2-мавзу текст лекция

2-МАВЗУ. ЖАҲОН ИҚТИСОДИЁТИ ГЛОБАЛЛАШУВИ КОНЦЕПЦИЯЛАРИНИНГ ШАКЛЛАНИШИ, РИВОЖЛАНИШ БОСҚИЧЛАРИ ВА ЙЎНАЛИШЛАРИ РЕЖА:

1. 
   Жаҳон иқтисодиѐтини глобаллашув тушунчаси ва тамойиллари.
   

2. 
   Жаҳон иқтисодиѐти глобаллашувининг ҳаракатлантирувчи кучлари ва омиллари.
   

3. 
   Жаҳон иқтисодиѐти глобаллашуви жараѐнларининг натижалари.
   

1. 
   Жаҳон иқтисодиѐти глобаллашуви тушунчаси ва тамойиллари
   

Жаҳон хўжалигини глобаллаштириш – ХХ асрнинг 1980 йиллар охири 1990 йиллар бошида кенг илмий айланмага киритилган нисбатан янги тушунчадир. Бу даврга қадар ―глобаллаштириш‖ атамаси замонавий иқтисодиѐтда йирик халқаро компаниялар маҳсулотларининг алоҳида савдо бозорлари ва мувофиқ тарзда ягона миллий ѐки хорижий бозорни эгаллашга эмас, балки ҳамма бозорларда, яъни глобал миқѐсда савдо қилишга йўналтирилган корпоратив стратегияларни бирлаштириш каби муайян, ўзига хос ҳодисани белгилаш учун фойдаланилган.

Глобаллаштиришга нисбатан турлича ѐндошувлар, турли таърифлар мазкур тушунчанинг мазмуни ва ҳатто унинг муваққат чегаралари ифодаланиши сақланиб келмоқда. Жумладан, глобаллаштириш жараѐнлари антик даврдан буѐн ѐки бошқа вариантларда, дастлабки жаҳон бозорлари ѐки яхлит жаҳон хўжалиги юзага келган вақтлардан эътиборан ривожланиб келаѐтгани тўғрисидаги тасдиқни ҳам учратиш мумкин. Глобаллаштириш бутун дунѐ - тарихий жараѐн сифатида ХVIII аср бошларидан эътиборан юзага келган деб ҳисоблайди.

Жаҳон иқтисодиѐтини глобаллаштириш – хўжалик ҳаѐтини замонавий бутунжаҳон интернационаллаштириш босқичидир, унинг доирасида жаҳон хўжалиги сифат жиҳатдан янги, ривожланишнинг аввал нотаниш бўлган тавсифлари ва хусусиятларига эга бўлади. Шундай тавсифлар сифатида жаҳон хўжалигининг мувофиқ тарзда ортиб бораѐтган яхлитлиги ҳамда деярли жаҳоннинг барча мамлакатлари иқтисодиѐтининг кескин кучайиб бораѐтган ўзаро боғлиқлиги, халқаро иқтисодий муносабатларга дастлаб ѐпиқ бўлган мамлакатларни жалб этиш, глобал товар ва айниқса молия бозорларини шакллантириш, жаҳон иқтисодий гомогенизациясига баъзан изчил бўлмаган (хўжалик юритиш шакли ва тизимларининг ўхшашлиги, бир хиллилигини кучайтириш) йўналиш.

33

• 
  mоliyaviy mаrkаzlаshuvning kuchаyishi.
  

• 
  ахbоrоtlаr аhаmiyatining оshishi
  

• 
  glоbаl оligоpоliyaning to‘хtоvsiz kеngаyishi
  

• 
  trаnsmilliy kоrpоrаtsiyalаr sоnining оrtishi
  

- trаnsmilliy iqtisоdiy diplоmаtiyaning
shаkllаnishi vа milliy dаvlаt hоkimiyatining glоbаllаshuvi.