12 мавзу Халкаро гуманитар хукук

Sana01.01.1970
Hajmi
#234201
Bog'liq
12 мавзу Халкаро гуманитар хукук

Reja

  • Халкаро гуманитар хукукнинг манбалари
  • Куролли можаролар даврида кўлланиладиган гуманитар хукукнинг асосий нормалари
  • Уруш олиб бориш коидаларига риоя килиш
  • Уруш олиб бориш усуллари ва воситаларини танлашдаги чеклашлар

1949 йил 12 августда Швейцария Конфедерацияси - Женевага таклиф килинган 48 давлат вакиллари (Женева конвенциялари депозитарийси) бир овоздан уруш курбонларини химоялаш тўгрисидаги тўртта Конвенцияни кабул килдилар


Халкаро гуманитар хукукнинг манбалари

XX асрнинг иккинчи ярми инсон хукуклари тантанаси сифатида характерланади. Геноцид жиноятининг олдини олиш ва жазолаш тўгрисидаги Конвенция, Кочоклар тўгрисидаги Конвенция, Инсон хукуклари тўгрисидаги БМТнинг халкаро пактлари - буларнинг барчаси инсонларнинг халкаро-хукукий химояланишини мустахкамлади.


Халкаро гуманитар хукукнинг манбалари

Женева конвенцияларининг кучли таъсири остида, ўзига хос "Маданий кадриятлар Кизил хочи" ташкил этилди. Унинг бажарилиши устидан назорат ЮНЕСКОга юклатилди.


Халкаро гуманитар хукукнинг манбалари

1. Сафдан чиккан шахслар, шунингдек харбий харакатларда бевосита иштирок этмаётган шахслар, асосан, фукаровий ахоли, уларнинг яшаш хукуки хурмат килинишига, бундан ташкари, жисмоний ва рухий дахлсизликка эгадир. Барча холларда улар химоя ва инсоний муносабатдан фойдаланишлари шарт.

  • 1. Сафдан чиккан шахслар, шунингдек харбий харакатларда бевосита иштирок этмаётган шахслар, асосан, фукаровий ахоли, уларнинг яшаш хукуки хурмат килинишига, бундан ташкари, жисмоний ва рухий дахлсизликка эгадир. Барча холларда улар химоя ва инсоний муносабатдан фойдаланишлари шарт.
  • 2. Харбий харакатларда иштирок этишни тўхтатган ёки асирга тушаётган душманни тор-мор килиш ёки ўлдириш такикланади.
  • 3. Кайси томонда бўлишидан катъи назар, ярадорлар ва касаллар куткарилиши хамда уларга ёрдам берилиши шарт. Тиббиёт персонали, тиббиёт муассасалари, транспорт воситалари ва анжомлари химоя остига олинади. Кизил хоч эмблемаси (Кизил ярим ой ёки Кизил арслон ва куёш) шундай химоя белгиси хисобланади ва хурмат килиниши шарт.

куролли можаролар даврида кўлланиладиган гуманитар хукукнинг умумий нормалари

4. Жанговар харакат иштирокчилари (комбатантлар) ва фукаровий шахслар асир олинганида ва душман кўл остида бўлганида, улар яшаш хукукига, кадр-кимматга, шахсий хукукларга эгадирлар. Улар хар кандай зўравонлик ва киргинбаро харакатлардан химояланган бўлиши шарт. Улар ёрдам олиш ва ўз оилалари билан алока килиш учун хат ёзишиб туриш хукукига эга бўлишлари шарт.

  • 4. Жанговар харакат иштирокчилари (комбатантлар) ва фукаровий шахслар асир олинганида ва душман кўл остида бўлганида, улар яшаш хукукига, кадр-кимматга, шахсий хукукларга эгадирлар. Улар хар кандай зўравонлик ва киргинбаро харакатлардан химояланган бўлиши шарт. Улар ёрдам олиш ва ўз оилалари билан алока килиш учун хат ёзишиб туриш хукукига эга бўлишлари шарт.
  • 5. Хар ким асосий суд кафолатлари хукукига эга. Хеч ким содир этмаган харакатлари учун жавобгарликка тортилиши мумкин эмас. Хеч ким жисмоний ёки рухий кийнокларга, тан жазосига, зулмли ва камситувчи муносабатда бўлишга лойик эмасдир.
  • 6. Можароларда томонларнинг ва уларнинг куролли кучлари хукуклари, уруш олиб бориш воситалари ва услубларини танлашда чегарасиз эмасдир. Жуда хам катта талофат ва ўта огир азоб-укубатлар келтирадиган уруш харакатларини олиб бориш услублари ва куролларини кўллаш такикланади.
  • 7. Фукаровий ахолини ва нохарбий объектларни химоя килиш учун можародаги томонлар хар доим фукаровий ахоли билан харбийлар ўртасида фарк ўтказишлари лозим.

куролли можаролар даврида кўлланиладиган гуманитар хукукнинг умумий нормалари

Халкаро бўлмаган (ички) куролли можаро халкаро куролли можаро


Халкаро гуманитар хукук икки тоифадаги куролли можароларни тан олади

Халкаро бўлмаган (ички) куролли можаро бу

  • Халкаро бўлмаган (ички) куролли можаро бу
  • битта давлат микёсида содир бўладиган куролли тўкнашув халкаро бўлмаган (ички) куролли можаро деб аталади.

Халкаро куролли можаро бу

  • Халкаро куролли можаро бу
  • икки ёки ундан ортик давлат ўртасидаги уруш халкаро куролли можаро хисобланади

Хозирги замон халкаро хукукида бетарафликнинг (нейтралитет) бир неча турлари мавжуд булар

Тўлик бетарафлик, яъни давлат бетарафлиги

Харбий бетарафлик

Тўлик бетарафлик, яъни давлат бетарафлиги - унинг харакатлари куролли бетарафликдек алохида вокеалар ёки фактлар билан богланмаган. Швейцария, Австрия, Мальта, Лаос ва Туркманистон хозирги кунда тўлик бетараф хисобланади.бетараф хисобланади.


Тўлик бетарафлик, яъни давлат бетарафлиги

одатда маълум бир худудда харбий харакатлар ўрин эгаллаганда вужудга келиши мумкин. Бу холда ушбу минтакадаги давлат харбий бетарафликнинг эълон килиши мумкин, яъни бу бетарафликнинг харакати юзага келган можаро давом этиш вакти билан чекланган бўлади.


Харбий бетарафлик
  • Ички конунчилик ва халкаро хукук ўртасидаги асосий фарк унга риоя килиш даражасида намоён бўлади. Давлатлар ўзининг худудида конунларни хаётга татбик килиш учун механизмга эга бўлса (хукумат, судлар, полиция ва хоказолар), кўп сонли алохида давлатлардан ташкил топган халкаро хамжамият бир томонда турса, иккинчи томонда халкаро ташкилотлар. Гуманитар хукукнинг амал килишига хайрихох бўлган яна бир омил бу жамоатчилик фикри хисобланади. Хеч бир давлат хукуматига оммавий ахборот воситалари оркали танкид ёкмайди, шунинг учун жамоатчилик фикри хам ўз давлатида, хам халкаро даражада хукуматга таъсир кила олади.

Хукукий чеклашлардан ташкари, харбий кучлар харакатида, полиция хизмати ва давлат хокимиятининг бошка органларига таъсир килувчи бошка омиллар хам сўзсиз мавжуд. Бундай омилларга сиёсий характердаги вокеликни хисобга олиш киради.
Download

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling