amaliy ish metrologiya NAMUNA
|
amaliy ish metrologiya NAMUNA
- Bu sahifa navigatsiya:
- КАФЕДРАСИ “МЕТРОЛОГИЯ ВА СТАНДАРТЛАШТИРИШ” ФАНИДАН АМАЛИЙ ИШ № 1 Бажарди: ________________________
- “катталик улчами”
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ НАМАНГАН МУҲАНДИСЛИК - ҚУРИЛИШ ИНСТИТУТИ “ИНФОРМАТИКА ВА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ” КАФЕДРАСИ “МЕТРОЛОГИЯ ВА СТАНДАРТЛАШТИРИШ” ФАНИДАН АМАЛИЙ ИШ № 1 Бажарди: ________________________ Қабул қилди: ________________________ НАМАНГАН-2020 Мавзу: Катталиклар ва уларнинг ўлчаш бирликлари ўрганиш НАЗАРИЙ ҚИСМ. Сифат тавсифи олинган катталикнинг мохиятини, мазмунини ифодалайдиган тавсиф хисобланади. Гап масофа борасида кетганда муайян олинган объектнинг улчамларини, узун-кискалигини ёки баланд-пастлигини билдирувчи хусусиятни тушунамиз, яъни куз олдимизга келтирамиз. Буни оддийгина бир тажрибадан билишимиз мумкин. Бир дакикага бопща ишларингизни йигиштириб, куз олдингизга огирлик ва харорат номли катталикларни келтиринг... Хуш, уларнинг сифат тавсифларини сеза олдингизми. Бир нарсага ахамият беринг-а, огирлик деганда кандайдир бир мавхум, огир ёки енгил объектни, аксарият, тарози тошларини куз олдига келтиргансиз, харорат тугрисида гаи борганда эса, иссик-совукдикни билдирувчи бир нарсани гавдалантиргансиз. Айнан мана шулар биз сизга тушунтирмокчи булган катталикнинг сифат тавсифи булиб хисобланади. Энди олинган объектларда бирор бир катталик тугрисида сузлайдиган булсак, бу объектлар узида ШУ катталикни куп ёки кам “мужассамлаштирганлигини” шохиди буламиз. Бу эса катталикнинг микдор тавсифи булади.Мана энди катталикнинг таърифини келтиришимиз мумкин: Катталик - сифат томонидан купгина физикавий объектларга (физикавий тизимларга, уларнинг холатларига ва уларда утаётган жараёнларга) нисбатан умумий булиб, мщдор томонидан хар бир объект учун хусусий булган хоссадир. Таърифда келтирилган хусусийлик бирор объектнинг хоссаси иккинчисиникига нисбатан маълум даражада каттарок; ёки кичикрок; булишини ифодалайди. Биз урганаётган метрология фани айнан мана шу катталиклар, уларнинг бирликлари,улчаш техникасининг ривожланиши билан чамбарчасбогликдир. “Катталик” атамасидан хоссанинг факат микдорий томонини ифодалаш учун фойдаланиш тугри эмас (масалан, “масса катталиги”, “босим катталиги” деб ёзиш), чунки шу хоссаларнинг узи катталик булади. Бунда “катталик улчами” деган атамани ишлатиш тугри хисобланади. Масалан, маълум жисмнинг узунлиги, массаси, электр каршилиги ва хоказолар. Муайян гурухлардаги катталикларнинг орасида узаро богликлик мавжуд булиб, уни физикавий богланиш тенгламалари оркали ифодалаш мумкин. Download Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling