амалиёт-3 06996
|
амалиёт-3 06996
-§. Қаттиқ жисмнинг айланма ҳаракат динамикаси Асосий формулалар. F – кучнинг бирор айланиш ўқига нисбатан моменти – М қуйидаги формула билан ифодаланади: бунда – айланиш ўқидан куч йўналган тўғри чизиққача бўлган масофа. Моддий нуқтанинг бирор айланиш ўқига нисбатан инерция моменти деб катталикка айтилади; бунда m – моддий нуқтанинг массаси ва r – нуқтанинг ўққача бўлган масофаси. Қаттиқ жисмнинг ўз айланиш ўқига нисбатан инерция моменти қуйидагича бўлади: бунда интеграл жисмнинг бутун ҳажми бўйича олинади. Интеграллаб, қуйидаги формулаларни олиш мумкин: Яхлит цилиндрнинг (дискнинг) ўз ўқига нисбатан инерция моменти: Ички радиуси ва ташқи радиуси бўлган ковак цилиндрнинг (гардишнинг)ўз ўқига нисбатан инерция моменти: юпқа деворли ковак цилиндр учун бўлгани учун: R – радиусли бир жинсли шарнинг ўз марказидан ўтувчи ўққа нисбатан инерция моменти: – узунликдаги бир жинсли стерженнинг ўртасидан тик равишда ўтган ўққа нисбатан инерция моменти: Жисмнинг ўз оғирлик марказидан ўтувчи ўққа нисбатан инерция моменти маълум бўлса, жисмнинг шу ўққа параллел бўлган ихтиёрий ўққа нисбатан инерция моменти – Штейнер теоремасига асосан аниқланади: бу ерда m – жисмнинг массаси, d – кўрилаётган ихтиёрий ўқ билан ва жисмнинг оғирлик марказидан ўтган ўқ орасидаги масофа. Моддий нуқта импульси билан унинг айланиш ўқигача бўлган масофага кўпайтмаси моддий нуқта импульсининг моменти дейилади: ёки ва эканлигини ҳисобга олинса, жисмнинг импульс моменти: ва Айланма ҳаракат динамикаси асосий қонунининг тенгламаси қуйидагича ифодаланади: бунда М – куч моменти, I– инерция моменти, - жисм айланма ҳаракатининг бурчак тезлиги. Агар бўлса, у вақтда , бунда - айлантирувчи куч моменти М нинг таъсирида жисмнинг олган бурчак тезланиши. Айланма ҳаракат қилаётган жисмнинг кинетик энергияси: Сирпанмасдан думалаб ҳаракатланаётган жисмнинг кинетик энергияси: Айланувчи жисмга таъсир қилувчи ўзгармас куч моментининг бажарган иши: - жисмнинг бурилиш бурчаги. Айланма ҳаракатдаги жисмнинг бажарган иши унинг кинетик энергияси ўзгаришига ҳам тенг: Download Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling