Муддатига етмаган ва утган хомиладорлик

XOМИЛАДOРЛИК МУДДАТГА EТМАСЛИГИ. XOМИЛАДOРЛИК МУДДАТИДАН ЎТИБ КEТИШИ.


Режа:
1. Муддатидан олдинги туғруқнинг таснифи.
2. Муддатидан олдинги туғруқнинг сабаблари.
3. Муддатидан олдинги туғруқнинг клиник кечиши ва асоратлари.
4. Даволаш усуллари.
5. Чала туғилган болалардаги касалликларни даволаш ва олдини олиш.


Таянч иборалар: Муддатидан олдинги туғруқ, Чала туғилиш: асоратланган, идиопатик, ҳомила асфиксияси.

Ҳомиланинг 22-37 ҳафта ичида туғилишига ч а л а т у ғ и л и ш деб айтилиб, бунда чақалоқ вазни 500-2499 г, бўйи 25-45см атрофида бўлади.

Муддатидан олдинги туғруқнинг қуйидаги тоифалари фарқланади:
(танлаб олинган) - (10%-30%),яъни туғдириб олиш, она ёки ҳомиладаги бирон бир кўрсатмага биноан (оғир преэклампсия, онадаги буйрак касаллиги ёки ҳомила ўсишининг секинлашиши).
-асоратланган- (20%-50%), ҳомила пуфагининг йиртилиши ёки туғруқдан олдин қон кетиши.
-идиопатик- (40%-60%) қўшимча асоратларсиз ўз-ўзидан муддатидан олдинги туғруқ билан ҳарактерланади.
Чала туғилган бола тана оғирлиги хусусида қуйидагилар қабул қилинган:
1.Кам тана оғирлиги билан туғилиш-тана оғирлиги 2500 г дан кам (1500 г дан 2499 г гача).
2. Жуда кам тана оғирлиги билан туғилиш-тана оғирлиги 1500 г дан кам (1000 г дан 1499 г гача).
3. Ўта кам тана вазни билан туғилиш -тана оғирлиги 1000 г дан кам (500 г дан 999 г гача).
Чала туғилган болада бир қанча функционал етишмовчиликлар мавжуд бўлиб, шунинг учун ҳам бундай болалар ўртасида касалланиш ва нобуд бўлиш кўп учрайди.
Ҳомиланинг чала туғилиш сабаблари турлича: аёл жинсий аъзоларининг тўла тараққий этмаслиги (инфантилизм); бачадондаги турли патологик ўзгаришлар (ўсма, тўсиқ, яллиғланиш, бачадон аномалияси ва бошқалар); жинсий безлар функциясининг бузилиши; тез-тез аборт қилдириш ёки ҳомиланинг ўз-ўзидан беихтиёр тушиши; бачадон бўйнининг яхши бекилмаслиги (истмик-цервикал етишмовчилик ва бошқалар) каби асоратлар кейинги вақтларда кўп учрамоқда. Чунки бунда бачадон бўйни туғруқ вақтида йиртилиши ва яхши тикилмаслиги натижасида чилла даврида тўла-тўкис битмаслиги кўпинча аборт қилиш оқибатларида келиб чиқиши мумкин. Шу билан бир қаторда она ва бола қон гуруҳлари ҳамда резусларининг тўғри келмаслиги, ҳомиладорлик токсикозлари, айниқса преэклампсия ва эклампсиянинг бирон бир ички касаликлар билан қўшилиб келиши, ҳомиладорлик давридаги турли руҳий эзилиш ва эмоционал ўзгаришлар, ҳомиладорлик давридаги турли ўткир юқумли касалликлар: грипп, ангина, гепатит, турли меъда- ичак касалликлари ва сурункали юқумли касаликлар, бруцеллёз, захм, бўғимлар ва юрак ревматизми, сил касаллиги, моддалар алмашинувининг бузилиши, ҳаддан ташқари семизлик, қанд ва бўқоқ касаллиги кабилар ҳомиланинг барвақт туғилишига сабаб бўлади. Бундан ташқари, 18 ёшгача бўлган ҳамда 30 дан ошган туғувчи аёлларда ҳам бундай асоратлар кўп учраши мумкин (15.1.-жадвал).
1.-жадвал
Муддатига етмаган ҳомиладорликнинг хавф омиллари

Хавф омиллари				Хавф омиллари
ЭКОЛОГИК ОМИЛЛАР				АКУШЕР-ГИНЕКОЛОГИК АНАМНЕЗ
Сув – минерализацияси ошган, оғир металлар тузлари, пестицидлардан ифлосланган ва б.				Паритет: 1 туғуруқ, 5 ва бундан ортиқ туғуруқлар
Ҳаво – газлар, чанглар миқдори кўп, қуруқ, қум бўронлари				Қисқа интергенетик интервал
Тўпроқ – пестицидлар, нитратлар ва б. химикатлар миқдори ошган; - темир, кобалт, мис ва б. микроэлементлар миқдори пасайган				Абортлар
				Муддатдан олдинги туғруқ
				Ўлик туғилиш
				Неонатал йўқотишлар
				Болаларда неврологик бузилишлар