14 savol Buxoro sharq maktabining maqom ijrochiligini rivojlantirishdagi o`rni

14 savol

Buxoro sharq maktabining maqom ijrochiligini rivojlantirishdagi o`rni
1921-yiIda Buxoroda Abdurauf Fitrat tashabbusi bilan

birinchi “Sharq musiqa maktabi” ochildi. Ma’lum vaqtgacha

* 'Fitrat o‘zi rahbarlik lavozimida faoliyat olib bordi. Ko‘p asrlik

milliy musiqa merosimizni saqlab qolish, iste’dodli yoshlardan

yetuk mutaxassislami tayyorlashdek oliy maqsad ila maktabga

“Shashmaqom”dan saboq berish uchun Ota Jalol Nosirov, Domia

Halim Ibodov, Ota G‘iyos Abdug‘ani, Abdurahmon Umarov kabi

ustozlarni ishga taklif qildi. 1925-yili yangi o‘quv yilidan boshlab

“ Buxoro davlat Sharq musiqa maktabi”ning o‘quv dasturiga

yevropa nota yozuvi, solfedjio, musiqa nazariyasi, musiqa tarixi

kabi yangi fanlar hamda yevropa cholg‘ularida ijro etishni o‘rgatish

kabi o‘zgartirishlar kiritildi.

Fitratning sanʼatshunoslikka oid xizmatlari ham tahsinga sazovordir. U 1921-yil Buxoroda Sharq musiqasi maktabini tashkil etib, bu maktabning birinchi direktori lavozimida ishlaydi. Maktabga mumtoz musiqa bilimdonlari (sozanda, xonandalar) bilan birga Viktor Uspenskiy singari musiqashunoslarni ham taklif etdi. U shu vaqtdan boshlab „Shashmaqom“ kuylarini to‘plash va notaga yozib olish ishlariga rahbarlik qildi. Fitratning tashabbusi bilan ota Jalol va ota G‘iyosdan Buxoro Shashmaqomi V. Uspenskiy tomonidan ilk bora notaga olinib, nashr etildi. 1923-yili A.Fitratning tashabbusi bilan V.Uspenskiy

Buxoroda maqom bilimdonlari Ota Jaloliddin Nosirov, Ota G'iyos

Abdug'ani va Domla Halim Ibodovlardan «Shashmaqom»

turkumini yozib oldi va u 1924-yili «Olti musiqali poema

«Shashmaqom» norni bilan Moskvada nashr etildi. Taniqli hofiz

Shorahim Shoumarovdan «Farg'ona-Toshkent maqomlari»

(1920—1930-y.), 1940-yillari katta ashula va zikr aytimlarini yozib

oldi. 2003-yil noyabr oyida «Shashmaqom» YUNESKO tomonidan

«Insoniyatning og'zaki va nomoddiy madaniy merosi durdonasi» deb

tan olinishi, ushbu noyob xalqimiz xazinasini nafaqat saqlash va

himoya qilish, balki yanada rivojlanishi va yuksalishiga olib kelmoqda.