18-Mavzu. Namatak suyuq ekstraktini sifatini baholash, qadoqlash va o„rash Maqsad


Download 0.63 Mb.
Pdf ko'rish
Sana09.05.2020
Hajmi0.63 Mb.
#104473
Bog'liq
4. Namatak suyuq ekstraktini sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash


 

18-Mavzu. Namatak suyuq ekstraktini sifatini baholash, qadoqlash va o„rash 

 

Maqsad.  Suyuq  ekstraktlarhaqida  umumiy  tushunchaga  ega  bo„lish.  Eritmalarnisifatini 

baholash, qadoqlash va o„rash borasidagi masalalarni xal etish. 



Mavzuning  ahamiyati.  Maxalliy  farmatsevtika  ishlab  chiqaruvchi  korxonalar  tomonidan 

ishlab chiqariladigan suyuq ekstraktlar tayyorlash uchun zarur bo„lgan xom ashyosining sifatini 

to„g„ri baholay olish, undan tayyorlangan TDVlarining sifati, turg„unligi  va biosamaradorligini 

ta‟minlashda muhim ahamiyat kasb etadi. 



 

Vaziyatli masalalar. 

1.Tayyorlangan suyuq ekstrakt tarkibidagi spirtning quvvati ko‟p. 

2.Suyuq ekstrakt tarkibidagi og„ir metall tuzlari kam. 

3.50% li spirtda tayyorlangan suyuq ekstrakt tarkibidagi spirtni quvvatini aniqlash uchun 60 ml 

suyuq ekstrakt olindi.   

Talabalarning bilimini tekshirish uchun savollar. 

1.Suyuq ekstrakt tarkibidagi spirtni quvvatini aniqlash usuli. 

2.Quruq qoldiqni aniqlash mohiyati. 

3.Suyuq ekstrakt tarkibidagi spirtni quvvatini aniqlash usuli. 

4.Piknometr yordamida distillyat zichligini aniqlash. 

5.Na‟matak suyuq ekstrakti  taxirlik darajasini aniqlash. 

 

Ekstraktlarda  (suyuq,  quyuq  va  quruq)  “Dori  vositalari  sifatini  standartlari.  Asosiy 



qoidalar”  tarmoq  standarti  TSt  42  -  01  :  2002  rasmiy  nashrda  keltirilgan  quyidagi  sifat 

ko„rsatkichlari o„rganilishi kerak: 

1. Dori vositasining lotin, davlat va rus tillaridagi nomlari 

2. Xalqaro patentlanmagan nomi 

3. Tarkibi 

4. Tavsifi 

5. Chinligi 

6. Og„ir metallar   

7. Miqdoriy tahlili 

8. Spirt miqdori yoki zichligi (suyuq ekstraktlar uchun) 

9. Quruq qoldiq 

10. Quritish jarayonidagi yo„qotish (quyuq va quruq ekstraktlar uchun) 

11. Qadoqni to„ldirish me‟yori  

12. O„rtacha og„irlik (dozalarga bo„lingan ekstraktlarda) 

13. Granulometrik tarkib (quruq ekstraktlarda) 

14. Mikrobiologik tozaligi 

15. O‟rami,  

16. Yorliqlash,  

17. Saqlash 

16. Yaroqlilik muddati 

17. Asosiy farmakoterapevtik guruhi 

Spirt quvvatini xaydash usuli bo„yicha aniqlash. 

Agar  suyuq  ekstrakt  20%  gacha  bo„lgan  spirtda  tayyorlangan  bo„lsa  tekshirish  uchun  75 

ml,  agar  20%  dan  50%  gacha  bo„lgan  spirtda  tayyorlangan  bo„lsa  50  ml,  agar  50%  va  undan 

yuqori  bo„lgan  spirtda  tayyorlangan  bo„lsa  25  ml  suyuq  ekstrakt  xaydash  usuli  bo„yicha  spirt 

quvvatini aniqlash uchun namuna sifatida olinadi. 

Hajmi 200-250 ml bo„lgan yassi shaklli kolbaga aniq o„lchab olingan miqdordagi frangula 

suyuq ekstrakti solinib (25 ml), 75 ml bo„lgunga qadar tozalangan suv solinadi. 


Idishdagi  ekstraktni  bir  me‟yorda  qaynashini  ta‟minlash  maqsadida  unga  chinni  yoki 

shisha  bo„laklari  solinadi.  Agar  ekstrakt  qaynaganda  ko„piradigan  bo„lsa,  unga  2-3  ml  fosfor 

yoki  sulfat kislota, 2-3 g kalsiy xlorid, parafin yoki mum qo„shiladi. Ekstrakt solingan idishning 

og„zi maxkam yopilib, shisha   naylar yordamida sovutgich va xaydalgan spirt yig„iladigan idish 

bilan  ulanadi.  Xaydalgan  spirt  yig„iladigan  idish  sifatida  50  ml  li  o„lchov  kolbasidan 

foydalaniladi va u o„z navbatida sovuq suv solingan idishga botirib qo„yiladi. So„ngra   preparat 

solingan  idish  toshpaxtali  to„r  ustiga  qo„yib  qizdiriladi.  Bunda  preparatdagi  spirt  va  suv  bug„i 

sovutgichga o„tib, suyuqlikka aylanadi va o„lchov kolbasida 48 ml bo„lguncha yig„iladi. 

Olingan suyuqlikning harorati tekshiriladi, agar kerak bo„lsa 200S ga etkaziladi va 50 ml 

ga  etguncha  suv  qo„shiladi.  Keyin  xaydab  olingan  suyuqlikning  zichligi  piknometr  yordamida 

aniqlaniladi.  

Buning  uchun  toza,  quruq  piknometr  0,0002  g  aniqlikda  tortib  olinib,  belgisigacha 

tozalangan  suv  quyiladi.  Qopqog„i  berkitilib,  20  daqiqa  200S  li  termostatda  saqlanadi.  So„ng 

piknometr  termostatdan  olinib,  analitik  tarozida  10  daqiqa  qoldiriladi  va  0,0002  g  aniqlikda 

tortiladi.  Keyin  piknometrdagi  suv  to„kib  tashlanadi  va  spirt-efir  aralashmasi  bilan  chayiladi. 

Piknometrdagi efir qoldig„i havo puflash bilan yo„qotiladi. Quritilgan piknometr tekshirilayotgan 

suyuqlik  bilan  belgisigacha  to„ldiriladi  va  suv  bilan  bajarilgan  jarayon  takrorlanadi.  Zichlik 

(



20) quyidagi tenglama yordamida xisoblanadi: 

 

Bu erda   



m  - bo„sh piknometrning massasi, g. 

m1  - suv solingan piknometrning massasi, g. 

m2  - piknometrni suyuqlik bilan massasi, g. 

0,0012   -  760  mm  simob  ustuniga  teng  bo„lgan  bosimda,  20oS          haroratdagi  havoning 

zichligi. 

0,99703 - 200S haroratdagi xavo zichligi xisobga olingan suvning zichligi. 

Topilgan  natija  orqali  XI  DF  ning  birinchi  alkogolometrik  jadvali  yordamida  spirtning 

hajmiy foizi topiladi. 

So„ng quyidagi tenglama yordamida preparatdagi spirt miqdori topiladi: 

 

 



bu erda  x  - preparatdagi spirtning hajmiy foiz miqdori, 

  50- xaydab olingan suyuqlik miqdori, ml. 

   

a  - distillyatdagi spirtning xajmiy  foiz miqdori. 



  v  - tekshirish uchun olingan suyuq ekstrakt miqdori, ml 

Eslatma.  Preparat  tarkibida  uchuvchi  moddalar  bo„lsa,  u  oldindan  qayta  ishlanadi. 

Masalan,  agar  preparatda  efir  moyi  bo„lsa,  u  teng  hajmda  olingan  to„yingan  natriy  xlorid  va 

petroleyn efiri aralashmasi bilan chayqatiladi. Agar ekstraktda uchuvchi kislotalar bo„lsa, ishqor 

eritmasi  bilan      neytrallanadi,  uchuvchi  asoslar  bo„lsa,  fosfor  yoki  sulfat  kislota  bilan  ishlov 

berilib, so„ngra  xaydaladi 

Tekshirish  uchun  toza  va  quruq  pipetkada  5  ml  ajratma  olinib,  u  balandligi  2-3  sm, 

diametri 5-6 sm li tortilgan byuksga solinadi. Ajratma suv xammomida bug„latiladi va quritgich 

javonida 2 soat mobaynida 102,5-2,5oS da quritiladi,  so„ng 30 daqiqa eksikatorda sovutiladi va 

yana tortiladi. Quruq qoldiq og„irlik-hajm foizda ifodalanadi 

5  ml  tekshiriluvchi  ajratma  tigelda  quriguncha  bug„latiladi.  Quruq  qoldiqqa  1  ml 

konsentrlangan sulfat kislota qo„shib, ehtiyotlik bilan kuydiriladi. Bu qoldiqqa issiq turgan xolda 

5 ml to„yingan  ammoniy  atsetat  eritmasi  qo„shiladi va kul  qoldirmaydigan filtr orqali suziladi, 

filtr 5 ml suv bilan yuviladi va 100 ml ga etkaziladi. Bu eritmaning 10 ml ga 1 ml suyultirilgan 

sirka kislotasi, 1-2 tomchi natriy sulfid qo„shib, chayqatiladi va 1 daqiqadan so„ng andoza eritma 

bilan  solishtiriladi.  Bunda  qo„rg„oshin  tuzining  ko„p  kamligiga  qarab  natriy  sulfid  bilan  qora 

cho„kma  yoki  qo„ng„ir  rang  xosil  bo„ladi.  Rangni  kuzatish  diametri  1,5  sm  li  probirkada  olib 

0012

,

0



)

(

99703



,

0

)



(

1

2



20





m

m

m

m



в



а

Х



50

boriladi.  Tekshiriladigan  eritmada  xosil  bo„lgan  rang  andoza  rangidan  toza  bo„lmasligi  kerak. 

Andoza eritma 6-8 sm qalinlikdagi qavatdan qaralganda qo„ng„ir rang kuzatiladi. 

Ajratmalardagi og„ir metallar miqdori 0,001% dan ortiq bo„lmasligi kerak. 

 


Laboratoriya mashg„ulotining mavzusini yoritishda “Men senga, sen menga” pedagogik 

texnologiya usulidan foydalaniladi. 

 

 

1-Labortoriya ishi 

 

Namatak suyuq ekstrakti 

(polufabrikat) 

Texnik shart 

TSH 9168- 035 -05783969- 05 

 

Kerakli asbob-uskunalar va yordamchi materiallar: 

1.Organik ertuvchi 

2.Tarozi 

3.Vlagamer 

4.Kaliy permanganate 

5.O‟lchov ko‟lbasi 

 

1.  Qo„llash sohasi  

Mazkur  texnik  shartlar  na‟matak  mevalarini  issiq  suvda  ekstraksiyalash  va  ekstraktni 

bug„lash  orqali  olingan  suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)  ga  nisbatan  amal 

qiladi.  Suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)  siroplar,  quruq  ichimliklar  ishlab 

chiqarishda qo„llaniladi.  

Mahsulotga  buyurtma  berish  va  (yoki)  boshqa  hujjatlarda  qayd  etish  misoli:  “Suyuq 

na‟matak ekstrakti (yarim tayyor mahsulot). TU 9168-035-05783969-05)”.  

2.  Sifati va xavfsizligiga bo„lgan talablar 

a.  Suyuq na‟matak ekstrakti (yarim tayyor mahsulot) ushbu texnik shartlarning talablariga 

muvofiq  bo„lishi  va  belgilangan  tartibda  tasdiqlangan  texnologik  yo„riqnoma  va  retseptura 

bo„yicha, amaldagi sanitar me‟yor va qoidalarga rioya qilingan holda tayyorlanishi lozim.  

b.  Tavsifi  

O’qituvchi 

1-talaba  

savol: Suyuq ekstraktlarni sifat 

ko’rsaygichlari 



javob:

 

2-talaba  



javob:Spirt miqdori yoki zichligi 

savol: Suyuq ekstraktlarni tayyorlash 

usullari 



3-talaba  

savol:  

4-talaba  

javob: 

5-talaba  

savol:  

6-talaba  

javob: 

Organoleptik ko„rsatkichlari bo„yicha suyuq na‟matak ekstrakti (yarim tayyor mahsulot) 1 

jadvalda ko„rsatilgan talablarga muvofiq bo„lishi zarur.  

Jadval 1 

Ko„rsatkich nomi 

Ko„rsatkich  

Tashqi ko„rinishi 

SHaffof  bo„lmagan  suyuqlik,  cho„kindi  va 

suspenziya bo„lishi mumkin 

Hidi, ta‟mi 

Hidi  o„ziga  hos,  ta‟mi  na‟matak  sharbati 

kabi  

Rangi  


To„q qo„ng„ir 

O„zining  fizik-kimyoviy  ko„rsatkichlari  bo„yicha  suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor 

mahsulot) 2 jadvalda ko„rsatilgan talablarga muvofiq bo„lishi kerak.  

Jadval 2 



Ko„rsatkich nomi 

Ko„rsatkich qiymati  

Eruvchan  quruq  moddalarning  umumiy 

ulushi, % dan kam emas 

25 


Organik  kislotalarning  umumiy  ulushi 

(olma  kislotasiga  nisbatan  hisoblanganda), 

% dan kam emas 

 

2,5 



Zichligi, g/sm3 

1,08-1,20 

CHinligi   

Flavonoidlar   Pushti rang  

Katexinlar  

Qizil-malinali rang 

Taninga 

nisbatan 

hisoblanganda 

katexinlarning  umumiy  ulushi,  %  dan  kam 

emas 

4,3 


Mikrobiologik ko„rsatkichlariga ko„ra suyuq na‟matak ekstrakti (yarim tayyor mahsulot) 3 

javdalda ko„rsatilgan SanPiN 2.3.2.1078-01 (indeks 1.6.5.8.) talablariga muvofiq bo„lishi lozim.  

Jadval 3 

Ko„rsatkich nomi 

Ko„rsatkich qiymati  

Mezofil 


aerobli 

va 


fakultativ-anaerobli 

mikroorganizmlar  miqdori,  KOE/g,  dan  kam 

emas 

 

5 * 10



3

 

 



Modda  massasi  (g,  sm3), 

quyidagilar bo„lmasligi shart 

BGKP 

(koliformlar) 



1,0 

Patogenlar,  shu 

jumladan 

salmonellalar 

25 

Achitqi, KOE/g, dan ko„p emas 



2 * 10

3

 



Mog„orlar, KOE/g dan ko„p emas 

5 * 10


2

 

Zaharli elementlar miqdori  bo„yicha suyuq na‟matak ekstrakti (yarim tayyor mahsulot) 3 



javdalda ko„rsatilgan SanPiN 2.3.2.1078-01 (indeks 1.6.5.) talablariga muvofiq bo„lishi zarur.  

Jadval 4 



Modda nomi (element nomi) 

Uning miqdorining yo„l qo„yilgan 

darajasi, Bk/kg, mg/kg, ko„p emas 

 

Zaharli 



elementlar 

Qo„rg„oshin 

0,4 

Margimush 



0,2 

Kadmiy 


0,03 

simob 


0,02 

Pestitsidlar 

Geksaxlorsiklogeksan 

(α, β, γ – izomerlar) 

 

0,05 


DDT va uning metabolitlari 

0,1 


radionuklidlar 

Seziy-137 

1200 


Stronsiy-90 

240 


Xom ashyoga bo„lgan talab. 

Suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)  ni  tayyorlash  uchun  quyidagi  xom 

ashyo va materiallar qo„llaniladi: 

na‟matak mevalari             GF XI bo„yicha, 2 chiq., 38 modda; 

ichimlik suvi                        GOST R 51232 bo„yicha, SanPiN 2.1.4.1074-01. 

Qo„llaniladigan  xom  ashyoning  nazorat  qilinishi  amaldagi  me‟yoriy  hujjatlarga  muvofiq 

korxona SNB tomonidan amalga oshiriladi.  

3.  Markirovkasi  

Mahsulotni tavsiflovchi markirovka etiketlarga hidga ega bo„lmagan, zararsiz bo„yoq bilan 

belgilanadi.  

Etiketkada quyidagilar ko„rsatiladi: 

-  ishlab chiqaruvchi nomi, joylashgan manzili; 

-  ishlab chiqaruvchining tovar belgisi; 

-  mahsulot nomi; 

-  netto vazni; 

-  partiya raqami; 

-  ishlab chiqarilgan sana; 

-  yaroqlilik muddati; 

-  saqlash sharoitlari; 

-  amaldagi TU belgilari 

Birkada  qadoqlovchining  familiya  va  raqami,  netto  vazni  va  transport  idishining  vazni 

ko„rsatiladi.  

4.  Qadoq  

Suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)  mahsulotning  tashilishi  va  saqlanishi 

vaqtida  uning  siqati  va  xavfsizligini  ta‟minlovchi  qadoq  materiallari  va  qadoqlash  usullariga 

nisbatan qo„yilgan talablarga javob berishi lozim.  

Qadoqlashda  qo„llaniladigan  materiallar  Rossiya  Federatsiyasining  davlat  sanitar-

epidemiologiya xizmati organlari tomonidan oziq-ovqat mahsulotlari uchun qo„llanilishga ruhsat 

etilgan va xavfsizlik bo„yicha tegishli hujjatlarga ega bo„lishi kerak.  

Suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)  plietilen  qopchalar  solingan  GOST 

5037 bo„yicha metall flyagalarga 30 kg dan quyiladi. Flyagalar umumiy hajmiga nisbatan 95% 

ga to„ldiriladi.  

Nominal miqdordan yo„l qo„yilgan salbiy og„ishlar GOST R 8.579 bo„yicha 1% dan ko„p 

emas.  


To„ldirilgan  flyagalar  plombalanadi,  birka  qotiriladi  va  GOST  7625  bo„yicha  etiketka 

qog„ozi yoki GOST 18510 yozuv qog„ozidan tayyorlangan etiketka yopishtiriladi.  

Idish toza, quruq, begona hidsiz bo„lishi zarur.  

5.  Qabul qilish shartlari 

Qabul qilish shartlari – GOST 26313 bo„yicha.  

Suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)  topshirish  va  qabul  qilish  uchun 

partiyalab taqdim qilinadi.  

Partiya bo„lib bir xil ishlab chiqarish sharoitlarida ishlab chiqarilgan, bir xil qadoqlangan, 

tayyorlanish sanasi bir xil bo„lgan, bitta texnologik siklda tayyorlangan, bir xil vazn nettoga ega 

bo„lgan,  bir  vaqtda  topshirish  va  qabul  qilish  uchun  mo„ljallangan  va  sifat  va  xavfsizlik 

to„g„risidagi bitta hujjat bilan rasmiylashtirilgan bir turdagi (nomdagi) oziq-ovqat mahsulotining 

istalgan miqdori hisoblanadi.  

Ishlab chiqarish nazoratining tartibi va davriyligi: 

-  sifatning  organoleptik,  fizik-kimyoviy  va  mikrobiologik  ko„rsatkichlarini  tekshirish 

mahsulotning har bir partiyasi uchun amalga oshiriladi

-  zaharli elementlar,  pestitsidlar va radionuklidlarning miqdorini tekshirish har chorakda 

kamida bir marta o„tkaziladi; 



Qabul  qilish  vaqtida  qoniqarli  natijalar  olinsa  har  bir  mahsulot  partiyasi  uchun  tahlil 

bayonnomasi  tuziladi.  Tahlil  bayonnomasi  asosida  har  bir  mahsulot  partiyasi  uchun  sifat  va 

xavfsizlik guvohnomasi rasmiylashtiriladi.   

Sifat va xavfsizlik guvohnomasi quyidagilardan iborat:  

-  sifat to„g„risidagi hujjatning raqami va uning manzili; 

-  tayyorlanish sanasi; 

-  mahsulot nomi; 

-  partiya hajmi; 

-  partiya raqami; 

-  mahsulot sifatining ushbu texnik shartlarga muvofiqligini tasdiqlovchi o„tkazilgan tahlil 

natijalari; 

-  yaroqlilik muddati; 

-  mazkur texnik shartlarining belgisi; 

-  SNB vakilining muhri va imzosi. 

Nazorat natijalari qo„yilgan talablarga muvofiq bo„lsa ushbu partiya qabul qilinadi.  

Sifat  va  xavfsizlik  guvohnomasining  asli  mahsulotning  yaroqlilik  muddati  tugagandan 

so„ng 30 kun mobaynida ishlab chiqaruvchi korxonada saqlanadi.  

6.  Nazorat usullari 

Namunalarni olish – GOST 26313 bo„yicha amalga oshiriladi.  

Namunalarni tayyorlash – GOST 26671 bo„yicha amalga oshiriladi.  

Eruvchan  qurq  moddalarning  umumiy  ulushini  aniqlash  GF  XI,  chiq.  2,  s  160  bo„yicha 

amalga oshiriladi.  

Organik kislotalarning umumiy ulushini aniqlash (olma kislotasiga hisoblaganda) – GOST 

25555.0 bo„yicha amalga oshiriladi.  

Zichlikni aniqlash GF XI, chiq. 1, s 24 bo„yicha amalga oshiriladi. 

Haqiqiyligi.  

Preparatning 0,5 g miqdori 5 sm

3

 miqdordagi suvda eritiladi, sig„imi 100 sm



3

 taqsimlovchi 

voronkaga  o„tkaziladi,  10  sm

3

  etilatsetat  qo„shiladi  va  2-3  daqiqa  davomida  chayqatiladi. 



Qavatlangandan  so„ng  etilatsetatning  yuqori  qavati  bug„lash  idishiga  qo„yiladi  va  suv 

hammomida quruq bo„lganga qadar bug„lantiriladi. Qoldig„ini 2 sm

3

 etil spirtida eritiladi, 1 sm



3

 

quyuq xlorid kislotasi va 0,5 g magniy qirindisi qo„shiladi, asta-sekin pushti rang (flavonoidlar) 



paydo bo„ladi.  

0,1  g  preparat  bug„lash  dishiga  solinadi,  1  sm

3

  suv  qo„shiladi,  aralashtiriladi,  1  sm



3

 

miqdorida  quyuq  xlorid  kislotasida  2%  vanilin  eritmasi  qo„shiladi.  Qizil  malinali  rang 



(katexinlar) paydo bo„ladi.  

Katexinlarning umumiy ulushini aniqlash.  

Suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)ning  2,5  g  miqdori  (aniq  tortilgan) 

sig„imi  100  ml  bo„lgan  o„lchov  kolbasiga  solinadi,  suv  bilan  ko„rsatkichgacha  etkaziladi  va 

aralashtiriladi. Olingan 10 ml suyuqlik sig„imi 250 ml konussimon klbaga solinadi, qo„shimcha 

50 ml suv va 5 ml indigosulfokislota eritmasi quyiladi va 0,1 M kaliy permanganat eritmasi bilan 

tilla-sariq rangga aylanganiga qadar titrlang. 

0,1  M  kaliy  permanganat  eritmasining  1  ml  miqdoriga  taninga  hisoblangan  quyuq 

oshlovchi moddalar (katexinlar)ning 0,00582 g to„g„ri keladi. SHu bilan bir vaqtda 60 ml suvda 

indigosulfokislotaning 5 ml miqdori titrlagan holda nazorat tajribasi o„tkaziladi.  

Taninda hisoblangan katexinlarning umumiy ulushi (X), foizlarda, quyidagi formula orqali 

hisoblanadi:  

   

(      )                      



      

 

Bu erda,  



V – sinalayotgan eritmani titrlash uchun ishlatilgan kaliy permanganat 0,1 M eritmasining 

hajmi, ml; 



V

1

  –  nazorat  tajribasini  titrlash  uchun  ishlatilgan  kaliy  permanganat  0,1  M  eritmasining 



hajmi, ml; 

0,00582 – taninga hisoblaganda koeffitsienti;  

m – namunaning vazni, grammda; 

taninga hisoblanganda katexinlarning umumiy ulushi 4,3% dan kam bo„lmasligi lozim.  

Izoh. Indigosulfokislota eritmasini tayyorlash.  

1  g  indigokarmin  25  ml  quyultirilgan  xlorid  kislotada  eritiladi,  so„ngra  yana  25  ml 

quyultirilgan xlorid kislotasi qo„shiladi, 1 l  gacha miqdordagi  distillangan suvda aralashtiriladi 

(eritma suvga ehtiyotkorlik bilan quyiladi).  

Mikrobiologik  ko„rsatkichlarni  aniqlash  –  GOST  26668,  GOST  26669,  GOST  R  50474, 

GOST R 50480, GOST 10444.12, GOST 1044.15 bo„yicha.  

Zaharli elementlar, pestitsidlar va radionuklidlarni aniqlash GOST 26927, GOST R 30178, 

GOST R 51301, GOST 26929, GOST 26933, GOST 26930, GOST 26932, GOST 30349, MUK 

2.6.1.717-98 bo„yicha.  

Ko„rsatkichlarning  hattoki  bittasi  bo„yicha  qoniqarsiz  tahlil  natijalari  olingan  taqdirda, 

huddi shu partiyadan olingan ikki baravar namunaning takroriy tahlili o„tkaziladi.  

7. 

Tashish va saqlash 

Suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)  zich  yopilgan  sig„imlarda  +  25

℃  dan 

yuqori bo„lmagan haroratda saqlanadi.  



YAroqlilik muddati – 48 soat.  

 

ILOVA  


(majburiy) 

Havola hujjatlarning  

RO„YHATI 

Hujjatlar raqami 

Hujjatlar nomi 

GOST R 8.579-2002 

 

 

 



 

GOST R 30178-96 

 

 

 



GOST R 50474-93 

 

 



 

 

 



GOST R 50480-93 

 

 



 

GOST R 51232-98 

 

 

GOST R 51301-99 



 

 

 



Ishlab  chiqarilishi,  joylanishi,  sotilishi  va  import 

qilinishida  istalgan  turdagi  qadoqlargan  joylangan 

tovarlarning miqdoriga qo„yilgan talablar.  

Oziq-ovqat  mahsulotlari  va  xom  ashyo.  Zaharli 

elementlarni aniqlashning atom-absorbsiyali usuli.  

 

Oziq-ovqat  mahsulotlari.  Ichak  tayoqchalari  guruhiga 



kiruvchi 

bakteriyalar 

(koliformli 

bakteriyalar)ning 

miqdorini aniqlash usuli.  

 

Meva  va  sabzavotlarni  qayta  ishlash  mahsulotlari.  Qabul 



qilish shartlari, namunalarni olish usullari.  

 

Ichimlik suvi. Nazoratni tashkil qilish va uning usullariga 



bo„lgan talablar.  

 

Oziq-ovqat 



mahsulotlari 

va 


xom-ashyosi. 

Zaharli 


elementlarning 

miqdorini 

aniqlashning 

inversiyali-

voltampermetrik  usullari  (kadmiy,  qo„rg„oshin,  mis  va 

rux). 


 

Sut  va  sut  mahsulotlari  uchun  mo„ljallangan  metall 

flyaga. Texnik shartlar. 

 

Etiketka qog„ozi. Texnik shartlar 



 

 

 

GOST 5037-97 



 

 

 



GOST 7625-86 

 

GOST 10444.12-88 



 

 

 



GOST 10444.15-94 

 

 



 

 

GOST 18510-87 



 

GOST 25555.0-82 

 

 

 



GOST 26313-84 

 

 



 

GOST 26668-85  

 

 

 



GOST 26669-85 

 

 



 

GOST 26671-85 

 

 

 



 

GOST 26927-86 

 

 

GOST 26929-94 



 

 

 



 

GOST 26930-86 

 

 

GOST 26932-86 



 

Oziq-ovqat 

mahsulotlari. 

Achitqi 


va 

mog„orli 

zamburug„larni aniqlash usullari.  

 

Oziq-ovqat  mahsulotlari.  Mezofil  aerobli  va  fakultativ-



anaerobli mikroorganizmlar miqdorini aniqlash usullari. 

 

YOzuv qog„ozi. Texnik shartlar 



 

Meva  va  sabzavotlarni  qayta  ishlash  mahsulotlari. 

Titrlangan kislotalikni aniqlash usullari 

 

Meva  va  sabzavotlarni  qayta  ishlash  mahsulotlari. 



Namunalarni olish usullari, qabul qilish shartlari 

 

Oziq-ovqat  va  ta‟m  beruvchi  mahsulotlar.  Mikrobiologik 



tahlillar uchun namunalarni olish usullari.  

 

Oziq-ovqat  va  ta‟m  beruvchi  mahsulotlar.  Mikrobiologik 



tahlillar uchun namunalarni tayyorlash.   

 

Meva va sabzavotlarni qayta ishlash  mahsulotlari, go„sht 



va  go„sht-o„simlik  konservalari.  Laboratoriya  tahlillari 

uchun namunalarni tayyorlash 

 

Xom-ashyo va oziq-ovqat mahsulotlari. Simobni aniqlash 



usullari 

 

Xom-ashyo  va  oziq-ovqat  mahsulotlari.  Namunalarni 



tayyorlash. 

Zaharli 


elementlarni 

aniqlash 

uchun 

minerallashtirish. 



 

Xom-ashyo  va  oziq-ovqat  mahsulotlari.  Margimushni 

aniqlash usullari 

 

Xom-ashyo  va  oziq-ovqat  mahsulotlari.  Qo„rg„oshinni 



aniqlash usullari 

 

Xom-ashyo  va  oziq-ovqat  mahsulotlari.  Kadmiyni 



aniqlash usullari 

 

Meva,  sabzavot  va  ularni  qayta  ishlash  mahsulotlari. 



Xlororganik  pestitsidlarning  qoldiq  miqdorini  aniqlash 

usullari.  

 

Radiatsiya  nazorati.  Sr  90  va  Cs137.  Oziq-ovqat 



mahsulotlari.  Namunalarni  tanlash,  tahlil  qilish  va 

gigienik baholash. Uslubiy ko„rsatmlar.  

 

Ichimlik 



suvi. 

Markazlashtirilgan 

tizimli 

suv 


ta‟minotidagi  suv  sifatiga  nisbatan  qo„yilgan  gigienik 

talablar. Sifat nazorati.  

 


 

 

GOST 26933-86 



 

 

GOST 30349-96 



 

MUK 2.6.1.717-98 

 

 

SanPin 2.1.4. 1074-01 



 

SanPin 2.3.2 1078-01 

 

GF XI 


Oziq-ovqat  xom  ashyosi  va  mahsulotlari.  Oziq-ovqat 

mahsulotlarining  xavfsizligi  va  ozuqaviy  quvvatiga 

nisbatan gigienik talablar. 

 

Davlat farmakopeyasi XI nashr 



 

 

 



Testlar 

1.Quruq ekstraktlar necha % namlik saqlaydi? 

A.5% 

B.10% 


S.25% 

D.50% 


2.  Farmasevtik  eritmalarda  standartizatsiyasida  boshqa  dori  vositalarida  yo‟q 

ko‟rsatkichlari  

A.Zichlik , qovushqoqlik  

B.Miqdor , chinlik 

S.Zichlik , miqdor 

D.rn, zaharliligi 

3.Na‟matak suyuq ekstraktining zichligi  

A.7242-21 g/sm

3

 

B.1,08-1,20 g/sm



3

 

S.8245-61 g/sm



3

 

D.2196-78 g/sm



3

 

4.Suyuq dori vositalarini flakonlarga quyuvchi asbobni ko‟rsating? 



A.MKS -43 

B.NPQ-21  

S.KNS-20      

DPKS – 12  

5. Suyuq ekstarktlarni qopqoqlovchi asbobni ko‟rsating? 

AKNS – 20 

B.PKS -12  

S.RST -13  

D.NMO-41 

6.Ekstrakt ko‟pirishini oldini olish uchun qaysi moddalar qo‟shiladi  

A.Ilon zaxri  

B.Asal  


S.Mum  

S.Sirka  

7.Na‟matak suyuq ekstrakti tarkibiga kiruvchi zaxarliy elementlar 

A.Oltingugurt va simob 

B. Temir va rux 

S.Qo‟rg‟oshin va margumush 

D. Qo‟rg‟oshin va oltingugurt 


8. Yoriqlarni yopishtiruvchi avtamat rusumi 

A.F -500 

B.NN-350 

S. PL – 500 

D.T-230 

9. Na‟matak suyuq ekstraktini yaroqlilik muddati 

A. 48 soat 

B.72  soat 

S. 96 soat 

D.102 soat 

10. Na‟matak suyuq ekstrakti- 

A.Oraliq maxsulot 

B.Spirtliy eritma 

S.Suvliy eritma 



          D.Farmasevtik eritma 

 

 

 

 

 

Download 0.63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling