1404361699 52726

Sana01.01.1970
Hajmi
#164770
Bog'liq
1404361699 52726


Бокс Ўзбекистоннинг замонавий жисмоний тарбия тизимида.
Замонавий боксни ривожланиши кЎпгина спортчилар тренировка машщулотлари ъажми ва шиддатининг муъим даражада ошиши билан тавсифланади. СЎнгги пайтларда тренировкалар сони кунига 3 мартадан (эрталабки тренировка билан) ва ъафтасига 12-16 мартагача ортди. Бунда мусобаыалар, айниыса халыаро мусобаыалар сони кЎпайди. Шу ваытнинг Ўзида республика ичидаги каби халыаро рингда раыобат кучайди. КЎп сонли жанглар тенг курашлар остида Ўтмоыда. Фаворитларнинг аъамияти анча сусайди, чемпионлар тез-тез Ўзгариб турмоыда. Бунинг ъаммаси маъорат даражасининг тенглашиши тЎщрисида далолат беради. Бокс инсоннинг ъар хил жисмоний ва руъий сифатларига Ўта юыори талаблар ыЎяди. Боксчи жуда тезкор, чидамли, эьтиборли, юыори даражада реаксияга ва каттаъаракат координасиясига эга бЎлиши, масофани ъис ыилиш ва ахборотни тез ыайта ишлаш, бир зумда ыарор ыабул ыилиш ъиссига эга бЎлиши лозим. Ъозирги босыичда тренировканинг янги услубларини ишлаб чиыиш, иш ыобилиятини оширишда янада самарали воситаларни излаб топишбоксчиларнинг спорт маъоратини ошириш асоси ъисобланади. СЎнгги йилларда тренировка усулияти муъим даражада Ўзгарди, боксчиларнинг техник ва тактик маъорати ошди. Бокс тез сурьатли, ыаттиы, лекин шу билан бирга янада универсал бЎлиб бормоыда. Бу вазият спортчининг жисмоний, техник-тактик, психологик, функсионал тайёргарлик даражасини оширишни таыозо этмоыда. Ъозирги пайтда боксда щалабага эришиш учун энг тараыыий этган тренировка услубларини ыЎллаш, фан ва амалиётдаги илщор тажрибани мунтазам Ўрганиб бориш, уни ижодий ёндашиб, ыайта фикрлаш, амалий фаолиятда фойдаланиш лозим. Мазкур ишда тренировкани ташкил ыилишдаги илщор тажриба ъамда тадыиыотлар натижаларини умумлаштириш асосида боксчилар тренировкасини баьзи йЎлларини кЎрсатишга ъаракат ыилинди.
2. Ўзбекистонда бокс ривожланишининг долзарб масалалари
Замонавий бокс етарли даражада мураккаб ва тез Ўзгарувчан ъодиса бЎлиб, уни диыыат билан ва холисона Ўрганиш таыозо ыилинади. Бокс ривожланишининг Ўзига хос хусусиятларини билмай туриб, тренировка жараёнини бошыариш мушкул. Чунки охирги йилларда боксда тез-тез Ўзгаришлар юзага келмоыда, агаршундай вазият Ўз ваытида сезилмаса, ъисобга олинмаса, жиддий хатоларга йЎл ыЎйиш мумкин. Мисол тариыасида айтиш мумкинки, Иттифоы терма жамоаси боксчиларнинг Монреалда Ўтказилган Олимпик Ўйинларидаги мащлубиятининг сабаби, сЎнгги 2-3 йил WWW. UZDJTI.UZ
ичида юзага келган Ўзгаришларни эьтиборга олинмаганидир. Ваъоланки 1974 йилда Гаванада бЎлиб Ўтган жаъон Чемпионатида янги Ўналишини пайдо бЎлганлиги белгилари кЎрина бошлаган эди. 1976 йилда эса Монреалда Ўз щалабасини топди. Мана кЎп йиллардиркиКуба ва АЫШ боксчилари бокс оламида энг етакчилардан ъисобланишади. Куба ва Америка бокс мактаблари нимаси биландир бир-бирига Ўхшаш. Ушбу мактабларнинг энг етакчи вакилларида Ўта зЎр даражада жисмоний сифатлар ривожланган, техник-тактик маъорат даражаси жуда юыори. Айтиш жоизки, кубалик ва америкалик спортчиларнинг иродавий сифатлари даражаси жуда юыори. Улар охиригача тинимсиз олишадилар, ъаттоки щалабага умид бЎлмаган таыдирда ъам жанг ыилаверардилар. Улар ъамма масофалардан туриб бокс тушадилар, лекин кЎпроы Ўрта ва яыин масофаларда туриб жанг ыилишни афзал кЎрадилар. Агар ушбу мактабларнинг бир-биридан фарыи тЎщрисида гапирадиган бЎлсак, кЎпгина кубалик спортчилар кескин хужумлар руъда жанг ыиладилар, усулларни барыарор, автоматизм ъолатда бажарадилар, америкалик боксчилар эса турли-туман техника, жангда Ўз тактикасини тезда ыайта ыура олиш, турли хил техник усулларни Ўта ыаттиы ыЎллаш, тез старт олиш, учинчи раундда “портлаш” каби хусусиятлар билан ажралиб турадилар. Одатда, собиы Иттифоынинг энг яхши боксчиларининг нокаутга тушурадиган зарбалари жангни моъирлик билан олиб боришнинг мантиыий якуни ъисобланади. Бундай услуб бошыа Европа мамлакатларининг бокс мактабларига ъам хос ъисобланади. Лекин Европада турли хил спорт мактаблари вакиллари мавжуд. Уларни тасвирлаб, айтиш жоизки, уларнинг мактаблари собиы Иттифоы бокс мактабидан анча орыада. Иттифоыдаги боксчиларнинг сЎнгги йиллардаги щалабалари бунинг далилидир. Бироы охирги пайтда Европа бокс мактабида сезиларли даражада юкслиш кЎзга ташланмоыда. Бундан ташыари, Германия, Болгария ва Италия боксчиларнинг даражаси анча ошди. Ыайд этилган хусусиятлар кЎп жиъатдан 1982 йилда Мюнхенда
бЎлиб Ўтган Жаъон Чемпионатида намоён бЎлди. Бу чемпионатини щолиблари ва совриндорларининг кЎпчилиги бир нечта жанг олиб бориш услубини чуыур Ўзлаштириб олган. Америкалик боксчи Брисланд ва россиялик Александровлар Ўйинчи ва нокаутчи тактикасини ыЎллайдилар, Ягубкин эса сурьатчи ва Ўйинчи тактикасидан, Абаджан - нокаутчи тактикасидан кенг фойдаланади. Шундай ыилиб, замонавий бокс - бу яхши жисмоний тайёргарлик ва брыарор техника, силлиы ва турли-туман тактика, спортчиларнинг катта иродаси ыотишмасидир. 3. Замонавий боксни тиббий баъолаш. WWW.UZDJTI.UZ
Замонавий боксни икки томондан кЎриб чиыиш мумкин. Бир томондан кЎриб чиыиш мумкин. Бир томндан, бу боксчиларнинг асосий оммаси - ъаваскорлар, улар боксни бошыа спорт турларига ыараганда афзал кЎрадилар, бошыа томндан, профессионаллар, уларга ъамма оммавий ахборот воситалари (матбуот, радио, телевидение) диыыат эьтибори аратилган. Шу сабабли жаъон аълининг кЎп ыисми ъар ыисми ъар хил жанжалларга бой бЎлган профессионал боксчиларнинг жанглари билан ыизиыади. Шубъа йЎыки, профессионал бокс Ўзининг узоы ваыт давом этиши, жангнинг ыаттиыыЎллик билан олиб борилиши, беаёвлиги хуыуыларининг чекланганлиги билан боксчилар сощлищига зарар келтиради. Тиббиётга оид адабиётларни Ўрганиб, шуни кЎриш мумкинки, кЎпгина муаллифлар профессионал боксдаги жангларнинг спортчиларда неврологик тузилишларнинг келиб чиыишига сабаб бЎлаётганлигини исботлаб берганлар. Турли миыёсдаги мусобаыалар, жумладан Олимпия Ўйинларида кам иштирок этадиган боксчилар - ъаваскорлар, тиббиётчилар кузатувида мунтазам турадилар. Ъаваскорлик боксининг профессионал боксдан муъим фарыи шундаки, врачлар унда жанг ыоидаларига аралаша олади. Ъаммага маьлумки, боксчи сощлищи доимо хатарда бЎлади, чунки раыиб зарбалар беради ва бу зарбалар асосан бошга йЎналтирилади. Бошга берилган зарбалар ыандай оыибатларга олиб келиши кЎпинча врачларни ыизиытиради. Бугунги кунда таькидлаш мумкинки, боксда, бошыа спорт турларидаги каби, бош мия харакатланиши зарбани ыарши олиш пайтида эмас, балки бошни олиб ыочаётган пайтда содир бЎлади. Демак, тЎщридан келган бошга текис, ыарши зарбалар, ён томнлама айлантириб бошга берилган зарбаларга ыараганда, ъавфи камроы. Бу дегани тЎщридан берилган зарбалар (улар юыори техника ва эстетик усулни ифодалайди), яыин жангда ён томндан берилган “ыЎпол” техник зарбаларга нисбатан, бош мия жароъатланишига кам таьсир кЎрсатади. Айниыса, бундай “ыЎпол” зарбалар раыиб боши ён томнга оыыан пайтда кенг ыулоч ёзиб берилса, жароъат олиш тайин. Жангни теъник жиъатдан “тоза” олиб бориш нафаыат рингда щалабага эришишга ёрдам беради ва эстетик жиъатдан катта аъамиятга эга. Балки биринчи навбатда спортчининг сощлищини ъимоя ыилади. Фаыатгина спортчининг сощлищи тЎщрисидаги щамхЎрлик врачларни шунга мажбур ыиладики, улар тренерлар ъамда ъакамлардан бокснинг техник жиъатдан тозалигига эьтибор ыаратишини, фаыат техник жиъатдан юыори даражада тайёрланган спортчи томонида устунлик бЎлишини талаб ыиладилар. Бокс ыоидаларида, у неча бор Ўзгартирилмасин, биринчи ва асосий баид - бу врачнинг жангни тЎхтатиш ъуыуыининг мавжудлиги ъисобланади. АИБА даражасида бу жуда мушкул бЎлиб чиыди. Айтиш керакки, АИБА ыоидаларида айниыса, боксчиларнинг сощлищини ъимоя ыилиш бЎйича ыоидаларда, жангни тЎхтатишга рухсат берилади, лекин бу WWW.UZDJTI.UZ
мажбурият эмас. Ъозирги пайтда АИБА бу ыоида бандига Ўзгартириш киритиб, энди жангни тЎхтатиш мажбурий ъисобланади. Агар бирон-бир раыибнинг устунлиги яыыол кЎзга ташланса, ёки агар врач раыиблардан бирон-бирининг жароъатланишидан ъавотирланса, рефери жангни тЎхтатиши шарт. Бу борада яна бир муаммога тЎхталиб Ўтиш зарур. Бу муаммо замонавий боксда тез-тез учраб туради. Бу ыошнинг ёрилиши. КЎпинча редгери ва врач ыош ёрилганлиги сабабли жангни тЎхтатади. Ыош ёрилиши “ыЎпол” жанг олиб бориш натижасида юзага келади ва бундай жанг оыибатида кучли спортчи рингни ташлаб чиыиб кетишга мажбур бЎлади, ундан бЎш боксчи эса Ўзининг спортга зид бЎлган хатти-ъаракатлари оыибатида щолиб деб тан олинади. АИБА тиббий жюриси аьзолар ъар доим шуни таькидлайдиларки, ыош ёрилган пайтда жангни фаыат шундай вазиятларда, яьни агар жароъат Ўта жиддий бЎлган таыдирдагина тЎхтатиш мумкин. Врач редгери билан биргаликда яна шунга эьтибор беришлари лозимки, жароъат ыайси раундда берилди. Жароъатланган боксчи ютаётганмиди ёки ютыазаётганмиди? Боксда бош мия жароъатланиши энг жиддий муаммолардан бири ъисобланади. Бу муаммо профессионал боксда ъам мавжуд, бироы ъаваскорлик боксида бош мия жароъатланиши, одатда, содир бЎлмайди. Бу, биринчи навбатда, шу билан тушунтирилади, врачлар зарур пайтда жангни тЎхтатиш хуыуыига эга, бунда ъаттоки редгери боксчилардан бири “грогги” ъолатига тушиб ыолиши мумкинлигини сезмаса ъам врач Ўз хуыуыидан фойдаланади. Ушбу холатни мумкин ыадар эрта сезиш жуда муъимдир,шунинг учун ъамма ъакамлар ва рефери тиббий кЎрсатмадан Ўтган бЎлимлари лозим. Юыори спорт разрядига эга боксчиларга тавсиф. Юыори малакали спортчиларга катта разрядли (1 спорт разряди, спорт усталигига номзодлар) ва юыори разрядли (спорт усталари, халыаро тоифадаги спорт усталари, хизмат кЎрсатган спорт усталари) спортчилар киради. Юыори разрядли боксчилар - бу рингда ыатнашиш бЎйича ыатта тажрибага эга бЎлган, катта ёшдаги (19 ёшдан катта), шунингдек айрим иытидорли ёш гуруъ вакиллари - Ўспирин (18-19 ёш)спортчилардир. Уларнинг энг яхшилари мамлакат терма жамоасига киради ёки жамоа аьзолигига номзод бЎлади ъамса терма жамоа таркибида йирик ъалыаро мусобаыаларда иштирок этади. Боксда мунтазам равишда кучли спортчилар Ўрганиб борилади, модел тавсифларини тузиш учун маьлумотлар тЎплаб борилади. Катта ва юыори разрядли спортчилар маъорат даражаси ъамда тайёргарлигига кЎра фарыланади. Боксчилар маьлумотли халыаро мусобаыаларда муваффаыиятга эришиш учун турли хил техник-тактик маъоратга, юыори даражада ривожланган ъамма махсус жисмоний ва руъий
WW.UZDJTI.UZсифатларга эга бЎлиши, бир сЎз айтганда, универсал боксчи бЎлиши лозим. Улар жангни Ўта юыори сурьатда олиб бориш ва индивидуал жанг олиб бориш услубини саылаб ыолиш, кучли зарба бериш ъамда раыибни ъар жиъатдан ортда ыолдиришга ыаратилган кЎрсаткичларни узоы, Ўрта ъамда яыин масофада туриб бажариладиган турли хил техника воситалари билан ыЎшиб бажариш малакасига эга бЎлишлари зарур. Юыори маъорат даражаси турли жанг вазиятларида ва турли хил раыибларга ыаршилик кЎрсатиш шароитларида ъар хил воситалар ёрдамида жангни олиб бориш, кенг ыамровли ва тезкор фикрлаш, тез ориентир олиш ъамда мураккаб жанг шароитларида бир зумда ыарорлар ыабул ыилиш малакаси билан таьминланади. Бундан ташыари, юыори разрядли боксчиларда юксак даражадаги сепсор, сепсор - мотор ва фикрлаш жараёнларининг мустаъкам бЎлиши жуда муъимдир. Интеллектуал иш ыобилияти, яьни тренировка ва мусобаыа нагрузкаларининг узоы ваыт таьсир кЎрсатишида интеллектуал функсияларнинг юыори даражаси ъам юыори малакали боксчиларнинг энг зарур сифатларидан ъисобланади. У боксчи техникасининг турли-туманлигида, раыиб ъаракатларига ыараб жанг кЎринишини Ўзгартириш ыобилиятида, толиыиш ортган сари катта ъажмдаги тактика воситаларидаги фойдаланиш ыобилиятида, кучли зарбага эга бЎлган ва жангни тез сурьатда олиб борадиган боксчига ыарши турли-туман тактик ъаракатларни амалга ошириш ыобилиятида намоён бЎлади. Позисион тактика учун узоы ъимояланиш масофасида туриб, уни саылаб ыолиш маысадида, манёвр Ўтказиш хосдир. Агар боксчини яыин масофадан туриб жанг ыилиш вазиятига тушириб ыЎйсалар, у комбинасиялашган ъимоя ъаракатларини ыЎллайди ёки ушлаб олиш ъолатига кириб олади. Ъужумлар ва ыарши ъужумлар Ўрта ъамда яыин масофаларда жанг олиб бормаган ъолларда бажарилади, кейинчалик узоы масофага албатта ыайтилади. Агар раыиб ъужумни ыайтариб, Ўзи ъужум уюштирса, боксчи ыарши ъужум билан ъимояланади ёки “клини” ыЎллайди. Шундан сЎнг узоы масофага кетади. Фаол ъужумлар тактика боксда ъам саньат, ъам кучли олишиш услубининг шаклланишига олиб келади. Ўта моъир боксчилар техникаси Ўта аниылиги ъамда тактикаси ъар томонлама ъисобланганлиги билан ажралиб туради. Кучли жанг олиб борадиган боксчилар кЎпроы чидамлилик ва матонатга эга бЎладилар. Уларнинг тактикаси бир хил ва ураыибни тусурьат билан тЎхтовсиз хужумлар ёки кескин зарбалр, шунингдек алдамчи зарбаларбилан енгишга бЎлган интилишда акс эади. Улар ъимояланишга етарли даражада аъамият бермайдилар. “Тез сурьатли”
боксчига ыарши жанг олиб бориш. WWW.UZDJTI.UZМусобааларда шундай боксчилар кЎп учрайдики, улар раыибга фаол яыинлашадилар, серияли зарбалар билан Ўрта ёки яыин масофадан туриб тез сурьатда ъаракат ыиладилар, кЎп сонли зарбалар ъисобига жангда щалаба ыозонишга интиладилар. Улар биринчи раундданоы раыиб учун енгиб Ўтиб бЎлмайдиган юыори сурьатни таклиф ыиладилар. Бу сурьатни иккинчи ва учинчи раунга бориб камайтирадилар ёки, аксинча, раунддан раундга сурьатни ошириб борадилар. Бундай раыиб билан олишиш тактикаси шундан иборатки, боксчи Ўз кучини жанг охиригача саылаб ыолиши ва раыиб тез сурьат таклиф ыилган раундларда очколар тЎплаши зарур. Сурьатга бардош бериш ыийин бЎлган раундларда боксчи ютыазмасликка ёки кам ъисобда ютыазишга ъаракат ыилиши лозим. Бунда у раыибини Ўзига хос бЎлган масофадан туриб, Ўз ъаракатлари билан чарчатишга интилиши зарур. Ушбу ъолда боксчи ъаракатлари асосан узоы масофада туриб, ъимояланган ъолда орыага ва ён томонларга ыадам ташлаб, шЎнщишлар (улар ёрдамида боксчи зарбалар ъамда яыинлашишдан ыочадилар) билан шу манёвр ыилишдан иборат бЎлади. Манёвр ыилиш ыарши зарбалар, шу кескин ъужумлар, асосан узун зарбалар билан бирга олиб борилади. Боксчи раыиб масофасида ушланиб ыолмасликка ъаракат ыилади ва ъар бир ъужум ёки ыарши ъужумдан сЎнг узоы масофага чиыади.у шу зврбаларни ъимояланиш (асосан шЎнщишлар ва эгилишлар, баьзида ыЎяни тутиш) билан бирга амалга ошириб ъужумни ривожлантиради, ъужумдан сЎнг ыарши ъужумлардан зЎрлик билан ыочади ва раыибнинг яхши масофани эгаллаб олишга имкон ыолдирмайди. Агар раыиб Ўрта ёки яыин масофада жанг уюштирса, боксчи биринчи бЎлиб яшин тезлигида зарбалар сериясини амалга ошириши ва кетиши ёки босиб борувчи зарбалар билан уни сиыиб ыЎйиши ёки “клиня”га Ўтиши зарур. Агар боксчи арыонга ёки ринг бурчагига сиыиб ыЎйилган бЎлса, у жуда бу вазиятдан чиыиб кетишга ёки раыибнинг чеклаб ыЎйишга интилиши зарур. Кучли зарбалар билан шиддатли хужум ыилаётган боксчига ыарши жанг ыилиш. Жисмонан яхши тайёрланган, кучли ва кескин зарбаларга эга бЎлган боксчилар Ўз раыибига “тез старт олиш” тактикасини таклиф ыилишлари мумкин. Бунда улар жангнинг биринчи секундлариданоы раыибини гангитиб ыЎйишга, кучли зарба бериш ва тез щалабага эришишга интиладилар. Кучли, кенг ыулоч билан зарбалар бераётган ватез щалаба ыозонишга умид ыилаётган, шиддат билан ъужум уюштираётган раыибга ыарши ыаратилган боксчи тактикаси шундан иборатки, у раыибнинг зарбалар тЎдгонини кутиб туриши, уни чарчатиши ва бартараф этиши ъамда шундан сЎнг Ўзи ъал ыилувчи ъаракатларга Ўтиши лозим. Бунинг учун боксчи тез-тез берилаётган зарбалардан ъимояланади ва бунда орыага ъамда ён томнлрга ыочиб Ўзини ъимоя ыилади (бу билан у раыиби зарбасининг ъавога кетишига ъаракат ыилади), ыочишлар пайтида зарбалар беради ва раыиб WWW.UZDJTI.UZ
ъужумини ыарши зарбалар билан тЎхтатиб ыолади. Агар боксчи раыибнинг кескин ъужумларидан ыочиб ыутилишга улгурмаса, у унинг зарбаларини устма-уст зарбалар билан тЎсиб ыЎяди ёки “клиня” га кетади. ТЎхтовсиз ъужум ыиладиган боксчилар одатда узоы ва Ўрта масофалардан туриб ъаракат ыилишлари сабабли, уларга ыарши яыин масофадан туриб ъаракат ыилиш зарур. Бу ерда улар кЎпинча ыийин аъволда ыоладилар, зарба беришга ожизлик ыиладилар ва бу масалаларда туриб бериладиган зарбаларга ыаршилик кЎрсата олмайдилар. Моъир боксчи техникасига ыаршижанг ыилиш.
Техник жиъатдан кучли тайёрланган кЎпгина боксчилар узоы масофадан туриб ъужум ыилишни афзал кЎрадилар ва ъужумдан сЎнг дудлик билан яна Ўта масофага ыайтишни бажарадилар. Бундай боксчилар одатда усталик билан манёвр ыиладилар ва раыибнинг ориентир олишига халаыит ерадилар, турли йЎналишларда енгил ъамда тез ъаракатланиб, масофани Ўзгартириб турадилар. Техник жиъатдан мукаммал ва ъар томонлама тайёрланган боксчи, алдашлар ва енгил зарбаларни тез ъамда кутилмаган ъужумлар билан бирга ыЎшиб олиб бориб, бунинг учун кЎпинча ъаракат сурьатини кескин Ўзгартиришдан фойдаланилади. Масалан, нисбатан суст сурьатдан кескин раыибни эсанкиратиб ыЎядиган шиддатли сурьатга Ўтиб олиши мумкин. Бундай боксчи Ўз ъужумли ёки ыарши ъужумини олиб боргандан сЎнг раыиб олдида ушланиб ыолмайди ва бир зумда узоы масофага Ўтиб олади. Агарда у ъужумлар ёки ыарши ъужумлардан ыутулиб чиыиб кета олмаса. Унда ыЎлни тЎсиы ыилиб ёки “клиня” ыЎллаб ъимояланади. Бундай боксчига ыарши жанг ыилиш тактикаси шундан иборатки, уни бартараф ыилиш, манёвр ыилиш тезлигида устунликдан маърум этиш учун унга хос бЎлмаган Ўрта ва яыин масофадан туриб жанг ыилишга мажбурлаш лозим. Ушбу маысадларда боксчилар ыуйидагиларни ыЎллайдилар: йЎл-йЎлакай ъимояланиш билан фаол яыинлашиш; эгилиш, шЎнщишлар ва ыЎлни турлича ъаракатланишлар; тез жавоб ыарши ъужумлари; ыарши олишлар, илгарилаб зарба бериш: яыиндан жанг ыилиш. Агар раыиб “клиня” ни ыЎлласа, унда Ўнг ыЎл билан пастдан зарба бериш ва зудлик билан ыисыа зарбалар сериясини ишлатиб Ўтиш зарур. Ыарши ъужумларни афзал кЎрувчи боксчига ыарши жанг ыилиш. Жангни ыарши ъужум асосида кЎрадиган боксчилар энг моъир спортчи ъисобланадилар, чунки юыори тезликка эга бЎла туриб, улар раыибини усталик билан жангга чорлайдилар ъамда бу ъужумларни ъимоя ва ыарши ъимоя билан дарров тЎхтатадилар. WWW.UZDJTI.UZБундай боксчиларга ыарши жанг олиб бориш тактикаси шундан иборатки, уни унга хос бЎлмаган услубда ва унга ыулай бЎлмаган масофада жанг олиб боришга мажбур ыилиш лозим бЎлади. Бунинг учун олдинга ташланишлар - алдамчи ъужумлар ва очилиб, ыарши ъужумларни Ўрта ва яыин масофаларда уюштириш; йЎл-йЎлакай ъимояланиш; ъужум ва ыарши ъужумларни ривожлантириш ваытида зарбалар ъамда ъимояланишларни бирга бажариш; тезда олдинга ъаракатланиб, кутилмаганда ъужум ыилиш; яыиндан жанг ыилиш ыЎлланилади. Тажрибали боксчи раыибини ъужум ыилишга мажбурлай олади, яьни уни унга хос бЎлмаган услубда жанг ыилишга ундай олади, сЎнгра кескин ъамда тез ыарши ва жавоб ъужуми билан ъужумни тЎхтатади. Универсал раыибга ыарши жанг ыилиш. Комбинасион жанг олиб борувчи боксчиларнинг тактикаси жуда турли-тумандир. Бу ъам кучли зарбага эга ва эга бЎлмаган спортчилар бЎлиши мумкин, лекин уларнинг ъаммаси очколарда устунликка эришиш билан щалаба ыозонадилар. Бундай боксчилар ъамма масалаларда ишонч билан ъаракат ыила оладилар, яхши манёвр ыиладилар ва турли тактик кЎрсатмалар - алдаш, кучли зарба бериш ва х.к.ни ыЎллаган ъолда ъамма жанговар воситалардан моъирлик билан фойдаланадилар. Айнан комбинасион жанг боксчининг маъоратини намоён ыилади. Комбинасион жанг олиб борадиган раыиб билан олишадиган боксчининг энг асосий тактик вазифаси - бу жангнинг хусусиятларини аниылашдир, яьни раыибга ъам комбинасион жангни таклиф ыилиш маысадида, унинг яхши кЎрган масофаси, у ыЎллайдиган усуллар, ъал ыилувчи зарбалар бериладиган аниылашдир. Раыибни унга хос бЎлмаган сурьатда жанг олиб боришга мажбур ыилиш ъам муъим ъисобланади. Бундай ъаракатлар раыиб хусусиятлари ва унинг жанг ыилиш услубига бощлиы. Боксчи тактиканинг ъамма асосий турларидан фойдаланиши мумкин. Агар боксчи бундан ташыари кучли зарбага эга бЎлса, унда берилиши мумкин бЎлган арбалардан эътиётланиш ва жангни масофадан туриб олиб бориш озим. Масофа шундай танланадики, раыиб зарба беришга Ўийналади. Масофа раыиб кучли зарба беришини мЎлжаллаган пайтда Ўзгартирилиши лозим. Чап ыЎлда олишадиган (чапаыай) боксчига ыарши жанг ыилиш.Ўнг томонлама тик туриб жанг олиб борадиган чапаыай боксчилар ъам кЎп учраб туради. Бу боксчиларнинг жанг ыилиш услуби турлича бЎлиши мумкин, лекин одатда улар чап ыЎлда кучли ва кескин зарбаларни берадилар. Чапаыай боксчига ыарши жанг ыилиш олдиндан тайёргарлик кЎришни таыозо этади. Чап ыЎлда кутилмаган зарбаларнинг берилиши а одатий ыарши ъужум ъаракатларини ыЎллай олмаслик раыибни эсанкиратиб ыЎйиши ва ташаббусдан маърум ыилиши мумкин. Чапаыай боксчига ыарши тактика танлаётиб (Ўнг томнлама тик туриш), биринчи навбатда шуни ъисобга олиш лозимки, бу боксчи ыайси услубда жанг олиб боради; ъужумкор услубдами ёки ыарши ъужум услубида бокс тушадими; узоы масофаданми ёки яыин масофадан туриб жанг ыиладими; тЎхтовсиз ъужум ыиладими ёки унинг ъужумлари тугалланган ыисыа олишув хусусиятига эгами? датда бундай боксчилар Ўнг ыЎл билан бериладиган зарбаларга очиы туради, шунинг учун улар билан жанг ыилишда энг асосий тактик восита сифатида Ўнг ыЎлда бошга (бунда чап ыЎл билан чалщитиб ва хавф солиб туриш лозим) тез ъамда кескин зарбаларни ыЎллаш зарур. Ъужумни тезроы ривожлантириш, яыин масмофага Ўтиш учун, одатдагига нисбатан ялпи тик туришга Ўтиб олиш лозим. Маысад - чапаыай боксчига зарба бериш учун тайёр турган Ўнг ыЎлни яыинлаштиришдир. Чапаыай боксчи билан учрашганда боксчи шуни ъар доим эсда тутиши лозимки, чапаыай боксчилар, турли хил услубда жанг ыилишларига арамасдан, энг кучли ва кескин зарбаларни чап ыЎлда беришга тайёр урадилар. Шунинг учун чап ыЎлда бериладиган зарбалардан эътиётланиш арур. Яыин масофадан туриб жанг ыилиш чапаыай боксчининг устунлигини камайтиради, бироы бу ерда ъам унра чап ыЎл билан кучли зарб ериш имконияти саыланади. Чапаыай боксчига ыарши ъаракатланишлардан яна бири - бу Ўнг ыЎлда бажарилган ъужум зарбасига ыарши чапга - Ўнгга ыадам ташлаш билан чап ыЎлда (юыоридан) кесишма зарба беришдир. Юыорида ъужумнинг асосий, энг кЎп учрайдиган турлари келтирилди. Жанговар амалиётда улар кЎпгина, лекин улар кЎп ёки кам жиъатдан баён ыилинган ъужум турларига яыинлаштирилган. Бироы боксчилар ъар хил тактика турларидан турлича фойдаланадилар. Жангнинг бошидан охиригача бир хил услубда ъаракат ыиладиган боксчини камдан-кам учратиш мумкин. Жанг пайтида вазият таьсирида ва раыибга ыаршилик кЎрсатиш сабабли, боксчилар тез-тез Ўзларига хос бЎлган жанг ыилиш услуби ва тактикани Ўзгартириб турадилар, раыибни ыийин аъволга тушуриш учун янги жанговар воситаларни топадилар, шунингдек Ўзлари ъам мураккаб вазиятлардан чиыиб кетиши ёки раыиб тактикасидаги Ўзгаришларга мослашиш маысадида турли воситаларни ыЎллайдилар.
Download

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling