Laboratoriya ishi 3,4 Mavzu Cisco Packet Tracer dasturida lan v

Laboratoriya ishi 3,4
Mavzu: Cisco Packet Tracer dasturida LAN va VLAN tarmoqlarini qurish.

Lokal tarmoqlar” (LAN, Local Area Network) deganda aynan shunday tarmoqlarni tushiniladiki, u o‘lchamlari katta bo‘lmagan bir-biriga yaqin joylashgan kompyuterlarni birlashtiradi. Bunday izohlarni aniq emasligini tushunish uchun ayrim lokal tarmoqlarni xarakteristikalarini ko‘rish yetarli bo‘ladi. Masalan, ayrim lokal tarmoqlar bir necha kilometr yoki o‘nlab kilometrlar masofadagi aloqani oson ta’minlaydi. Bu esa xona, bino, bir-biriga yaqin joylashgan binolarni birlashtirish mumkin. Unda o‘lchamlari butun shaharga teng tarmoq- ni birlashtirish mumkin. Boshqa tomondan, global tarmoqlar bo‘yicha (WAN, Wide Area Network yoki GAN, Global Area Network) bir xonadagi qo‘shni stollarda joylashgan kompyuterlar birlashishi mumkin, buni esa negadir hech kim lokal tarmoq deb atamaydi. Shuningdek, bir-biriga yaqin joylashgan kompyuterlar kabel orqali interfeyslarning (RS 232-C, Centronis) tashqi razyomlariga yoki kabelsiz infraqizil kanali bo‘yicha ulanadi. Bunday aloqa ham lokal tarmoq deyilmaydi. Bir nechta kompyuterlarni birlashtirgan kichik tarmoqni lokal tarmoq deb atash noto‘g‘ri.

To‘g‘rirog‘i, lokal tarmoq bu shunday tarmoqki, foydalanuvchilar aloqani sezmaslikka imkon beradi.
Lokal tarmog‘i bilan bog‘langan kompyuterlar bir virtual kompyuterga birlashadi, uning resurslariga hamma foydalanuvchilar kirishi mumkin bo‘ladi, lekin bu kirish bevosita har bir alohida kompyuterga kiradigan resurslarga qaraganda uncha qulay emas.
Bu holatda qulaylik deganda birinchi navbatta kirishni yuqori real tezligi tushiniladi, qo‘shish orasidagi axborotlar bilan almashish foydalanuvchi uchun bilinmasdan amalga oshiriladi. Bunday ifodalanishda na sekin global tarmoqlar, na sekin aloqa Ketma ket yoki parallel portlar orqali lokal tarmoqlar degan tushunchaga to‘g‘ri kelmaydi. Bunday ifodalashdan kelib chiqadiki, lokal tarmoqda uzatish tezligi eng ko‘p tarqalgangan kompyuterlarni ishlash tezligi oshishi bilan albatta oshishi kerak. Shunday holat kuzatilyapti, agar yaqinda 1-10 Mbit/s uzatish tezligi qoniqarli deb hisoblangan bo‘lsa, bugun esa o‘rta tezlikdagi tarmoq deb 100 Mbit /s tezlikda ishlaydigan tarmoq hisoblanadi, 1000 Mbit/s va o‘ndan katta tezlik uchun vositalar faol ishlab chiqilmoqda.






1-rasm.

2-rasm.

3-rasm.

VLANning afzalliklari

To'g'ri o'rnatilganda, virtual LANlar band tarmoqlarning ish faoliyatini yaxshilashi mumkin. VLANlar bir-biri bilan tez-tez bog'lanadigan mijoz qurilmalarini birlashtiradi. Ikki yoki undan ortiq jismoniy tarmoqlarga bo'lingan qurilmalar odatda tarmoqning asosiy routerlari tomonidan bajarilishi kerak, biroq VLAN bu trafikni tarmoq kalitlari orqali yanada samarali ishlashi mumkin.
VLANlar shuningdek, qaysi qurilmalar bir-biriga mahalliy kirish imkoniyatiga ega bo'lishini nazorat qilish orqali katta tarmoqlarda qo'shimcha xavfsizlikni ta'minlaydi. Wi-Fi mehmon tarmoqlari odatda VLANlarni qo'llab-quvvatlaydigan simsiz ulanish nuqtalari yordamida amalga oshiriladi.
Statik va dinamik VLANlar
Tarmoq ma'murlari odatda statik VLAN-larga "portga asoslangan VLANlar" deb murojaat qilishadi. Statik bir VLAN administratorga virtual tarmoqqa tarmoq kalitida alohida portlarni tayinlashni talab qiladi. Qaysi asbob va u portga qat'iy nazar, o'sha oldindan tayinlangan virtual tarmoqning a'zosi bo'ladi.
Dinamik VLAN konfiguratsiyasi ma'murga ularning tarmoq portiga ega bo'lish o'rniga qurilmalarning o'ziga xos xususiyatlariga ko'ra tarmoq a'zoligini belgilash imkonini beradi. Masalan, dinamik VLAN jismoniy manzillar ( MAC manzillari) yoki tarmoq hisob nomlari bilan aniqlanishi mumkin.
VLANni sozlash
Yuqori darajada tarmoq administratorlari yangi VLANlarni quyidagicha o'rnatdilar:

1. 
   VLAN raqamini tanlang
   
2. 
   VLANda ishlatiladigan qurilmalar uchun maxsus IP manzillar oralig'ini tanlang
   
3. 
   Kalit qurilmasini statik yoki dinamik sozlamalar bilan sozlang. Statik konfiguratsiyalar administratorga har bir o'tish portiga VLAN raqamini tayinlashni talab qiladi, dinamik konfiguratsiyalar esa VLAN raqamiga MAC manzillari yoki foydalanuvchi nomlarini belgilashni talab qiladi.
   
4. 
   Zarur VLANlar orasidagi marshrutni sozlash. Bir-birlari bilan muloqot qilish uchun ikki yoki undan ko'p VLANni konfiguratsiya VLAN-tanuvchi yo'riqchini yoki Layer 3-ni ishlatishni talab qiladi.
   

4-rasm.



5-rasm.


KOD