8-Мавзу

8-мавзу. Мантиқий дастурлаш.

1. Мантиқий дастурлашнинг функционал модели

2. Нодетерминизмнинг моделлари
3. Шартнома

4. Мантиқий дастурлаш функционал модели

Биринчи мантиқий дастурлаш дастурлари Лисп тилида амалга оширилди, шунинг учун асосий механизмларни рўйхатни қайта ишлаш деб ҳисоблаш мумкин.
Маъноси жиҳатидан вариантни танлаш тўпламнинг ихтиёрий элементини танлашга ўхшайди:
{ a | b | c } = э { a, b, c }
Бундай тушунчани анъанавий воситалар билан моделлаштиш учун қўшимча примитивылар керак. Масалан, рўйхатнинг ихтиёрий элементини танлайдиган функцияни белгилашда, L қандайдир бир лаҳзада бўш рўйхатга айланиши мумкин ва уни таҳлил қилиш имконсиз бўлиб қолади, бендай холларда ESC варианти амал қилади.
L рўйхатидан ихтиёрий элементни танлашни аниқлаш учун қуйида келтирилган рекурсив ифодасини тақдим этиш мумкин:
(ихтиёрий L) = { (CAR L) | (ихтиёрий (CDR L)) }
Маъноси жиҳатидан вариантни танлаш тўпламнинг ихтиёрий элементини танлашга ўхшайди:
{ a | b | c } = э { a, b, c }
Бундай концепцияни анъанавий воситалар билан моделлаштириш учун векторларга ёки тўпламларга қараганда паст даражадаги ташкиллаштирилган примитивлар керак.
Ихтиёрий рўйхат элементини танлашнинг аниқ схемаси қуйидаги формулада ифодаланиши мумкин:

Таъриф	Изох
(ихтиёрий L) = { (car L) | (ихтиёрий (cdr L)) | ESC }	Рўйхатнинг биринчи элементидан тўплам, тупикдан ва қолган рўйхат элементларидан бирини танлаш.

7-мисол.Тупик тенг хуқуқли вариан сифатида.

Аниқроқ таъриф қуйидаги кўринишга эга:

Таъриф	Изох
(ихтиёрий L) = { (CAR L)
| (ихтиёрий (CDR L)) | (if (nl L) ESC) }	Тупикли вариантни танлаш фақат бошқа вариатлар йўқ бўлганда мумкин

8-мисол. Қайсидир моментда L бўш рўйхатга айланади ва уни таҳлил қилиш имконияти бўлмайди. Бундай холатда ESC ҳаракат қилади

Тўпламлар назариясига хос бўлган бошқа конструкцияларни кўриб чиқамиз: { x | P(X) } – P хусусиятига эга бўлган элементлар тўплами.

Таъриф	Изох
(F L) = {(if (P ( CAR L )) (CONS ( CAR L) (F ( CDR L))) ) | (if (nl L) ESC) }	Предикатни текширадиган рўйхатга уланишади Тупик

9-мисол. Предикатни қондирадиган рўйхат элементларини танлаш.
Ушбу мисолда келтирилган таъриф етарли эмас, чунки берилган хусусиятни қондирадиган элементларнинг ҳосил бўлган вариантлари ҳар хил вақтда мавжуд ва бир вақтнинг ўзида мавжуд бўлмаслиги мумкин. Бир вақтнинг ўзида барча вариантларга эга бўлиш учун барча реал амалга ошириладиган вариантларни тўплашни таъминлайдиган яна битта примитив ALL талаб қилинади.