhur astronomi Klavdiy Ptolemey «Megale sintaksis» («Buyuk tuzilish») nomli asarida yunon astronomiyasi yutuqlarini umumlashtirib, planetalarning ko’rinma sirtmoqsimon harakatlarini tushuntira oladigan va asosida Aristotel Gipparxlarning geotsentrik nazariyasi yotgan, Olam tuzilishi haqidagi yangi ta'limotni yaratdi.

Bu ta'limotga ko’ra, o’sha paytda ma'lum bo’lgan beshta planeta (Merkuriy, Venera, Mars, Yupiter va Saturn) epitsikl deyiluvchi aylanalar bo’ylab, mazkur epitsikllarning markazi esa Yer atrofida deferent deyiluvchi katta aylanalar bo’ylab aylanadi. Garchi bu geotsentrik nazariya Olam tuzilishining haqiqiy manzarasini aks ettirmagan bo’lsada, biroq u salkam o’n besh asr davomida tan olinib kelindi.

Download 1.32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling