302-guruh O’simliklar meneral tarkibi

302-guruh

O’simliklar meneral tarkibi

O’simliklar organizmi suv va kuruk moddadan tarkib topgan. µurux modda organik va mineral birikmalardan iborat. O’simliklarning organlari va tukimalaridagi suv va kuruk modda mikdori turlicha buladi. 1. O’simliklarning usayotgan vegetativ organlarida 70 dan 95 foizgacha uruІlarning zaxira tuplovchi tukimalarida mexanik tukimalarning xujayralarida 5 dan 15 foizgacha suv b°ladi. O’simlik karigan sari tukimalaridagi ayniksa reproduktiv organlardagi suvning umumiy zaxirasi va nisbiy mikdori kamayib boradi. O’simliklardagi suvning funktsiyalari uning fizik va ximiyaviy xossalari bilan boglik. Suvning solishtirma issiklik sigimi yukori bulishi va istalgan temperaturada boglanish xususiyati borligi tufayli suv usimliklarni uta kizib ketishidan saklaydi. Suv kupgina birikmalar uchun yaxshi erituvchi, suvli muіitda bunday birikmalar elektrolitik dissotsiyalanadi va bu ionlarni usimliklar zaruriy mineral ozuka elementlari tarikasida uzlashtiradi.

Suvning sirt tarangligi yukori bulganligi sababli u turli adsorbtsiya jarayonlarida va mineral xamda organik birikmalarning bir joydan ikkinchi joyga siljishida katta rol uynaydi. Suv usimliklardagi energetik uzgarishlarda, avvalo, kuyosh energiyasi ishtirokida yuzaga chikadigan fotosintezda ximiyaviy birikmalar іosil b°lishida aloіida axamiyatga ega. Suv nurning fotosintez uchun zarur buladigan kismlarini utkazib infrakizil issiklik radiaktsiyasini ma’lum kismini tutib koladi. O’simliklar tukimalarini xujayralaridagi suv saklashiga sabab buladi, bu turli-tuman fiziologik va biokimyoviy jarayonlarning jadalligi bilan yunalishini belgilab beradigan muxim omil usimliklar organlarida bulib turadigan juda kup biokimyoviy sintez va parchalanish reaktsiyalari suvning bevosita ishtirokida boradi. Suv tuprokdan utadigan mineral tuzlarni erituvchi va usimliklardagi moddalarning xarakatlanish almashinuvi uchun muxitgina bulib kolmay usimlik xujayralari strukturasining ajralmas kismi xamdir. 2. O’simliklar kuruk moddasi 90-95 % organik birikmalar-oksillar va boshka azotli moddalar uglevodlar (shakar, kraxmal, tselyuloza, pektin moddalar) va yoglardan tarkib topadi, bularning mikdori xosil sifatini belgilaydi. kishlok xujaligi asosiy ekinlari xosilining tovar kismi bilan birga ketadigan kuruk modda mikdori juda keng doirada uzgarishi gektariga 15 dan 100 ts gacha bulishi mumkin.