2- mavzu: Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari

2- Mavzu: Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari.
Borliq tushunchasining tahlili. Falsafa tarixida borliq muammosi. Borliq va yo‘qlik dialektikasi. Borliq shakllarining tasnifi: tabiat borlig‘i va maʼnaviy borliq, ijtimoiy borliq va inson borlig‘i. Virtual borliq tushunchasi. Energiya - borliq shakli. Olamning birligi, chekliligi va cheksizligi. Substansiya va substrat tushunchasilari. Materiya tushunchasi va uning tashkillashuv darajalari. Olamning paydo bo‘lishi va evolyusiyasi. Inʼikos nazariyasi va uning darajalari, shakllari. Moddiy obʼekt tizim sifatida. Geotsentrik va nogeotsentrik moddiy tizimlar. Kengayuvchi olam gipotezasi. Qizil siljish va torsion maydonlar. Universal kosmik galogramma. Harakat - materiyaning yashash sharti. Abadiy harakat, o‘zgarish va harakatsizlikning o‘zaro nisbati. Harakatning tiplari va shakllari. Harakatning mutlaqligi va sokinlikning nisbiyligi. Makon va vaqt - borliqning fundamental shakllari. Falsafa tarixida makon va vaqtga substansional va relyatsion yondashuvlar. Ijtimoiy makon va ijtimoiy vaqtda tarix vaqti va davr ruhining mutanosibligi. Individual vaqt inson mavjudlik vaqti sifatida. O‘z-o‘zidan tashkillashuv – materiyaning atributi. Falsafa metodlari. Fan metodlari: umumilmiy, xususiy ilmiy va fanlararo tadqiqot metodlari. Hozirgi zamon metodologiyasi. Falsafa tarixida rivojlanish haqidagi qarashlar evolyusiyasi. Qonun tushunchasi. Qonunlarning turlari. Bazis va lokal qonunlar. Falsafaning asosiy qonunlari. Qarama-qarshilik birligi va kurashi qonuni. Miqdor va sifat o‘zgarishlari dialektikasi. Inkorni-inkor qonuni va vorisiylik. Kategoriya tushunchasi va ularning turlari. Fan va falsafa kategoriyalarining tasnifi. Ontologik va munosabatdosh kategoriyalar.
Reja:
1. Ontologiya – borliq falsafasi. Borliqning asosiy turlari
2. Metod va metodologiya tushunchasi. Falsafiy metodlar
3. Falsafiy qonunlar va ularning o’ziga xos xususiyatlari
4. Falsafiy kategoriyalar, ularning mohiyati va xususiyati