15-ma’ruza Mavzu: Ochiq kon ishlarida qazish-yuklash mashinalri Ekskavatorlar Reja

15-ma’ruza

Mavzu: Ochiq kon ishlarida qazish-yuklash mashinalri Ekskavatorlar
Reja:

1. 
   Qazish-yuklash mashinalari to‘g‘risida umumiy ma’lumot;
   
2. 
   Qazish-yuklash mashinalari turlari;
   
3. 
   Ko‘p cho‘michli ekskavatorlar.
   

Ochiq kon ishlarida qazish-yulash operatsiyalarini bajarishda asosan ir cho‘michli va ko‘p cho‘michli ekskavatorlar ishlatiladi.

Ekskavator deb foydali qazilmani massivdan ajratib olish, ma’lum bir masofaga yetkazish, transport vositatisiga yuklash yoki ag‘darmaga to‘kishda foydalaniladigan mashinaga aytiladi. Ekskavatorlar ikki guruhga ajratilad: bir co’michli va ko’p cho’michli. Bir cho’michli ekskavatorlar yumshoq yoki portlatishdan keyin ajrltog’ jinslarni qazib olish va yuklashda foydalaniadi. Ko’p cho’michli ekskavatrlar esa ocish, o’ta yumshoq yoki ko’mirni uzluksiz usulda qazishda ishlatiladi.

Bir cho’michli ekskavatorlarning ish tsikli to’rt bosqichdan iborat bo’lib, qazish (cho’michni to’ldirish), bo’shatish joyiga yetkazish (transportlash), bo’shatish va bo’sh cho’michni qazish joyiga keltirish ishlarini bajaradi. Shuning uchun bir cho’michli ekskavatorlar davriy qazish mashinalari hisoblanadi.¹

Bir cho’michli ekskavatorlardan farqli o’laroq ko’p cho’michli ekskavatorlar tsiklning barcha jarayonlarini bir vaqtda bajarish imkoniyatiga ega.