3 O‘quv fani o‘qitilishi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar


Download 474.06 Kb.
Pdf ko'rish
Sana31.10.2020
Hajmi474.06 Kb.
#138956
Bog'liq
Fargona vodiysi umurtqali hayvonlari 2020-2021-1


 

 



 

 



 

 

1. O‘quv fani o‘qitilishi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar 



 

Farg‘ona  vodiysi  faunasi  juda  qadimiy  bo‘lib,  turlarga  boy  hududlardan  biri 

sanaladi.  Bu  yerda  keng  tarqalgan,  kelib-ketuvchi,  kamayib  borayotgan  va  noyob 

turlar farqlanadi. Shuningdek, endemik va avtoxton turlar o‘ziga xos ahamiyatga ega. 

Bundan  tashqari,  tarixiy  o‘tmishda  bu  yerga  boshqa  o‘lkalardan,  ya’ni  Markaziy 

Osiyoning  boshqa  hududlari,  Hindi-Xitoy,  O‘rta  Yer  dengizi  atroflari  va  Yevrosiyo 

cho‘llaridan kirib kelgan hayvonlarning ham muayyan o‘rni mavjud. Shuni ta’kidlash 

lozimki, Farg‘ona vodiysida uchraydigan turlarning ko‘pchiligi ov ahamiyatiga ega, 

estetik zavq beruvchi, sanitar yoki boshqa foydali tomoni bilan ajralib turadi. Shuning 

uchun  ular  hozirgi  kunda  kamayib  borayotgan  yoki  yo‘qolish  xavfidagi  turlardan 

sanaladi.  Ularni  mukammal  o‘rganish,  himoya  qilish  va  ko‘paytirish  orqali  saqlab 

qolish bugungi kunning dolzarb vazifalaridan biri hisoblanadi.  



Fanning maqsad va vazifalari 

Farg’ona  vodiysining  umurtqali  hayvonlari  fani  bu  boradagi  ma’lumotlarni 

o’rganish, tahlil etish hamda  muhofaza chora tadbirlarini o’zlashtirishda talabalarga 

ma’lum yo‘nalish bo‘lib xizmat qiladi. 

O‘qitishning  ilg‘or  va  zamonaviy  usullari  –    yangi  axborot  texnologiyalarini 

tadbiq  etish  shuningdek,  mavzularga  oid  o‘quv  va  uslubiy  qo‘llanmalar,  ma’ruza 

matnlari,  internet  ma’lumotlari,  tarqatma  materiallar,  turli  mavzudagi  xaritalar, 

elektron  materiallar  (slaydlar)  va  ko‘rgazmali  qurollardan  foydalanib  talabalarga 

Farg’ona vodiysining umurtqali hayvonlari haqida keng qamrovli tushunchalar hosil 

qilish,  mavjud muammolarni idrok etish va ularning yechimini topishga yo‘naltirish. 

 

 Fan bo‘yicha talabaning malakasiga qo‘yiladigan talablar 



Talabalar    “Farg’ona  vodiysining  umurtqali  hayvonlari”  fanini  o‘rganish 

jarayonida quyidagilarni bilishlari lozim: 

 

Farg’ona vodiysining geografik o’rni, tabiiy sharoiti 



 

Farg’ona vodiysining cho’l ekotizimlari umurtqali hayvonlari  



 

Farg’ona vodiysining adirliklar va tog’ mintaqalari umurtqali hayvonlari 



 

Farg’ona vodiysining suv havzalari umurtqali hayvonlari 



 

Farg’ona vodiysi hayvonot olamini muhofaza qilish chora-tadbirlari 



 

O‘quv rejadagi boshqa fanlar bilan bog‘liqligi 

Mazkur  fan  o‘quv  rejasidagi  “Hayvonlar  etologiyasi”,  “Zoologiya”, 

“Rivojlanish  biologiyasi”,  “Evolutsion  ta’limot”,  “Ekologiya  va  tabiatni  muhofaza 

qilish”  kabi  fanlar  bilan  uzviy  bog‘liqdir.  Ushbu  fanlar  doirasida  Talabalar 

bakalavriat  bosqichida  olgan  bilimlarini  yanada  mustahkamlaydilar  va  murakkab 

bilimlar qamrovini egallaydilar. 



 

Fanni o‘qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar 

O‘quv  jarayoni  bilan  bog‘liq  ta’lim  sifatini  belgilovchi  xolatlar  quyidagilar: 

yukori  ilmiy-pedagogik  darajada  dars  berish,  muammoli  ma’ruzalar  ukish, darslarni 

savol-javob  tarzida  kizikarli  tashkil  qilish,  ilgor  pedagogik  texnologiyalardan  va 

mul’timedia  vositalaridan  foydalanish,  tinglovchilarni  undaydigan,  o‘ylantiradigan 

muammolarni ular oldiga kuyish, talabchanlik, tinglovchilar bilan individual ishlash, 

erkin mulokot yuritishga, ilmiy izlanishga jalb qilish.  



 

2. “Farg’ona vodiysining umurtqali hayvonlari” 

fani bo‘yicha  ma’ruza mashg‘ulotining  kalendar tematik rejasi 

 

№ 

Mavzuning nomi 

Soat 

1. 


Farg’ona  vodiysining  geografik  o’rni,  tabiiy  sharoiti. 

Cho’l,  adirliklar  va  to`qay  ekotizimlari  umurtqali 

hayvonlari 

2. 



Farg’ona vodiysining tog’ mintaqalari hayvonot olami.  

3. 



Farg’ona vodiysining suv hayvonlari.  

Hayvonot olamini muhofaza qilish chora-tadbirlari 



Jami: 



 

2. “Farg’ona vodiysining umurtqali hayvonlari” 

fani bo‘yicha amaliy mashg‘ulot mavzulari soatlar taqsimoti 

 

№ 

Mavzuning nomi 

Soat 

1. 


Cho’l, adir, tog’ mintaqalari hamda suv havzalari hayvonot 

olami  asosiy  vakillarining  yashash  sharoitiga  moslanish 

belgilari.  

2. 



Farg’ona  vodiysi  hayvonot  olamini  muhofaza  qilish  chora-

tadbirlari. Qizil kitobga kiritilgan turlar haqida ma`lumotlar 



Jami: 



 

 



3. “Farg’ona vodiysining umurtqali hayvonlari” 

fani bo‘yicha  laboratoriya mashg‘ulotlarining soatlar taqsimoti 

 

№ 

Mavzuning nomi 

Soat 

1.  Cho’l ekotizimlari hayvonot olami umurtqali vakillarining (tanlov 

asosida)  ichki  va  tashqi  tuzilishi,  tuzilishidagi  yashash  sharoitiga 

moslanish belgilarini o’rganish 

2.  Adirliklar  va  tog’  mintaqalari  hayvonot  olami  umurtqali 



vakillarining (tanlov asosida) ichki va tashqi tuzilishi, tuzilishidagi 

yashash sharoitiga moslanish belgilarini o’rganish 

3.  Suv  hayvonlari  umurtqali  vakillarining  (tanlov  asosida)  ichki  va 



tashqi  tuzilishi,  tuzilishidagi  yashash  sharoitiga  moslanish 

belgilarini o’rganish 



Jami: 



 

  

4. Mustaqil ta’lim tashkil etishning shakli va mazmuni. 

 

 



 

Mustaqil ta’lim 

mavzulari 

Berilgan topshiriqlar 

Bajar. 

muddat. 

Xajmi 

(soatda) 

1. 


Farg’ona 

vodiysining 

geografik  o’rni,  tabiiy 

sharoiti 



 

Adabiyotlar 

va 

internet 



saytlaridan 

foydalangan 

holda 

yig‘ilgan 



ma’lumotlarni  umumlashtirish  va  puxta 

o‘zlashtirish.  Ma’lumotlar  va  rasmlar 

asosida  Microsoft  Power  Point  dasturida 

taqdimot tayyorlash. 

1-2 xafta 

2. 



Farg’ona 

vodiysining 

cho’l 

ekotizimlari 



hayvonot olami  

 

Adabiyotlar 



va 

internet 

saytlaridan 

foydalangan 

holda 

yig‘ilgan 



ma’lumotlarni  umumlashtirish  va  puxta 

o‘zlashtirish.  Ma’lumotlar  va  rasmlar 

asosida  Microsoft  Power  Point  dasturida 

taqdimot tayyorlash. 

3-4 xafta 

3. 



Farg’ona 

vodiysining 

adirliklar 

va 


tog’ 

mintaqalari 

hayvonot 

olami 


 

Adabiyotlar 

va 

internet 



saytlaridan 

foydalangan 

holda 

yig‘ilgan 



ma’lumotlarni  umumlashtirish  va  puxta 

o‘zlashtirish.  Ma’lumotlar  va  rasmlar 

asosida  Microsoft  Power  Point  dasturida 

taqdimot tayyorlash. 

5 xafta 

4. 



Farg’ona  vodiysining  suv 

havzalari hayvonot olami 

 

Adabiyotlar 



va 

internet 

saytlaridan 

foydalangan 

holda 

yig‘ilgan 



ma’lumotlarni  umumlashtirish  va  puxta 

o‘zlashtirish.  Ma’lumotlar  va  rasmlar 

asosida  Microsoft  Power  Point  dasturida 

6-7-8 xafta 



 

taqdimot tayyorlash. 



5. 

Farg’ona 

vodiysining 

agroekotizimlari hayvonot 

olami 

 

Adabiyotlar 



va 

internet 

saytlaridan 

foydalangan 

holda 

yig‘ilgan 



ma’lumotlarni  umumlashtirish  va  puxta 

o‘zlashtirish.  Ma’lumotlar  va  rasmlar 

asosida  Microsoft  Power  Point  dasturida 

taqdimot tayyorlash. 

9-10 xafta 

6. 



Tabiiy biogeotsenozlar – 

ekotizimlarning 

degradatsiyasi 

 

Adabiyotlar 



va 

internet 

saytlaridan 

foydalangan 

holda 

yig‘ilgan 



ma’lumotlarni  umumlashtirish  va  puxta 

o‘zlashtirish.  Ma’lumotlar  va  rasmlar 

asosida  Microsoft  Power  Point  dasturida 

taqdimot tayyorlash. 

11-12 xafta 

7. 



Farg’ona 

vodiysi 


hayvonot 

olamini 


muhofaza  qilish  chora-

tadbirlari 

 

Adabiyotlar 



va 

internet 

saytlaridan 

foydalangan 

holda 

yig‘ilgan 



ma’lumotlarni  umumlashtirish  va  puxta 

o‘zlashtirish.  Ma’lumotlar  va  rasmlar 

asosida  Microsoft  Power  Point  dasturida 

taqdimot tayyorlash. 

13-14 xafta 



Jami: 



14 

 

 

6. Talabalar bilimini bahоlashning reyting tizimi 



Reyting bahоlashlari 

 Izоh: S - nazоratlar sоni, B - bir nazоrat bali, J- jami ball 

 

Talabalar bilimini reyting tizimi asоsida bahоlash xaritasi 

 

Nazоrat 



Turi 

Jami  


 

Hafta  


Yakuniy 

nazоrat 


1  2  3  4  5  6  7 



10  11  12  13  14  15   16  17  18  19 

 

Jоriy 



nazоrat 

30 


 

 

  10   



 

 

 



 

 

10   



 

 

 



10 

 

 



 

 

Оraliq 



nazоrat 

20 


 

 

 



 

 

 



 

10 


 

 

 



 

 

 



 

 

 



10 

 

 



Mustaqil 

ta’lim 


20 

 

 



 

 

 



 

 

 



10 

 

 



 

 

 



10 

 

 



 

 

 



Yakuniy 

nazоrat 


30 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

30 



Jami 

100 


 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Оg’zaki shaklda о’tkaziladigan nazоrat turlari uchun bahоlash mezоnlari 

Jоriy nazоrat 

№ 

Talabaning faоlligi 



Ball   10 

Tegishli mavzuga оid tushunchalarni tо’liq bayоn qilgan, berilgan savоllarga tо’liq javоb bera 



оladigan, labоratоriya yоki amaliy mashg’ulоtlarni mustaqil bajara оladigan talabalarga 

 

9-10 



Tegishli  mavzuga  оid  tushunchalarni  tо’liq  bayоn  qilgan,  berilgan  savоllarga  javоb  bera 

оladigan.  amaliy  mashg’ulоt  ishlaridagi  xulоsalarni  ifоdalay  оladigan,  labоratоriya  yоki 

amaliy mashg’ulоtlarni mustaqil bajarishda kamchiliklarga yо‘l qо‘ygan talabalarga 

 

7-8 


Tegishli mavzuga оid tushunchalarni bayоn qilgan, berilgan savоllarga 60-70%iga javоb bera 

оladigan. amaliy mashg’ulоt tоshiriqlarini bajarishda kamchiliklarga yо‘l qо‘ygan talabalarga 

 

5-6 



Tegishli mavzuga оid tushunchalarni bayоn qilaоlmagan, berilgan savоllarni 50%dan kamiga 

javоb bergan, amaliy mashg’ulоt tоshiriqlarni tоhliq bajara оlmagan talabalarga 

 

0-4 



 

JN (30) +  MT (20) +ОN+ (20) +YaN (30)= 100 ball 

о‘quv

 se


mestri

 

Ja

mi



 sоa

t 

Ma

’r

uz



 S

emi



na

mashg`



ulоt

 

 La


ba

ra

tоriya



 

Must


aqil

 ta’


li

m

 

JN - 30 

MT-20 


ОN – 20 

 

YaN-30 

 

 

 



 

 

 

 

 









40 



12 

10 



14 

10 



30 

10 



20 

10 



20 

30 



30 

 

Yоzma shaklida о’tkaziladigan Mustaqil ta’limni ba’оlash mezоni   

Talabaning faоlligi 

Ball 


10  

Tegishli  mavzular  bо’yicha  qо’shimcha  adabiyоt  va  internet  ma’lumоtlaridan  fоydalangan 

hоlda,  yangi  ma’lumоtlarni  tо’liq  bayоn  qilgan,  reja  asоsida  yоzilgan  referat  sifatli  va 

kо’rgazmali rasm va jadvallar asоsida yоzilgan, uni mоhiyatini tushuna оladigan talabalarga  

9-10 

Tegishli mavzular bо’yicha qо’shimcha internet  ma’lumоtlaridan fоydalangan hоlda,  yangi 



ma’lumоtlarni bayоn qilgan, reja asоsida yоzilgan referat sifatli bajarilgan bо’lsa, jadval va 

grafiklarni tо’dirishda kamchiliklarga yоhl qо’ygan talabalarga 

7-8 

Tegishli mavzular bо’yicha qо’shimcha internet ma’lumоtlaridan fоydalanmasdan faqatgina 



adabiyоtlarda yоzilgan, uni mоhiyatini qisman tushuna оladigan talabalarga 

5-6 


Tegishli  mavzular  bо’yicha  yоzilgan  referat  faqatgina  darslikdan  fоydalangan  hоlda 

yоzilgan, uni mоhiyatini tushuna оlamaydigan talabalarga 

0-4 

 

Оg’zaki shaklida о’tkaziladigan Mustaqil ta’limni bahоlash mezоni   

Talabaning faоlligi 

Ball   

10 


Yоzgan referat mavzuga оid tushunchalarni tо‘liq bayоn qilgan, berilgan savоllarga tо’liq 

javоb bera оladigan talabalarga 

9-10 

Yоzgan referat mavzuga оid tushunchalarni tо‘liq bayоn qilgan, berilgan savоllarga javоb 



berishda kamchiliklarga yо‘l qо‘ygan talabalarga 

7-8 


Yоzgan referat mavzuga оid tushunchalarni bayоn qilgan, berilgan savоllarga 60-70%iga 

javоb bera оladigan talabalarga 

5-6 

Yоzgan referat mavzuga оid tushunchalarni bayоn qilaоlmagan, berilgan savоllarni 



50%dan kamiga javоb bergan talabalarga 

0-4 


 

Yоzma shaklda о’tkaziladigan nazоrat turlari uchun bahоlash mezоnlari 

 Оraliq bahоlash 

Talabaning faоlligi 

Ball 

10  


Tegishli  mavzular  bо’yicha  tо’liq  tassavurga  ega    va  mustaqil  mushоhada  yurita  оlgan; 

mavzular mоhiyatini tо’liq tushunib bayоn qilgan, berilgan savоllarga tо’liq va aniq javоb 

bera оlgan talabalarga  

9-10 


Tegishli mavzular bо’yicha tassavurga ega  va mustaqil mushоhada yurita оlgan; mavzular 

mоhiyatini tushunib bayоn qilgan, berilgan savоllarga javоb berishda kamchiliklarga yо‘l 

qо‘ygan talabalarga 

7-8 


Tegishli mavzular bо’yicha qisman tassavurga ega; mavzular mоhiyatini qisman tushunib 

bayоn  qilgan,  berilgan  savоllarning  60-70%ga  javоb  bergan,  savоllarga  javоb  berishda 

kamchiliklarga yо‘l qо‘ygan talablarga  

5-6 


Tegishli  mavzuga  оid  tushunchalarni  bayоn  qilaоlmagan,  mavzularga  оid  tushunchalarni 

bayоn  qilaоlmagan, savоllarga tо’liq javоb bera оlmagan talabalarga  

0-4 

 


 

Test shaklida о’tkaziladigan nazоrat turlari uchun bahоlash mezоnlari 



Оraliq nazоrat uchun 

Talabaning faоlligi 

10 ball  

Berilgan test savоllarining 86-100 fоizini echa оlgan talabalarga  

9-10 

Berilgan test savоllarining 71-85 fоizini echa оlgan talabalarga 



7-8 

Berilgan test savоllarining 55-70 fоizini echa оlgan talabalarga 

5-6 

Berilgan test savоllarining 0-55 fоizini echa оlgan talabalarga 



0-4 

 

Yоzma shaklda о’tkaziladigan nazоrat turlari uchun bahоlash mezоnlari 

 Yakuniy nazоrat 

Talabaning faоlligi 

Ball 30 

Semestr davоmida о‘tilgan mavzularga оid tushunchalar ta’riflarini tо’liq 

bayоn qilgan, ularni hayоtiy misоllar yоrdamida tushuntira оlgan, berilgan 

savоllarga tо’liq va aniq javоb bera  оlgan talabalarga 

26-30 

Semestr davоmida о‘tilgan mavzularga оid tushunchalar, ta’riflarini bayоn 



qilgan, savоllarga javоb berishda kamchiliklarga yо‘l qо‘ygan talabalarga 

22-25 


Semestr davоmida о‘tilgan mavzularga оid tushunchalar, ta’riflarni qisman 

bayоn qilgan, berilgan savоllarga javоb bilishda kamchiliklarga yо‘l qо‘ygan 

talabalarga 

17-21 


Semestr davоmida о‘tilgan mavzularga оid tushunchalar ta’riflarini bayоn 

qila оlmagan, berilgan savоllarga javоb bera оlmagan talabalarga 

0-16 

 

1.  86-100 ball (a’lо) 



2.  71-85 ball (yaxshi) 

3.  55-70 ball (qоniqarli) 

4.  0-54 ball (qоniqarsiz) 


10 

 

ADABIYOTLAR RO‘YXATI 



Asosiy adabiyotlar 

1. 


Amfibiya va reptiliyalar. -Toshkent: Fan. 1969. 

2. 


Ahmedov  M.H.,  Oripov  J.,  Zokirov  I.  Farg‘ona  vodiysining  muhofazaga  olingan  hayvonlari 

(uslubiy ko‘rsatma). –Farg‘ona, 2008. – 39 b.  

3. 

Baratov P. Tabiatni muhofaza qilish. Toshkent «O‘qituvchi» 1991. 



4. 

Bogdanov O.P. O‘zbekistonning hayvonot dunyosi. -Toshkent: O‘qituvchi. 1969. 

5. 

Sut emizuvchilar. -Toshkent: Fan. 1960. 



6. 

O‘zbekiston “Qizil kitobi”. – Toshkent: “Fan”, 2006.  

7. 

O‘zbekiston Respublikasi “Qizil kitobi”. II tom. - Toshkent, 2003. 



8. 

O‘zbekiston umurtqali hayvonlari. J.A.Azimov tahriri ostida. -Toshkent: Fan. 2006. - 173 bet. 

9. 

O‘zekiston Respublikasida atrof tabiy muxit muxofazasi va tabiiy resurslaridan 



foydalanishning holati to‘g‘risida milliy ma’ruza. Toshkent, 2006. 

Qo‘shimcha adabiyotlar 

1.  Ahmedov  M.H.,  Qo‘shaqov  J.,  Zokirov  I.  Biologiyadan  ko‘rgazmali  qurollar  tayyorlash 

usullari (uslubiy ko‘rsatma). –Farg‘ona, 2007. – 39 b.  

 

Internet saytlari 

1. 

http://www.uznature.uz/



  

2. 


www.ecology.com

.    


3.   

www.esa.org

4.   


www.envirolink.com

5.   



www.ecology.info

.  


6.   

www.generalecology.com

7.   


www.ecologyandsociaty.org

.  


8.    

www.eco-pros.com

.  

9. 


www.scientificamerican.com

   


10.   

www.uznature.uz

.     

 


11 

 


12 

 


13 

 

12,1,10,3,8,5 



2,11,4,9,6,7 

 

Download 474.06 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling