2 bo‘lim bo‘yicha topshiriqlar 1-topshiriq. Jadvalni to‘ldiring. Bilish bosqichlari va darajalari Falsafiy qonun va kategoriyalarning izohi


Download 0.85 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana02.01.2022
Hajmi0.85 Mb.
#202174
  1   2   3
Bog'liq
2 bo‘lim bo‘yicha topshiriqlar 1-topshiriq. Jadvalni to‘ldiring----javobi



2 - bo‘lim  bo‘yicha topshiriqlar 

1-topshiriq.   Jadvalni to‘ldiring. 

Bilish bosqichlari va darajalari 

Falsafiy qonun va kategoriyalarning 

izohi 

Bilish bosqichlari Xissiy bilish (jonli mushohada) 

Xissiy bilish – narsa-voqea, hodisalarning inson 

ongida bevosita aks etish jarayoni Xissiy bilish 

shakllari: sezgi idrok tasavvur Aqliy (mantiqiy) 

bilish – narsa, hodisalar mohiyati, aloqa 

munosabatlarini bilish Aqliy (mantiqiy) bilish 

shakllari: tushuncha hukm (mushohada) xulosa 

Intuitiv bilish – g`ayrishuuriy bilish, to`satdan 

bilish.  

Falsafiy qonunlarning 

belgilari,Olamning 

mavjudligi, o'zgarishlari, 

ulardagi narsa, hodisalarning mohiyatidan kelib 

chiqadi. Zaruriy bog’lanishlarni ifodalaydi.Narsa 

va hodisalarning umumiy bog’lanishlarini 

ifodalaydi. 

 

aqliy (matiqiy) bilish – narsa hodisalar mohiyati 

aloqa munosabatlarini bilish. Aqliy (matiqiy) bilish 

shakllari: tushunch, hukm, mushohoda, xulosa. 

Kategoriya o`zi nima? Bu so`z qadimgi yunon 

tilidan olingan bo`lib: «izohlash», «tushuntirish», 

«ko`rsatish», degan ma’nolarni anglatadi. Uning 

mazmunidagi bunday xilma-xillik qadimgi 

davrlardanok ilmiy tadqiqot yo`nalishiga 

aylangan.  

U o`zining «Kategoriyalar» degan asarida ularni 

ob’ektiv vokelikning umumlashgan in’kosi sifatida 

qarab, turkumlashtirishga harakat qilgan. 

Хususan, uningcha quyidagi kategoriyalar mavjud: 

«mohiyat» (substansiya), «miqdor», «sifat», 

«munosabat», «o`rin», «vaqt», «holat», 

«mavke», «harakat», «azob-ukubat».  

Xissiy bilish shaklari : Sezgi Idrok tasavvur 

Falsafa kategoriyalari mazmunidagi ichki birlik, 

bog`lanish, aloqadorlik va munosabatlarning 

yaxlitligi bilish jarayonining o`zluksizligini 

ta’minlaydigan umumiy qonuniyat tarzida 

vujudga kelgan. 

 

Intuitiv bilish- g’ayrishuuriy bilish to’satdan bilish.   Odamzod qonunlar orqali olamning sir- 



asrorlarini bilish imqoniyatiga ega boladi. Falsafiy 

qonunlar dunyodagi ozgarishlar, paydo bolish va 

yoqolishlar, rivojlanish va taraqqiyot 

mexanizmlarini anglab olish imqonini beradi. 

qonun – muayyan shart-sharoitda voqealar 

rivojining xususiyati va yonalishini belgilaydigan

malum bir qatiy natijani taqoza etadigan obeqtiv 

dunyodagi narsa va xodisalarning muxim zaruriy

umumiy nisbiy, barqaror munosabatlar 

ifodasidir.  

Bilish tarkibi Bilish subyekti (bilish harakatining 

sohibi, shaxs) Bilish obyekti (subyektning bilish 

faoliyati yo`naltirilgan narsa, hodisa, jarayon) 

Tabiat qonunlari yer yuzida inson bolmagan 

davrda xam mavjud bolgan. Jamiyat qonunlari esa 

inson faoliyati natijasida paydo bolgan shart – 

sharoitlar bilan bogliq ravishda yuzaga kelgan. 



Bilim (bilish natijasi)  

Jamiat qonunlari kishilarning ijtimoiy 

munosabatlaridagi eng umumiy, muxim 

boglanishni korsatadi. Yana bir farqi shuki, 

jamiyat qonunlariga nisbatan tabiat qonunlari 

asti-sekinlik bilan ozgarib boradi. 




Download 0.85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling