22-dars 56-mashq Qushning uyasi

Mashqlar

22-dars 56-mashq

1. 
   Qushning uyasi
   
2. 
   Yurtdan ketmoq
   
3. 
   Eldan ayrilmoq
   
4. 
   Vatan qadri
   
5. 
   G’amli el
   
6. 
   Yurtda yuksalmoq
   
7. 
   Tug’ilgan yer
   

18-topshiriq.

1Haqiqiy inson va yurt farzandi-bir kishi­­(Aleksandr Radishchev)kesimi ;kishi

2O’z yurtiga tegishli bo’lmagan odam insoniyatga ham tegishli emas.(Vissarion Belinskiy) kesimi; tegishli emas

3Boy boyga boqar, suv soyga oqar kesimlari ;boqar, oqar

19-topshiriq

1sintaktik qoshimchalari:da –o’rin payt kelishigi(ozga yurtda shoh bo’lmoq, kishi yerida sulton bo’lmoq)

Ning-qaratqich kelishigi(o’zingning yurting, yurtimning shamoli kishining yerida)

ga-jo’nalish kelishigi(o’zga yurtda shoh bo’lmoq)

2Yordamchi so’zlar ;uchun ko’makchisi yordamida( Vatan uchun olmoq,Vatan uchun jon bermoq)

Va bog’lovchisi yordamida;(yigit va vatan, ega va el).

60- mashq 1Maktab sari bormoq, shahar sari bormoq, shaharda oqimoq, maktabda o’qimoq

2 buloq suv tinchlikni maqtamoq, suvni maqtamoq, buloqni maqtamoq

3o’zga yurt, o’zga gul, o’zga cho’l, cho’l guli yurt guli

4Tog’ga chiqmoq, elga suyanch.

23- dars 23- topshiriq

1Hech bir xalq dalada ishlash doston yozishdek shonli ish ekanligini anglab yetmaguncha yuksalmaydi. Dalada ishlash da ishlash hoki so’z va u fe’l so’z turkumida

2 Hech narsa qilmaslik- bu juda ogir ish. Og’ir ish so’z birikmasida ish hokim so’z va u ot so’z turkumida

3Baxt yalqovga begona yalqovga begona da begona hokim so’z va u sifat so’z turkumiga oid

4Betashvish bosh qayda, mehnatsiz osh qayda?betashvish bosh birikmasida bosh hokim so’z va u ot so’z turkumida

24- topshiriq1 dunyodagi yuk, eng ogir yuk, butun dunyodagi, shod va quvnoq, shod va quvnoq odamlarning

2boy insonlar, kambag’al odamlar, ko’proq topish, toppish hamda jamlash, ko’proq sarflash

3 ko’rolmaslik ofatdir, hasad ofatdir

61- mashq izzat-nafs bu izzat;2 voqif bo’lmoq- bo’lib o’tgan yoki bo’lajak voqea, hodisa va yo maxfiy narsa,sir va boshqalardan xabardor bo’lish

24-dars

26- topshiriq(25- topshiriqdagi matn asosida)

Ohang yordamida; qoyil qoladigan niyat qilibdi, shoshilinch qurib bo’lmasligi, o’ylanmay qilinan, balandroq ko’tarishim

Binoni qurib bitkazishim ni tushum kelishigi yordamida

Ham boqiy ham go’zal ham yuklamasi yordamida bog’langan

62- mashq 1 qo’shib yoziladigan qo’shma so’zlar:sheryurak, oybolta, devqomat, bodomqovoq

2Ajratib yoziladigan qo’shma so’zlar: sarf qilmoq, ta’sir qilmoq, shu yer, shu vaqt, har qachon, u yerda

63- mashq zarhallangan muqovali chiroyli yaxshi kitob;

Yomg’irli shamolli latif bahor;

Elekyronlashtirilgan smart kitobni o’qimoq

Mehribon onamga tashakkur bildirmoq

64- mashq 1Poydevor- bino devorlarining asos qismi;

2Fursat-vaqtning zum,damdan keying kichik qismlaridan biri;

3Boqiy-abadiylikka ega;

4Oliy- eng yuqori;

5Madrasa- Sharq o’tmishidan oliy ma’lumot beruvchi ta’lim muassasai;

6Me’mor- imorat qurilishini loyihalash bo’yicha mutaxassis.

25-26-darslar

66-mashq 1Malolat-malol kelish

2 Sa’b- say harakat

3Afgor- xor bo’lish, ezg’in holatga tushish

4Me’adi- muddat ijro vaqti

5Keshish- qiyin og’ir

6Nesh-nish tig’

7Resh- yara jarohat

8 Solik- komillik sari harakat qiluvchi kishi

27- topshiriq

1G’avvosliq- suv tagida harakat qilish, suzish

2Sayi- sayin sari

3Talab -mashaqqat mushkullik

4Shavq o’ti- zavqli harakat

5Sifot-ot ulov

6 Ganj- davlat boylik

7 Shiddat – yengil chaqqon

4- bo’lim 28- dars

33-topshiriq

1Sayyor ismli ko’r arablar orasida eng mashhur ekan. –So’radim-berdi,- debdi ko’r

2 –Nima berdi?

3Hay Sayyor,Xudodan tila, ko’zing evaziga biror nima bersin. –Senga o’xshagan ahmoqlarning basharasini ko’rmaslikni

35- topshiriq

1Sayyor- sayr qiluvchi, sayohatchi

2Tegishmoq-tegajog’lik qilmoq

3Ahmoq- bilib turib xato qiladigan kishi

4Karomat-mo’jizasimon holat

5Evaz- o’rniga badaliga to’lanadigan haq, narsa badal

6Bashara- xunuk ko’rinishli, yoqimsiz qiyofa.

29- dars 75- mashq

1Pili damon- mast quturgan fil

2Palang –yo’lbars

3Mori lang-cho’loq chumoli

4Kufr- kofirlik dindan qaytish

5Mash’uf-istak xohish

6Rahrav- yo’lovchi maqsadga intilgan kishi

7Tama’- maqsad mo’ljal

8Bandi Rohe-yo’ldagi band, to’siq,monelik

9Kesh-afzal tuzuk

30- dars

40-mashq 1 Bravering ,tushingizda a’yon buladi,ertaga tong’da kelasiz 3 ta voqea hodisa

2Qayoqdan a’yon bo’lsin,axir, men uxlamadim 2 ta voqea hodisa

3 O’qir ekanman,bir sahifadagi murakkab fikrga hech ham tishim o’tmadi 2 ta voqea hodisa

79-mashq

1Unutilishbilannodirasarlaro‘lmaydi,ammo,yozuvchining yolg‘oni va laganbardorligi tuturuqsiz kitobning umriniuzaytira olmaydi. (Onore de Balzak)

2. Kitob o‘z yaralishidahech qachon san’at asari bo‘lmaydi,balki, u san’at asariga aylanadi. (Gonkur)

3. Savol – kumush va javob – oltin. (Maqol)

4. Ko‘p bilgan oz so‘zlar, ammo,oz bo‘lsa ham, soz so‘zlar.

(Maqol)

80- mashq

1. Nasrda tarjimon – quldir. Nazmda tarjimon – raqibdir.

(Vasiliy Jukovskiy)

2. Vaqtni o‘ldirish uchun o‘qiydilar,ammo,

hech qaysi asar uzun tuyulmaydi. (Djovanni Bokkachcho)

3. Kitob shunday narsaki, u aql qayrog‘idir. (Maqol)

4. Kitob ko‘rmagan kalla shundayki u giyoh unmagan daladir. (Maqol)

31- dars 42- topshiriq

1Nahv- tilning sintaktik qurilishi haqidagi soha

2Johil-o’qimagan savodsiz kishi

3Dovul-kuchli shamol

4Bo’ron-yomg’ir aralash shamol

5Mahv- daf qilish yengish.

32- topshiriq 1 Zehn- idrok ,fahm,xotira tushunish qobiliyati;

2Amal qilmoq-rioya qilmoq,hisobga olib ish yuritmoq

32-dars 44- topshiriq soda gaplar– Hilm – axloq dasturxonining tuzi.

Hech bir ovqat tuzsiz ta’mga ega bo‘lmaydi. Hech bir

xulq ham hilm, ya’ni muloyimliksiz kamol topolmaydi.

Qo’shma gapHilm so‘zini teskari o‘qisang, arabchada milh, ya’ni «tuz» so‘zi hosil bo’ladi.

84- mashq Hilm – axloqli odamning qimmatbaho libosihamda kiyimturlarining eng chidamli matosidir.

2Hilm shunday narsaki, uyomon nafsnidaydi shamol uchirishidan asraguvchi va ikkiyuzlama mu-nofiqlarning behuda harakatidan himoya qiluvchidir.

3Yumshoq ko‘ngillilikni hodisalar to‘la dengizdagi kishilik

kemasining langari desa bo‘ladi,hilmniesa insoniyat qadrinio‘lchaydigan tarozining toshiga tenglashtirsa ham bo‘ladi.

47- topshiriq

1Munofiq- so’zi va amali bir bo’lagan kishi

2Langar- qirg’oqqa tashlanib kemani ushlab turadigan moslama

3O’zini bosmoq- hayajon holatida o’zini tutmoq

4Kirdikor- yashirib qilingan noto’g’ri ishlar

5Xomush bo’lmoq- g’amgin holatga tushmoq

6Orlamoq-balandga ko’tarilmoq

7 Qovog’ini solmoq- achchiqlanib qoshini chimirib olmoq

8Axloq- xulqning arab tilidagi ko’plik shakli

9Milh tuz

10Xulq- kishining o’zini tutishi, ma’naviy qiyofasi

11 Hilm muloyimlik, halimlik.

5- bo’lim 35- dars 1. Odamlarga(to’ldiruvchi) achchiq(hol) va dag‘al(hol) so‘zlamagin(kesim), dag‘allik(ega)misli(aniqlovchi) olov(ega), kuydirguvchi(aniqlovchi)yolqindir (kesim) kesimga bog’langan. 2. Sokin, og‘ir, vazminva muloyim(hol) bo‘l,(kesim) faqat yaxshilik(ega) qilgin.(kesim) kesimga bog’langan 3. Tilingdan(to’ldiruvchi)yolg‘on(ega) chiqarma(kesim), bu (aniqlovchi) yolg‘on(aniqlovchi) qadringni(to’ldiruvchi) tushiradi(kesim) kesimga bog’langan. 4. Qarindoshlarga, yaqinlarga(to’ldiruvchi) yaqinlik bog‘la,(kesim) katta va kichikka(to’ldiruvchi)

ochiq chehra bilan kulib(hol) boq(kesim).kesimga bog’langan 5. Non-tuzingni( to’ldiruvchi)keng(hol) tut(kesim),odamlarga(to’ldiruvchi) yedir(kesim).kesimga bog’langan 6. Bilimlining(aniqlovchi) so‘zi(ega) yerga(hol) suv(ega) kabi za-rurdir,(kesim) suv(ega) oqib(hol) tursa,(kesim) yerda(hol) turli(aniqlovchi) ne’matlar(aniqlovchi) unadi(kesim).kesimga bog’langan 7. Donolar (ega)suvgaserob(aniqlovchi) yerga(to’ldiruvchi) o‘xshaydilar(kesim), qayeriga(hol) oyoq bo-silsa(to’ldiruvchi), suv(ega) chiqadi(kesim).kesimga bog’langan.

58-topshiriq

1Xushomadgo’ylik- o’zidan zo’rga soxta mulozamat ko’rsatmoq

2Xiyonat qilmoq-Va’dasida turmaslik

3O’zini chetga olmoq-aralashishni istamaslik

4Evaz- o’rniga ,badaliga

5Kaklik-“kak-kak” ovoz chiqarib sayraydigan tog’ sayroqi qushi

6Moyil bo’lmoq-yon bermoq,rozi bo’lmoq

36-dars 59- topshiriq

1Afzali- yaxshi

2Qabohat- yomonlik

3madh qilmoq –mahtamoq

4parishon bo’ldi- xafa

5masrur- xushnud

6afv- kechirmoq

Mag’rur so’ziga ma’nodoshini topolmadim

60- topshiriq

1Afv -kechirim

2Xulq- axloq,tarbiya,odob,adab, xulq, xul-atvor,yurish-turish

3Madh qilmoq- maqtamoq, olqishlamoq, ko’kka ko’tarmoq, ta’rif-tavsif qilmoq

4 uzr –mazur

5qusur- nuqson kamchilik yetishmovchilik,xato

Masrur- shodon,xursand, mast