2-Mavzu: Dasturiy ta’minot ishlab chiqish jarayonlari
Download 1.26 Mb. Pdf ko'rish
|
2 DI Jarayonlari
|
2-Mavzu: Dasturiy ta’minot ishlab chiqish jarayonlari Ma’ruzachi: Xidirova Charos Murodilloyevna REJA Dasturiy jarayon modellari Dasturiy jarayon faoliyati Dastur o'zgarishlarini bartaraf etish Dasturiy jarayonni takomillashtirish 2
Dasturiy ta’minot ishlab chiqish jarayonlari (Dasturiy jarayonlar) Dasturiy jarayon bu, dasturiy ta'minot ishlab chiqish uchun zarur bo'lgan amallarning strukturaviy to'plamidir. Turli xil dasturiy jarayonlar mavjud, ammo barchasi quyidagilarni o'z ichiga oladi: Talablarni shakllantirish - tizim nima qilishi kerakligini aniqlash; Loyihalash va amalga oshirish - tizimning tashkil etilishini va tizimni joriy qilishni aniqlaydi; Sinovdan o’tkazish - mijozning talablari bajarishini tekshirish; Takomillashtirish - mijoz talablarini o’zgarishiga ko’ra tizimni o'zgartirish. Dasturiy ta'minot jarayonining modeli bu jarayonning mavhum ko'rinishi. Unda ma'lum bir nuqtai nazardan jarayon tavsifi beriladi. 3
Dastur jarayonining tavsifi Jarayonlarni tavsiflash va muhokama qilishda biz odatda ushbu jarayonlardagi ma'lumotlar, masalan, ma'lumotlar modelini belgilash, foydalanuvchi interfeysini loyihalash va hokazolar va ushbu harakatlarning tartiblanishi ifodalanadi. Jarayon tavsiflari quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin: Texnologik faoliyat natijasi bo'lgan mahsulotlar; Dasturiy jarayonga jalb qilingan mutaxasislarning majburiyatlarini aks ettiruvchi vazifalar; Oldingi va keyingi shartlar, bu jarayon amalga oshirilishidan oldin yoki keyin ishlab chiqarilgan yoki ishlab chiqarilgan mahsulot haqiqiy bo'lgan bayonotlar. 4
Rejaga asoslangan va tez moslashuvchan (agile) jarayonlar Rejaga asoslangan jarayonlar - bu barcha jarayonlar oldindan rejalashtirilgan va taraqqiyot ushbu rejaga nisbatan o'lchanadigan jarayonlar. Tez moslashuvchan (agile) jarayonlarda rejalashtirish bosqichma-bosqich amalga oshiriladi va o'zgaruvchan mijoz talablarini aks ettirish uchun jarayonni o'zgartirish osonroq bo'ladi. Amaliyotda aksariyat amaliy jarayonlar rejali va Agile yondoshuvlarni o'z ichiga oladi. To'g'ri yoki noto'g'ri dasturiy jarayonlar mavjud emas. 5
Dastur jarayonining modellari 6
Dastur jarayonining modellari Sharshara modeli Rejaga asoslangan model. Talablarni shakllantirish va ishlab chiqishning alohida va aniq bosqichlari. Bosqichma-bosqich ishlab chiqish Talablarni shakllantirish, ishlab chiqilishi va testlash o'zaro bog'liq. Rejaga asoslangan yoki tez moslashuvchan (agile) bo'lishi mumkin.
Integratsiya va konfiguratsiya Tizim mavjud sozlanadigan tarkibiy qismlardan yig'ilgan. Rejaga asoslangan yoki tez moslashuvchan (agile) bo'lishi mumkin. Amalda,
ko'pgina yirik
tizimlar ushbu
modellarning elementlarini birlashtiradigan jarayon
asosida ishlab
chiqilgan. 7
Sharshara modeli 8 Talablarni shakllantirish Tizim va DTni loyihalash Amalga oshirish va qism testlash Integratsiya va tizimni testlash Техник хизмат кўрсатиш Sharshara modeli bosqichlari Sharshara modelida bir-biriga bog’liq bo’lgan quyidagi
Talablarni shakllantirish (tahlil qilish va aniqlash orqali) Tizim va dasturiy ta'minotni loyihalash Amalga oshirish va qismlarni sinovdan o'tkazish (testlash) Integratsiyalash va yaxlit tizimni sinovdan o’tkazish Foydalanish va texnik xizmat ko'rsatish Sharshara modelining asosiy kamchiliklari - bu jarayon davom etgandan keyin o'zgarishlarni joylashtirish qiyinligi. Bunda keyingi bosqichga o'tishdan oldin avvalgi bosqich to'liq yakunlanishi kerak. 9
Sharshara modelidagi kamchiliklar Loyihani aniq bosqichlarga bo'linishi, mijozlar talablarini o’zgartirsh holatlarida javob berishni qiyinlashtiradi. Shuning uchun, ushbu model talablar yaxshi tushunilganida va loyihalash jarayoni davomida o'zgarishlar yetarli darajada cheklangan taqdirdagina mos keladi. Bir nechta biznes tizimlari barqaror talablarga ega. Sharshara modeli asosan yirik tizimlar muhandislik loyihalari uchun ishlatiladi, bu erda tizim bir necha joyda ishlab chiqiladi. Bunday sharoitda, sharshara modelining rejaga asoslangan tabiati ishni muvofiqlashtirishga yordam beradi. 10
Bosqichma-bosqich ishlab chiqish modeli 11
Talablarni shakllantirish Ishlab chiqish Sinovdan o’tkazish Boshlang’ich versiya O’rta versiya Yakuniy versiya Bir vaqtda bajariladigan amallar Strukturaviy ifodalash Bosqichma-bosqich ishlab chiqishning afzalliklari Mijozlarning o'zgaruvchan talablarini qondirish narxi kamayadi. Qayta ko'rib chiqilishi kerak bo'lgan tahlillar va hujjatlar miqdori sharshara modeliga qaraganda talab qilinadiganidan ancha kam. Bajarilgan ish haqida mijozlarning fikr-mulohazalarini olish osonroq. Mijozlar dasturiy ta'minot namoyishlariga sharh berishlari va qancha qismi amalga oshirilganligini ko'rishlari mumkin. Buyurtmachiga sifatli dasturlarni tezkor yetkazib berish va joriy etish mumkin. Bu jarayondan Mijozlar dasturiy ta'minotdan iloji boricha ko'proq foydalanishi va sharshara modeliga nisbatan ko’proq foyda olishi mumkin. 12
Bosqichma-bosqich ishlab chiqish modelining kamchiliklari Jarayon ko'rinmaydi. Jarayonni o'lchash uchun menejerlarga muntazam ravishda yetkazib berish kerak. Agar tizimlar tezda ishlab chiqilsa, tizimning har bir versiyasini aks ettiradigan hujjatlarni ishlab chiqarishga mablag ’ ajratilmaydi. Yangi qo'shimchalar qo'shilishi bilan tizim tuzilishi yomonlashishga moyildir. Agar dasturiy ta'minotni takomillashtirish uchun qayta moliyalashtirishga vaqt va mablag ’ sarf qilinmasa, muntazam ravishda o'zgartirish uning tuzilishini buzishga moyil
bo'ladi. Dasturiy ta'minotning keyingi o'zgarishlarini kiritish qiyin va qimmatga tushadi. 13
Integratsiya va konfiguratsiya modeli (Birlashtirish va sozlash) Bu model
mavjud dasturiy ta'minotdan qayta
foydalanishga asoslangan bo’lib, bunda tizim mavjud komponentalar yoki amaliy tizimlarni (sotuvda mavjud dasturiy vositalar: COTS - Commercial-off-the-shelf) integratsiyalash orqali ishlab chiqiladi. Qayta
qo’llaniladigan elementlar ularning xatti-harakatlari va funktsiyalarini foydalanuvchi talablariga moslashtirish uchun sozlanishi mumkin. Bugungi kunda qayta foydalanish biznes tizimining ko'plab turlarini qurishning standart yondashuvdir. 14
Qayta qo’llaniladigan dasturiy ta'minot turlari Muayyan muhitda foydalanish uchun konfiguratsiya qilingan (sozlangan) mustaqil dasturiy tizimlar (ba'zan COTS deb ataladi). .NET yoki J2EE kabi tarkibiy qismlar bilan birlashtirilishi uchun paket sifatida ishlab chiqilgan ob'ektlarning to'plamlari. Xizmat ko'rsatish standartlariga muvofiq ishlab chiqilgan va masofadan turib foydalanish mumkin bo'lgan veb- xizmatlar. 15
Qayta foydalanishga yo'naltirilgan dasturiy injiniring 16
Т S D ТA D ТE
TYa ATK
KTM YaKICh
TI Amaliy tizim ishga tayyor Komponentalar ishga tayyor TS – Talablar spesifikatsiyasi (texnik topshiriqnoma) DTA – Dasturiy ta’minotni aniqlash DTE – Dasturiy ta’minot evolyutsiyasi (o’zgartirish) TYa – Talablarni yangilash ATK – Amaliy tizimni konfiguratsiyalash KTM – Komponentalarni tizimga moslashtirish YaKICh – Yangi komponentalarni ishlab chiqish TI – Tizimni integratsiya qilish
Dasturiy jarayonning asosiy bosqichlari Integratsiya va konfiguratsiya modeliga asoslangan dasturiy jarayon bosqichlari: Talablar spetsifikatsiyasi (texnik topshiriqnoma i/ch) Dasturiy ta'minotni ishlab chiqish va baholash Talablarni aniqlashtirish Amaliy tizimning konfiguratsiyasi Komponentlarni moslashtirish va integratsiya qilish 17
Afzallik va kamchiliklari Mavjud dasturiy tizimga faqat o’zgartirishlar kiritilgani sababli xarajatlar va xavflar pasayadi Ishlab chiqish va joriy etish tezlashadi Ammo talablar buzilishi muqarrar, shuning uchun tizim foydalanuvchilarning haqiqiy
ehtiyojlariga javob
bermasligi mumkin Qayta ishlatilgan tizim elementlarining evolyutsiyasi ustidan nazorat yo'qoladi 18
Dasturiy jarayon faoliyati 19
Dasturiy jarayon faoliyati Haqiqiy dasturiy jarayonlar - bu dasturiy ta'minot tizimini talablarini shakllantirish, loyihalashtirish, ishlab chiqish va sinovdan o'tkazishning umumiy maqsadi bo'lgan texnik, hamkorlikdagi va boshqaruv faoliyatining o'zaro ketma-ketligi. Talablarni shakllantirish, ishlab chiqish, sinovdan o’tkazish va takomillashtirishning to'rtta asosiy jarayon faoliyati turli xil ishlab chiqish jarayonlarida turlicha tashkil etilgan. Masalan, sharshara modelida ular ketma-ketlikda tashkil etilgan, bosqichma-bosqich ishlab chiqishda ular o'zaro bog'langan. 20
Dasturiy jarayon talablari 21
Talablarni aniqlash va tahlil qilish Foydalanivchi va tizim talablari Talablarni tekshirish Tizimni tavsiflash Talablarni xujjatlashtirish Talablarni shakllantirish Dasturiy ta’minot spesifikatsiyasi Qanday xizmatlar talab qilinishi va tizimning ishlashi va ishlab chiqilishiga to'sqinlik qiladigan holatlarni aniqlash jarayoni. Dasturiy jarayon talablari Talablarni aniqlash va tahlil qilish • Talabgorlar tizimdan nimani talab qiladi yoki nimani kutishadi? Talablarni shakllantirish (spetsifikatsiyasi) • Talablarni batafsil aniqlash Talablarni tekshirish • Talablarning to'g'riligini tekshirish 22
Dasturiy ta'minotni loyihalash va amalga oshirish Tizim spesifikatsiyasini bajariladigan tizimga o'tkazish jarayoni. Dasturiy ta'minotni loyihalash Spesifikatsiyani amalga
oshiradigan dasturiy ta'minot strukturasini ishlab chiqish; Amalga oshirish Ushbu strukturani bajariladigan dasturga tarjima qilish; Loyihalash va amalga oshirish jarayonlari bir-biri bilan chambarchas bog'liq va ular o'zaro bog'liq holda ketma- ket amalga oshiriladi. 23
Loyihalash jarayonining umumiy modeli 24
Platforma ma’lumotlari Talablar spesifikatsiyasi Ma’lumotlar tavsifi
Arxitekturaviy loyihalash Interfeysni loyihalash Komponentani loyihalash Ma’lumotlar bazasini loyihalash Tizim
arxitekturasi MB
spesifikatsiyasi Interfeys spesifikatsiyasi Komponenta spesifikatsiyasi
Loyihalash faoliyati Arxitekturani loyihalash, bunda tizimning umumiy tuzilishini, asosiy tarkibiy qismlarni (quyi tizimlar yoki modullar), ularning o'zaro aloqalarini va ular qanday taqsimlanganligini aniqlanadi. Ma'lumotlar bazasini loyihalash, bunda
tizim ma'lumotlari tuzilmalarini loyihalanadi va ularni ma'lumotlar bazasida qanday aks ettirilishi aniqlanadi. Interfeysni loyihalashda tizim komponentlari orasidagi interfeyslar aniqlanadi. Komponentalarni tanlash va loyihalashda qayta o’zgartirish (foydalanish) mumkin bo'lgan qismlar aniqlanadi. Agar mavjud bo'lmasa, u qanday ishlashini loyihalashtiriladi. 25
Tizimni amalga oshirish Dasturiy ta’minot dasturni ishlab chiqish yoki dastur tizimini sozlash orqali amalga oshiriladi. Loyihalash va amalga oshirish - bu dasturiy ta'minot tizimining ko'pgina turlari uchun o'zaro bog’liq faoliyat. Dasturlash bu standart jarayon bo'lmagan individual faoliyat. Nosozliklarni tuzatish - bu dasturning kamchiliklarini topish va bu kamchiliklarni tuzatish faoliyati. 26
Dasturiy ta’minotni tekshirish (validation) Verifikatsiya va validatsiya (V&V), ya’ni testlash va tekshirish, tizim o'z spetsifikatsiyasiga muvofiqligini va tizim mijozining talablariga javob berishini namoyish etish uchun mo'ljallangan. Tekshirish va ko'rib chiqish jarayonlari va tizimni sinovdan o’tkazishni o'z ichiga oladi. Tizimni sinovdan o'tkazish tizim tomonidan qayta ishlanishi kerak
bo'lgan haqiqiy
ma'lumotlarning spetsifikatsiyasidan kelib chiqadigan testlash holatlari bilan amalga oshiriladi. Sinovdan o’tkazishning eng ko'p ishlatiladigan usuli V&V usulidir. 27
Sinovdan o’tkazish bosqichlari 28
Komponentalarni testlash Tizimni testlash Testlashni ma’qullash Sinovdan o’tkazish bosqichlari Komponentlarni sinovdan o'tkazish Shaxsiy tarkibiy qismlar mustaqil ravishda sinovdan o'tkaziladi; Komponentlar funktsiyalar yoki ob'ektlar yoki ushbu ob'ektlarning izchil guruhlari bo'lishi mumkin. Tizimni sinovdan o’tkazish Tizimni umuman sinovdan o'tkazish. Vujudga kelgan xususiyatlarni testlash ayniqsa muhimdir. Mijoz talablariga ko’ra sinovdan o'tkazish Tizim mijozning ehtiyojlariga javob berishini tekshirish uchun mijoz talablariga ko’ra testlash. 29
Rejaga asoslangan dasturiy ta'minot jarayonida sinovdan o'tkazish bosqichlari (V-model) 30
Dasturiy ta'minot evolyutsiyasi Dasturiy ta'minot moslashuvchan va o'zgarishi mumkin. Talablar biznes sharoitlarining o'zgarishi bilan o'zgargani sababli, biznesni qo'llab-quvvatlaydigan dasturiy ta'minot ham rivojlanishi va o'zgarishi kerak. Rivojlanish va evolyutsiyani o'zaro ajratish mavjud bo'lsa ham, bu tobora ahamiyatsiz, chunki kamroq va kamroq tizimlar butunlay yangi. 31
Tizim evolyutsiyasi 32
Evolutsiya va identifikatsiya o’zgarish jarayonlari 33
O’zgarishlarni bartaraf etish 34
O’zgarishlarni bartaraf etish Barcha yirik dasturiy loyihalarda o'zgarishlar muqarrar. Biznesdagi o'zgarishlar yangi va o'zgargan tizim talablariga olib keladi
Yangi texnologiyalar amaliyotni takomillashtirish uchun yangi imkoniyatlar ochadi O'zgartirish platformalari dasturni o'zgartirishni talab qiladi O'zgarish qayta ishlashga olib keladi, shuning uchun o'zgartirish xarajatlari qayta ishlashni (masalan, qayta tahlil qilish talablarini) va yangi funktsional imkoniyatlarni amalga oshirish xarajatlarini o'z ichiga oladi. 35
Qayta ishlash xarajatlarini kamaytirish Dasturiy ta'minot jarayoni muhim qayta ishlash talab qilinishidan oldin mumkin bo'lgan o'zgarishlarni oldindan ko'ra oladigan faoliyatni o'z ichiga oladigan o'zgarishlarni oldindan sezish. Masalan, xaridorlarga tizimning ba'zi asosiy xususiyatlarini ko'rsatish uchun prototipli tizim ishlab chiqilishi mumkin. O'zgarishlarga nisbatan bag'rikenglik, bu erda o'zgarishlar nisbatan arzon narxlarda joylashtirilishi mumkin bo'lgan tarzda ishlab chiqilgan. Odatda bu bosqichma-bosqich rivojlanishning ba'zi shakllarini o'z ichiga oladi. Taklif etilayotgan o'zgartirishlar hali ishlab chiqilmagan ulushlarda amalga oshirilishi mumkin. Agar buning iloji bo'lmasa, unda o'zgarishlarni kiritish uchun faqat bitta o'sish (tizimning kichik bir qismi) o'zgarishi mumkin.
36 O'zgaruvchan talablarni bartaraf etish Tizim prototipi, bu erda mijozning talablari va loyiha qarorlarining maqsadga muvofiqligini tekshirish uchun tizimning bir qismi yoki tizimning bir qismi tezda ishlab chiqiladi. Ushbu yondashuv o'zgarishlarni oldindan sezib bartaraf etishni qo'llab-quvvatlaydi. Izohlash va eksperiment o'tkazish uchun buyurtmachiga yetkazib beriladigan tizimni oshirib boradigan yetkazib berish. Bu o'zgarishlarning oldini olish va o'zgaruvchan tolerantlikni qo'llab-quvvatlaydi. 37
Dastur prototipi Prototip - bu tushunchalarni namoyish qilish va loyiha variantlarini sinovdan o’tkazish uchun ishlatiladigan tizimning dastlabki versiyasi. Prototipni quyidagicha ishlatish mumkin: Talablarni aniqlash va tasdiqlashga yordam beradigan injiniring jarayonlari talablari; Loyihalash jarayonida variantlarni o'rganish va UI dizaynini yaratish; Orqa tarafdan testlarni o'tkazish uchun sinov jarayonida. 38
Prototiplashning afzalliklari Yaxshilangan tizimning mavjudligi. Foydalanuvchilarning haqiqiy ehtiyojlariga yanada yaqinlashiladi. Loyiha sifati yaxshilandi. Yaxshilangan barqarorlik. O’zgartirishlarning kamayishi. 39 Prototipni ishlab chiqish jarayoni 40
Prototipni ishlab chiqish Tez prototiplash tillari yoki vositalariga asoslangan bo'lishi mumkin Bu funktsional imkoniyatdan voz kechishni o'z ichiga olishi mumkin Prototip mahsulotning yaxshi tushunilmagan sohalariga e'tibor qaratishi kerak; Xatolarni tekshirish va tiklash prototipga kiritilmasligi mumkin; Ishonchlilik va xavfsizlik kabi funktsional bo'lmagan talablarga emas, balki funktsional narsalarga e'tibor qarating 41
“Otish” prototiplari Prototiplar ishlab chiqilganidan keyin tashlanishi kerak, chunki ular ishlab chiqarish tizimi uchun yaxshi asos emas:
Funktsional bo'lmagan talablarga javob beradigan tizimni sozlash mumkin emas; Prototiplar odatda hujjatsiz; Prototip tuzilishi odatda tez o'zgarishi bilan buziladi; Ehtimol, prototip oddiy tashkiliy sifat standartlariga javob bermasligi mumkin. 42
Bosqichma-bosqich yetkazib berish Tizimni bitta etkazib berish sifatida etkazib berishning o'rniga, ishlab chiqish va etkazib berish zarur funktsiyalarning har bir ortib boruvchi qismi bilan bosqichlarga bo'linadi. Foydalanuvchi talablariga ustuvorlik beriladi va eng yuqori ustuvor talablar erta bosqichlarga kiritiladi. Bosimlarni ishlab chiqish boshlangandan so'ng, talablar muzlatiladi, ammo keyinchalik o'sishda davom etish uchun talablar rivojlanishi mumkin. 43
Bosqichma-bosqich ishlab chiqish va yetkazib berish Bosqichma-bosqich ishlab chiqish Keyingi o‘zgartirishga o'tmasdan oldin tizimni bosqichma-bosqich ishlab chiladi va har bir o‘zgartirish baholanadi; Tezkor usullarda odatiy yondashuv; Baholash foydalanuvchi / mijozning ishonchli vakili tomonidan amalga oshiriladi. Bosqichma-bosqich yetkazib berish Iste'molchilar tomonidan foydalanish uchun o‘zgartirish joyini aniqlash; Dasturiy ta'minotdan amaliy foydalanish to'g'risida yanada aniqroqlashtirish; Yakunlangan tizimni o'zgartirishni amalga oshirish qiyin, chunki tizim yangidan ishlab chiqilgandan ko'ra tizim komponentalarini yangilash orqali o’zgartirish tezroq amalga oshiriladi.
44 Bosqichma-bosqich ishlab chiqish 45
Bosqichma-bosqich ishlab chiqishning afzalliklari Mijozga tizim qiymati har bir bosqichdagi o’zgarishga asosan etkazib berilishi mumkin. Tizimning dastlabki versiyasi keyingi versiyasiga talablarni aniqlashga yordam
beradigan prototip vazifasini bajaradi. Loyihaning umumiy muvaffaqiyatsizligi xavfi kamroq. Eng yuqori ustuvor tizim xizmatlari eng ko'p sinovni olishga moyil. 46
Bosqichma-bosqich ishlab chiqishning kamchiliklari Aksariyat tizimlar tizimning turli qismlari tomonidan ishlatiladigan asosiy vositalar to'plamini talab qiladi. Har qanday o'sish amalga oshirilgunga qadar talablar batafsil belgilanmaganligi sababli, barcha o'sish uchun zarur bo'lgan umumiy vositalarni aniqlash qiyin bo'lishi mumkin. Iteratsion jarayonlarning mohiyati shundaki, spetsifikatsiya dasturiy ta'minot bilan birgalikda ishlab chiqilgan. Biroq, bu ko'plab tashkilotlarning sotib olish modeliga zid keladi, bu erda tizimning to'liq spetsifikatsiyasi tizimni rivojlantirish shartnomasining bir qismi hisoblanadi. 47
Dasturiy jarayonni takomillashtirish 48
Dasturiy jarayonni takomillashtirish Ko'pgina dasturiy ta'minot kompaniyalari dasturiy ta'minot sifatini oshirish, xarajatlarni kamaytirish yoki ularni ishlab chiqarish jarayonlarini tezlashtirish usuli sifatida dasturiy jarayonlarni takomillashtirishga erishadilar. Jarayonni takomillashtirish deganda, mavjud jarayonlarni tushunish va mahsulot sifatini oshirish, shuningdek xarajatlarni va ishlab chiqarish vaqtini kamaytirish maqsadida ushbu jarayonlarni o'zgartirish kerak. 49
Takomillashtirishga yondashuvlar Jarayon va loyihalarni boshqarishni takomillashtirish va dasturiy ta'minot muhandislik tajribasini joriy etishga yo'naltirilgan jarayonning etukligiga yondashish. Jarayonning etuklik darajasi tashkiliy dasturiy ta'minotni ishlab chiqish jarayonlarida texnik va boshqaruv amaliyotining qay darajada qabul qilinganligini aks ettiradi. Dasturiy ta'minot jarayonida iterativ rivojlanish va ortiqcha xarajatlarni kamaytirishga qaratilgan tezkor yondashuv. Chaqqon usullarning asosiy xususiyatlari bu funktsional imkoniyatlarni tezkor etkazib berish va o'zgaruvchan mijozlarning talablariga javob berishdir. 50
Dasturiy jarayonni takomillashtirish sikli 51
Jarayonni takomillashtirish afzalliklari Jarayonni o'lchash Siz dasturiy mahsulot yoki mahsulotning bir yoki bir nechta atributlarini o'lchaysiz. Ushbu o'lchovlar jarayonni takomillashtirish samaradorligini aniqlashga yordam beradigan boshlang'ich ma'lumotni tashkil qiladi. Jarayon tahlili Hozirgi jarayon baholanadi va jarayonning kamchiliklari va muammolari aniqlanadi. Jarayonni tavsiflovchi jarayonlar modellari (ba'zan jarayon xaritalari deb ataladi) ishlab chiqilishi mumkin. Jarayonni o'zgartirish Jarayonga kiritilgan o'zgartirishlar ba'zi aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish uchun taklif qilinadi. O'zgartirishlarning samaradorligi to'g'risida ma'lumot to'plash uchun ular joriy etilgan va tsikl qayta boshlangan. 52
Dasturiy jarayonni o'lchash Iloji boricha miqdoriy jarayon ma'lumotlari to'planishi kerak Biroq, tashkilotlarda aniq belgilangan texnologik standartlar mavjud bo'lmagan hollarda, bu juda qiyin, chunki siz nima o'lchashni bilmayapsiz. Har qanday o'lchashni amalga oshirishdan oldin jarayonni aniqlash kerak bo'lishi mumkin. Jarayonning yaxshilanishini baholash uchun o'lchovlardan foydalanish kerak Ammo bu o'lchovlar yaxshilanishga olib kelishi kerak degani emas. Yaxshilanish drayveri tashkilotning maqsadlari bo'lishi kerak.
53 Jarayon o'lchovlari Jarayonni tugatish uchun vaqt kerak Masalan, biron bir tadbir yoki jarayonni tugatish uchun taqvim vaqti yoki kuch. Jarayonlar yoki faoliyat uchun zarur bo'lgan manbalar Masalan, bir kunda odamning umumiy kuchi. Muayyan hodisaning sodir bo'lish soni Masalan, aniqlangan kamchiliklar soni. 54
Imkoniyatning yetuklik darajasi 55
SEI qobiliyatining yetuklik modeli Boshlang'ich Aslida nazoratsiz Takrorlanadigan Mahsulotni boshqarish tartibi aniqlangan va ishlatilgan Belgilangan Jarayonlarni boshqarish protseduralari va strategiyalari aniqlanadi va ishlatiladi Boshqarildigan Sifatni boshqarish strategiyalari aniqlanadi va ishlatiladi Optimallashtirilgan Jarayonni takomillashtirish strategiyalari aniqlangan va ishlatilgan 56
Umumiy xulosalar Dasturiy ta'minot jarayonlari - bu dasturiy ta'minot tizimini ishlab chiqarish bilan bog'liq faoliyat. Dasturiy ta'minot jarayonining modellari bu jarayonlarning mavhum ko'rinishlari. Umumiy jarayon modellari dasturiy jarayonlarni tashkil qilishni tavsiflaydi. Ushbu umumiy modellarga misollar orasida «palapartishlik» modeli, bosqichma-bosqich rivojlanish va qayta foydalanishga yo'naltirilgan rivojlanish kiradi. Talablar muhandisligi dasturiy ta'minot spetsifikatsiyasini ishlab chiqish jarayonidir.
57 Umumiy xulosalar Loyihalash va amalga
oshirish jarayonlari talablar spetsifikatsiyasini bajariladigan dasturiy ta'minot tizimiga o'zgartirish bilan bog'liq. Dasturiy ta'minotni sinovdan o’tkazish - bu tizimning o'ziga xos xususiyatlariga muvofiqligini va tizim foydalanuvchilarining haqiqiy ehtiyojlariga javob berishini tekshirish jarayoni. Dasturiy ta'minot evolyutsiyasi mavjud dasturiy tizimlarni yangi talablarga javob beradigan tarzda o'zgartirganda amalga oshiriladi. Dastur foydali bo'lib qolishi uchun rivojlanishi kerak. Jarayonni prototiplash va o'zgarishni yengib o'tish uchun bosqichma-bosqich yetkazib berish kabi tadbirlarni o'z ichiga olishi kerak.
58 Umumiy xulosalar Jarayonlar iterativ rivojlanish va yetkazib berish uchun tuzilgan bo'lishi mumkin, shunda o'zgarishlar umuman tizimni buzmasdan amalga oshiriladi. Jarayonni takomillashtirishga asosiy yondashuvlar - bu jarayonning sarf-xarajatlarini kamaytirishga yo'naltirilgan chaqqon yondashuvlar va jarayonni boshqarish va dasturiy ta'minotni loyihalashtirishning ilg'or tajribasidan foydalanishga asoslangan yetuklikka asoslangan yondashuvlar. SEI jarayonining yetuklik doirasi yaxshi dasturiy ta'minot muhandislik amaliyotidan foydalanishga mos keladigan yetuklik darajasini belgilaydi.
Download 1.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|