1-mavzu glossariy

Социология фанидан глоссарий


Аномия – ижтимоий меъёрлар индивид хулқ-атворини белгилай олмайдиган вазият (Э.Дюркгейм томонидан киритилган).
Анъаналар -Tradition – ўтмишдан фойдалилиги жиҳатидан инсонлар қабул қиладиган, авлоддан-авлодга ўтадиган маданий норма ва қадриятлар, кўникмалар.
Ассимиляция-Assimilation – озчиликнинг кўпчилик аҳоли ичига сингишиб кетиши, бунда озчилик аҳоли ҳукмрон маданият меъёрлари ва қадриятларини қабул қилади.
Барқарорлик-Stability (ижтимоий)– жамиятдаги тинч-тотувлик ва уни мустаҳкамлаш учун шарт-шароитнинг мавжудлиги; ижтимоий қатламлар, кучлар ва сиёсий партиялар ўртасидаги ҳамжиҳатлик вазияти; давлат, жамоат ташкилотлари, фуқаролар ўртасидаги ижтимоий келишув ҳолатининг муттасил давом этиши ва ҳ.к.
Бирламчи гуруҳ – бир-бирлари билан шахсий муносабатларда бўлган индивидлар гуруҳи.
Бюрократия Bueracracy – аниқ ҳокимият иерархиясига, амалдорлар хулқ-атворини белгилаб берадиганкўрсатма ва йўриқномаларга эга бўлган ташкилот типи, амалдорлар штати.
Дин - Religion– муайян ҳамжамият аъзоларининг эътиқоди бўлиб, ўз ичигв сиғиниш ва эҳтиром билан қараладиган тимсоллар, шунингдек, маросимларни қамраб олади.
Жамият-Sociaty – муайян ҳудудда истиқомат қилувчи, ягона сиёсий ҳокимиятга итоат қиладиган ва ўзларини бошқа қўшни гуруҳлардан фарқлайдиган одамлар гуруҳи.
Идеал тип Ideal type– воқеликдаги реал мавжудлиги шарт бўлмаган ижтимоий объектнинг асосий белгиларини таъкидловчи конструкция.
Ижтимоий гуруҳ – Social group– ҳар бир аъзоси бошқаларига нисбатан тақсимланган кутинмалар асосида маълум бир тарзда ўзаро хатти-ҳаракат қилувчи индивидлар йиғиндиси.
Объект (лот. objiect – нарса) – субъектнинг билиш ва амалий фаолиятида унга қарама-қарши турадиган нарса.
Объектив реаллик – инсон онгига боғлиқ бўлиаган, ундан ташқаридаги моддий олам.
Предмет – инсон фаолияти ва билиш жараёнида объектлар дунёсидан ажратиб қаралган маълум бир яхлитликни ифодаловчи тушунча.


Социология – жамятнинг структураси, унинг элементлари ва мавжуд бўлиши шарт-шароитларини, шунингдек ушбу структурада амалга ошадиган ижтимоий жараёнларни ўрганувчи фан.