psix 3 topshiriq

3-мавзу. Билиш жараёнлари: Диққат ва сезги
Режа:

1. 
   Диққат ҳақида тушунча,
   
2. 
   Диққатнинг нерв-физиологик асослари
   
3. 
   Диққат турлари, ихтиёрсиз диққат, ихтиёрий диққат, ихтиёрийдан сўнги диққат.
   
4. 
   Диққатнинг хусусиятлари, шахсда диққат ривожланиши диққатнинг психологик асоси ҳақида қисқача хулоса амалий тавсиялар
   
5. 
   Сезги ҳақида тушунча.
   

Мавзунинг таянч тушунчалар: Ориентировка, қўзғатувчи, ихтиёрий, ихтиёрсиз диққат,барқарорлиги, тахистаскоп,сезги анализаторлари, рестепторлар, экстрорестепторлар, интрорестепторлар, проприорестепторлар

Ўқув топшириқ:

1. 
   Диққат турлари, ихтиёрсиз диққат, ихтиёрий диққат,
   
2. 
   Диққатнинг хусусиятлари, шахсда диққат ривожланиши
   
3. 
   Диққатнинг психологик асоси ҳақида қисқача хулоса амалий тавсиялар
   
4. 
   Сезгилар таснифи ва турлари.
   
5. 
   Сезгиларнинг умумий қонуниятлари(ушбу топшириққа ўз тушунчангиз бўйича қисқа ва аниқ конспект ёзинг).
   

F.S.M.U. методи орқали ўқув топшириқни бажаринг:
FSMU методининг умумий схемаси:
F – фикрингизни баён этинг;
S – фикрингизни асословчи сабабни кўрсатинг;
M – кўрсатган сабабингизни тасдиқловчи мисол келтиринг;
U –  фикрингизни умумлаштиринг.


1-вазифа. “Ихтиёрийдан сўнгги диққат” юзасидан фикрингизни FSMU методи бўйича баён этинг.
F Diqatniqng yanabir turi mavjud. Ixtiyoriy diqqatga o’xshash, maqsadga yo’nalganlik xususiyyatiga ega b’lib, va dastlab iroda kuchini talab etadi, lekin keyinchlik odam ichiga” kirib boradi “: faoliyatning natijasi emas , balki, uning mazmuni va jarayoni ham qiziqarli bo’lib, ahamiyat kasb eta boshlaydi. Bunday diqqat N. F . Dorinin tomonidan ixtiyoriydan keying diqqat deb nomlanadi . Uning paydo bolishi “ Qiziqish bilan yuzaga kelgan faoliyatga kirishish, maqsadga yo’nalganlik sqlab qolinadi, toliqish bo’lmaydi, qiziqish ortadi.
<sup>S Masalani yechishga birinchi urinish natija berdi , yechishning to’g’ri usili belgilab olindi. Masala o’quvchining ishtiyoqini band eta boshlydi.U endi chalgimasdan , qiziqarli mslaga kirishib ketdi. Diqqat ixtiyoriydan ixtiyorsizga o’tib ketdi.Haqiqiy ixtiuorsiz diqqatdan farq qilib ,itiyoriydan keying diqqatongli maqsadlar bilan bog’langan holda qoladi va ongi qiziqishlar tomonidan quvvatlab turiladi. Diqqat uning mustqil psixik hodisa sifatida xaeakterlovchi qator xosslarga ega. Diqqatning asosiy xossalariga ega. Diqqatning asosiy xosslariga barqarorlik, jamlash, taqsimkash, bo’linish , chalg’ish va diqqat hajmi kirai.


M</sup> . Buday diqqat N. F . Dorinin tomonidan ixtiyoriydan keying diqqat deb nomlanadi. Masaln , o’qnuvchi qiyin arifmetik masalani echa turib , dastlab unga ma’lum kuch sarf etadi. Masala murakkab o’quvchi chalg’iy boshlaydi. U o’zining ieodasini ishga slogan holda masalani yechishga majburlaydi. Uyga topshiriq berilganinshoni yozib o'tirgan o'quvchi ba'zan uyda boshqlrning gapini , radioningovozini eshitmaydi . Unda ham diqqatning toplanishi kuchli bo’ladi

U Diqqat ma’lum nerv markazining qo’zg’alishi va miyadagi boshqa nerv markazlarining to’rmizlanishi bilan bog’liqdir, bu esa ob’yekt nchun ahamiyatli bo’lgan qo’g’atuvchilarni ajratishni , ya’ni psixik faoliyatni yonaltirishni tetarli darajada intensif kuchlanishga ega bo’lsa tegishli qo’zg’alish jarayonini yuzaga keltiradi. Diqqat assososiya yo’li bilan eslash va uningyangilik farqqilmaydigan ,lekin ob’yekt uchun favqulodda alohida ahamiyat kasb etganob’yektlarni idrok qilish bilan bog’liq bo’lishi mumkin.