13-Ma’ruza Mavzu: Biologik faol mooddalarning asosiy sinflarini sintez qilish asoslari va ularning fizik kimyoviy xususiyatlari (2) Oziqani kompleks boyituvchilar

---

13-Ma’ruza 
Mavzu: Biologik faol mooddalarning asosiy sinflarini sintez qilish asoslari va ularning 
fizik kimyoviy xususiyatlari (2) 
Oziqani kompleks boyituvchilar 
Kulturalarni o‘stirish amaliyotida hatto prototrof mikroorganizmlar ham oziqa muhitida 
vitaminlar, aminokislotalar, sitokininlar va boshqa biologik faol moddalar ishtirok 
etganda yaxshi o‘sishi qayd etilgan. Antibiotiklar erasi boshlangandan so‘ng shu bilan 
bog‘liq holda oziqa muhiti tarkibini arzonlashtirish va iqtisodiy sarf xarajatlarni 
mo‘tadillashtirish haqidagi savollarga javob topish muammosi paydo bo‘ldi. Bunga 
javob tariqasida oziqa muhitiga qo‘shimcha sifatida makkajo‘xori ekstraktidan 
muvaffaqiyatli foydalanish mumkinligi isbotlandi. Uning tarkibida yengil assimilyatsiya 
bo‘ladigan vitaminlar, aminokislotalar va mineral elementlar mavjuddir. Makkajo‘xori 
ekstraktining kimyoviy tarkibi 10-jadvalda aks ettirilgan. 
Mikrobiologik sintezda makkajo‘xori ekstraktidan tashqari achitqilar avtolizati, 
ekstrakti va gidrolizati, kartoshka tuganagi hujayrasidan olinadigan sharbat, sut zardobi, 
bug‘doy kepagi ekstrakti kabi mahsulotlar ham keng qo‘llaniladi. Ba’zan baliq va go‘sht 
peptonlari 52 qo‘shiladi. Hayvon hujayralarini o‘stirishda hayvonlar qoni plazmasi va 
yo‘ldosh ekstraktlari qo‘llaniladi. O‘simliklar hujayrasini yoki yuksak mitsellial 
zamburug‘larni o‘stirishda oshqovoq ekstrakti, g‘o‘za bargidan ham foydalaniladi.