MAMADALIYEVA

“Ta’lim yo’nalishi aniq fanlar va tabiy fanlar hamda gumanitar yo’nlishda bo’lgan akademik litseylarda masalalar yechish metodikasi.” mavzusidagi taqdimoti.
QO’QON-2020
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI MUQIMIY NOMIDAGI QO’QON DAVLAT
PEDAGOGIKA INSTITUTI FIZIKA VA ASTRONOMIYA
KAFEDRASI DOTSNTI PhD
MAMADALIYEVA NARGIZAXON ZOKIRJON QIZINING

O‘quvchilarning shaxsidagi tipik farqni hisobga olib tashkil etilgan o‘quv-tarbiyaviy jarayonni tabaqalashtirish, bunday hollardagi o‘qitish esa tabaqalashtirilgan o‘qitish deb ataladi. O‘qitishni tabaqalashtirish o‘quvchilarni kasbga yo‘naltirishni yaxshi yo‘lga qo‘yish imkonini beradi, chunki u o‘quvchilarda etarlicha qiziqish uyg‘otgan fanlarni chuqur o‘qitishga asoslanadi. O‘qitishni tabaqalashtirish ichki va tashqi tabaqalashtirishga bo‘linadi. O‘quv-tarbiyaviy jarayonni tashkil qilishda, agar o‘quvchilarning xususiyatlarini hisobga olish o‘qituvchining oddiy sinfdagi ish sharoitida amalga oshirilsa, o‘qitishni ichki tabaqalashtirish deb ataladi. Tashqi tabaqalashtirish o‘quvchilarning alohida xususiyatlarini hisobga olish uchun ularni maxsus (maktab, sinf) guruhlariga birlashtiriladi.

Hozirgi vaqtda fizikani tabaqalashtirishni uch shakli mavjud: 1.fakultativ mashg‘ulotlar; 2.fizikani chuqur o‘rganiladigan sinflar; 3.fizika chuqur o‘rganiladigan ixtisoslashtirilgan litseylar. Fakultativ kurslar 1967 yildan boshlab tashkil qilina boshladi. Ularda berilgan fanga yuqori qiziqish bildirgan o‘quvchilar qatnashadi. Fakultativ mashg‘ulotlarda o‘quvchilar fizika va unig texnikadagi asosiy qo‘llanishlari asosida tayyorgarlik ko‘rishadi. Fakultativlar tizimini ikki guruhga ajratish mumkin: 1.fizika kursiga qo‘shimcha bob va masalalar; 2.maxsus kurslar. Fakultativlar (“Qo‘shimcha bob va savollar”) asosiy fizika kursining dasturiga moslashtiriladi va uncha ko‘p bo‘lmagan chuqur o‘rganish uchun tanlab olingan, ilmiy yoki amaliy sohadagi muhim mavzulardan iborat.

Maxsus fakultativ kurslar yo bitta bo‘limga, yoki amaliy xususiyatga taalluqli savollarni qamrab oladigan qilib tuziladi. Bunday kurslar asosan fizika va matematika chuqur o‘rganiladigan maktab va akademik litseylarda yo‘lga qo‘yiladi, oddiy maktablarda esa asosiy fizika kursi bilan yaqindan bog‘liq fakultativlar afzal ko‘riladi. Fizikadan fakultativ mashg‘ulotlar uchun to‘rtta tipda kurslar ishlab chiqilgan: 1.asosiy fizika kursi bilan uzviy bog‘langan yuqori saviyadagi fakultativ kurslar; 2.amaliy fizika fakultativ kursi fizik qonun va hodisalardan foydalanishning asosiy yo‘llari va metodlari bilan tanishtirish, zamonaviy texnikaga qiziqishni rivojlantirish bu kursning asosiy vazifasi hisoblanadi; 3.fizik-texnik modellashtirish bo‘yicha fakultativ kurs; 4.fizikaning birorta bo‘limini chuqur o‘rganuvchi fakultativ maxsus kurslar.

Akademik litsey fizikadan masalalar to’plamidan namunalar keltiramiz

Таълим жараёнида педогог - ўқитувчининг энг қийин вазифаларидан бири талабанинг фан бўйича олган билимини адолатли, холис ва тўғри баҳолашдир. Бу жараён ўқитувчидан катта масъулиятни талаб этади, чунки бунда нафақат талабанинг билими баҳоланади, балки унинг тарбиясига ҳам, келажакдаги фаолиятига ҳам катта таъсир кўрсатилади.
Ҳозирги вақтда талабаларнинг фанлар бўйича олган билим, кўникма ва малакаларини аниқлашда тест топшириқлари кенг кўламларда қўлланилмоқда.
Mavzuning maqsadi
Талабалар билимини баҳолашда тестлардан фойдаланиш кўплаб афзалликларга эга бўлишига қарамасдан, тест топшириқларининг мукаммал эмаслиги натижасида бир қатор камчиликлар кўзга ташланмоқда.
02

• биринчи навбатда тест топшириғида жавоб вариантларининг мавжуд эканлигини кўрсатиш мумкин. Маълумки стандарт тестлар таркиби тест топшириғининг саволи, тўғри ва муқобил жавоб вариантларидан ташкил топади. Талаба фан асосларини мутлақо ўрганмаган ҳолда ҳам муқобил жавобларни белгилаган ҳолда қандайдир даражада баҳоланиши мумкин.
• Иккинчи камчилик сифатида тест топшириқларининг баъзи ҳолларда мукаммал тузилмаганлигини кўрсатиш мумкин, яъни тест топшириғи саволида тўғри жавобни топишга ёрдам берувчи сўз ва ибораларнинг ишлатилиши, тест топшириғининг тўғри жавоби бошқа жавоблар ичида шаклан ажралиб туриши, муқобил жавоблар вариантларида сўзларни кераксиз такрорланиши кабилар.
• Учинчидан тест топшириқлари жавобларининг калитлари мавжуд эканлиги натижасида талабалар фан асосларини мукаммал ўзлаштириш ўрнига жавобларни ёдлашни маъқул кўрадилар.

01
03
4
05
“ASSESMENT” METODI
“XULOSALASH” (REZYUME, VEER) METODI
Metodni amalga oshirish tartibi:
Trener - o’qituvchi ishtirokchilarni 5 - 6 kishidan iborat kichik guruhlarga ajratadi;
trening maqsadi, shartlari va tartibi bilan ishtirokchilarni tanishtirgach, har bir guruhga umumiy muammoni tahlil qilinishi zarur bo’lgan qismlari tushirilgan tarqatma materiallarni tarqatadi;
har bir guruh o’ziga berilgan muammoni atroflicha tahlil qilib, o’z mulohazalarini tavsiya etilayotgan sxema bo’yicha tarqatmaga yozma bayon qiladi;
navbatdagi bosqichda barcha guruhlar o’z taqdimotlarini o’tkazadilar. Shundan so’ng, trener tomonidan tahlillar umumlashtiriladi, zaruriy axborotlr bilan to’ldiriladi va mavzu yakunlanadi.
TAVSIYALAR

• E’tiboringiz uchun rahmat.