2 sharq falsafasi Loyhalash (3)

Mavzu:
Falsafiy tafakkur bosqichlari: Sharq falsafasi
Mavzuning shiori
O’ziga ishongan insonni yengib bo’lmaydi.
S. Jobs
Ahmad Yassaviy ‘’Hikmat’’ lari.

• Qadimgi sharqda falsafiy fikrlarning paydo bo’lishi.
• Islom dinning paydo bo’lishi va falsafiy fikrlar
• Beruniy, Farobiy va Ibn Sinolarning ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy –ahloqiy qarashlari
• Temur va Temuriylar davri falsafasi

Reja:
Darsga tayyorlanish bu - bir butun dars loyihasini tizimli ketma-ketligini ishlab chiqish bo’lib, ayni paytda pirovard natijasini ta’minlaydigan o’quv-tarbiya jarayonidir.

so

Falsafiy qarashlarning paydo bo’lishi Sharq xalqlariga borib taqaladi. Bular:
Hindiston mil.avv. III ming yillik. Ramayana, Mahabharat
Misr mil.avv. IV ming yillik. Misr ehromlari
Bobil mil.avv. IV ming yillik “Gelgamish haqida doston”
Xitoy mill.avv. III ming yillik Kanfutsiy, Lao Stzi
Turon zaminida
Avesto: ezgu so’z, ezgu fikr, ezgu amal
Moniylik: Zardushtiylik, xristianlik va buddaviyliklari asosida vujudga kelgan
Islom dini VII-VIII asrlar.
Asoschisi: Muhammad payg’ambarimiz (570-630)
Muqaddas kitobi: Qur’oni Karim -114 ta suradan iborat.
23 yil davomida nozir bo’lgan.
Yagona kitob holiga Xalifa Usmon 651 yilda keltiradi.

Uning ta’limoticha, tabiatda hamma narsa tabiiy qonunlar asosida yaratiladi, tabiat o‘zining tabiiy kuchiga ega bo‘lib, shu kuch ta’sirida tabiatda to‘xtovsiz harakat, o‘zgarish, o‘sish, rivojlanish, vujudga kelish, emirilish, halok bo‘lish jarayonlari sodir bo‘ladi. Bulardan shunday xulosaga kelish mumkinki Beruniy o‘z falsafiy qarashlarida deizmga yaqin pozitsiyada turgan. U moddiy dunyoning adabiyligi haqida gapiradi. Beruniy fikricha, xudo va boshlang‘ich modda, ya’ni materiyadan boshqa hech narsa bo‘lmagan. Borliq abadiy, u o‘zgarish va taraqqiyotdadir. Materiya muayyanlik libosiga burkanadi, u faoldir, harakat tamomila materiyaga tegishli, u ruhni modda bilan bog‘laydi va uni turli shakllarda kezib yurishga majbur etadi.

ABU RAYHON BERUNIYNING TA’LIMOTLARI

• insonparvarlik g‘oyalari bilan sug‘orilgan.
• Inson faqat o‘zi uchun yashamasligi, insonlar bir-birlariga yordam berishlari

kerakligini ta’kidlaydi

• insonlar o‘rtasidagi tafovut ko‘proq tashqi jihatdan mavjud bo‘lib, ular

ichki tuzilashi va tashkil topishi jihatdan bir umumiylikka ega

Beruniyning ijtimoiy-siyosiy qarashlari

Beruniy jamiyatni boshqarishda jamiyat podshohga xizmat qilmay, balki podshoh jamiyatga xizmat qilishi lozimligini aytadi. «Tabiatan boshqarishga moyil» bo‘lgan hokim, -deb yozadi u - o‘z fikri va qarorlarida qa’tiy bo‘lishi kerak, o‘z ishlarini amalga oshirishlarida faylasuflarning. . . fikrlariga amal qilishi lozim; «shohning o‘zi ham» yaratuvchilik ongiga ega bo‘lmog‘i, ayniqsa, dehqonlar to‘g‘risida ko‘proq g‘am eyishi kerak. «Podshohlik» dehqonchiliksiz yashay olmaydi, – deb yozgan edi u.
Asarlari:
«Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar» (taqvim va yil hisobi, shuningdek, sug‘diylar, qadimgi xorazmliklar, forslar, yunonlar, yaxudiylar, xristianlar va musulmonlarning bayramlari, urf-odatlari to‘g‘risida ma’lumot beruvchi asar), «Geodeziya», «Quyosh harakatini aniqlash yo‘li», «Mineralogiya», «Saydana», «Hindiston» va boshqalar.
160 dan ortiq asar yozgan.
Uning ta’limoticha:

• Baxt-saodatga erishish yo’li –ilm-fan va ta’lim-tarbiyadir.
• Haqiqiy baxt-saodatga bilimlarni egallash yo’li vositasida erishiladi. (Fozil odamlar shahri asaridan)

Abu Nasr Farobiy 873-950
Amir Temur va Temuriylar davri
Amir Temur (1336-1405 yil) 1370 yil davlatga asos soladi.
“Kuch adolatda” shioriga amal qiladi.

Биринчи кичик гуруҳга-40 та савол тузиб келиш.

Биринчи кичик гуруҳга-40 та савол тузиб келиш.

Иккинчи кичик гуруҳга-Кросворд тузиб келиш.

Учинчи кичик гуруҳ-Мавзуга доир мақоллар топиш.

Тўртинчи кичик гуруҳ-Алломаларнинг мавзуга доир фикрларидан.

Уйга вазифа
E’tiboringiz uchun rahmat