3-Mavzu: Tasodifiy miqdorlarning sonli xarakteristikalari

3-Mavzu: Tasodifiy miqdorlarning sonli xarakteristikalari.

Magistrant:Miryahyoyeva Mashxuraxon

Reja:

1. Tasodifiy miqdor.
2. Matematik kutilma.
3.Dispersiya
4. Ba’zi muhim taqsimotlar.

Tayanch so’zlar:

Tanlanma
Reprezentativ tanlanma
Moda
Mediana
O’rta qiymat
Markaziy Tendensiya
Tanlanmaning kengligi
Binomial taqsimot, Puasson taqsimot, Geometrik taqsimot, Tekis taqsimot, ko’rsatkichli taqsimot, Normal taqsimot.

Tasodifiy miqdor.

• Tasodifiy miqdor –kuzatuvlar yoki tajribalarni o’tkazish davomida turli qiymatlarni tasodifiy ravishda qabul qilishi mumkin bo’lgan kattalikka aytiladi.
• Tajriba natijasida u yoki bu qiymatni qabul qilishi oldindan ma‘lum

bo’lmagan miqdor tasodifiy miqdor deyiladi.

Agar tasodifiy miqdor(t.m.) chekli yoki sanoqli qiymatlar qabul

qilsa, bunday t.m. diskret tipdagi t.m. deyiladi.

Agar t.m. qabul qiladigan qiymatlari biror oraliqdan iborat bo’lsa

uzluksiz tipdagi t.m. deyiladi.

Bosh to’plam- Tasodifiy miqdorning barcha qiymatlari.

Tanlanma- bosh to’plamdan olingan biror qism.

N	3	5	9	11
M	5000	2000	7000	3000

Reprezentativ tanlanma- Tasodifiy miqdorda bosh to’plamdagi kabi, hamda, qiymatlar chastotasi nisbati ham bosh to’plamdagi kabi bir xil qiymat qabul qilgan tanlanmaga aytiladi.

• Reprezentativ tanlanma- Tasodifiy miqdorda bosh to’plamdagi kabi, hamda, qiymatlar chastotasi nisbati ham bosh to’plamdagi kabi bir xil qiymat qabul qilgan tanlanmaga aytiladi.
• Markaziy tendensiyaning o’lchovi- tasodifiy miqdor qiymatlarini bitta son bilan tasvirlash (Moda, Mediana, O’rta qiymat)
• Moda- tasodifiy miqdorning eng ko’p takrorlanadigan (eng chastotasi katta) qiymati.

Masalan, Tanlanma={8,6,5,4,8,9,2,3,8,1} bo’lsa, modaso

M=8

N	3	5	9	11
M	50	20	70	30

Mediana-o’sib boruvchi tanlanma qiymatlarini teng ikkiga bo’luvchi son. {0,1,3,4,6,7,8,9}

• Mediana-o’sib boruvchi tanlanma qiymatlarini teng ikkiga bo’luvchi son. {0,1,3,4,6,7,8,9}

Masalan: Tanlanma={8,0,9,6,7,4,3,1}, 8ta element juft bo’lsa, (4+6)/2=5 bo’ladi. Agar toq elemet qatnashsa o’rtadagi element medianasi bo’ladi.

O’rta qiymat-yoki o’rta arifmetigi,barcha sonlar yig’indisining ularning nechtaligiga nisbati.

Masalan: Tanlanma={4,6,0,10} bo’lsa, o’rta qiymati 5 ga teng.

Tanlanmaning kengligi- Tasodifiy miqdorning eng katta qiymatimatidan eng kichik qiymatini ayirish.

Masalan: Tanlanma={21,27,22,8,9,15,19} bo’lsa

R=27-8=19 bo’ladi.

“El único paraíso del que no podemos ser expulsados son los recuerdos”