3/4- лаборатория иши ўлчаш натижаларини қайта ишлаш I. Ишнинг мақсади


Download 291.92 Kb.
Pdf ko'rish
Sana24.10.2020
Hajmi291.92 Kb.
#136474
Bog'liq
3,4-Лаборатория топшириқ


3/4- ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ 

 

ЎЛЧАШ НАТИЖАЛАРИНИ ҚАЙТА ИШЛАШ 

 

I.  Ишнинг мақсади 

 

Ишнинг мақсади, асосан, ўлчаш натижаларини қайта ишлаш усулларини 



ўрганиш, ўлчаш натижасини ўлчанадиган катталикнинг ҳақиқий  қийматига 

қанчалик  яқин  эқанлигини  аниқлаш  ёки  унинг  ўзгариш  эҳтимолини  топиш, 

ўлчашда ҳосил бўладиган хатоликнинг характерини аниқлаш ва текширишдан 

иборат. 


 

 

II. Ишнинг назарий қисми. 

 

..................................................................................................................................... 



..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

.....................................................................................................................................  

 

 

 

Ишнинг тартиби  

1. Ўлчаш натижаларини қайта ишлаш усуллари билан танишиш. 

2. Тасодифий  ва  систематик  хатоликлар,  уларнинг  ҳосил  бўлиши, 

йўқотиш усуллари билан танишиш. 

3. Ўртача  арифметик,  ўртача  квадратик  хатолик,  ишончли  интервал, 

ишончли эҳтимоллик тушунчалари билан танишиш. 

4. Ишга  оид  асбоблар,  импульслар  генератори  (ИГ),  рақамли 

частотомерларнинг  тузилиши,  ишлаш  принципи  ва  уларнинг  техник 

маълумотлари билан танишиш. 

5. Ўлчаш натижаларини Гаусс қонуни бўйича қайта ишлаш. 

6. Хатоликнинг Гаусс қонуни бўйича ўзгариш эгри чизиђини чизинг. 

 

 


Иш бўйича кўрсатмалар 

1. Х

-  ни  аниқлаш  учун  импульслар  генераторида  маълум  частота 



берилади  ва  шу  частота  маълум  вақт  оралиђида  (масалан  Iс  ёки  0,Ic)  100 

маротабагача ўлчанади. 

2. Ўлчаш  натижаларини  юқорида,  ишнинг  назарий  қисмида,  берилган 

усул ёрдамида қайта ишланади. 

3. Нормал қонун бўйича тасодифий хатоликнинг ўзгариш эгри чизиђини 

қуриш  учун  Х  ўқига  ΔХ



i

,  яъни  ўлчанадиган  катталикни  унинг  ўртача 

қийматидан қанчага фарқ килишини; У ўқига эса У(δ) қўйилади. 

 

 

 



1-жадвал. Стьюдент коэффициентлари 

 



 

0,6 



0,7 

0,8 


0.9 

0,95 


0,98 

0,99 


1,38 


2,0 

3,1 


8,3 

17,7 


31,8 

63,7 


0,94 


1,2 

1,5 


2,1 

2,8 


3,7 

4,8 


10 

0.88 


1,2 

1,4 


1,8 

2,3 


2,8 

3,3 


20 

0,86 


1,1 

1,3 


1,7 

2,1 


2,5 

2,9 


40 

0,85 


1,2 

1,3 


1,7 

2,0 


2,4 

2,7 


60 

0,85 


1,0 

1,3 


1,7 

2,0 


2,4 

2,7 


120 

0,85 


1,0 

1,3 


1,7 

2,0 


2,4 

2,6 


 

                                                          2-жадвал 



ε 

Р 

0,7 


0,9 

0,95 


0,99 

1.0 


0.5 

0.4 


0.3 

0.2 


0.1 



13 


29 

169 


13 


19 

32 


70 

223 


18 


27 

46 


99 

397 


11 

31 


46 

76 


171 

169 


 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


3-жадвал. Ўлчаш натижаларининг таҳлили  

№    Х





 

i

Х

 

 

i



Х

Х



i 

(

i



Х

Х

i

)

2



 



n

1



i

2

)



Х

(

Хi



i

 



   



 

 У 

15.6 



 

 

 



 

 

 



 

 



16.21 

 

 



 

15.96 



 

 

 



16.24 


 

 

 



16.42 



 

 

 



15.94 


 

 

 



15.92 


 

 

 



16.28 


 

 

 



10  16.39 

 

 



 

 

11  16.45 



 

 

 



12  16.75 

 

 



 

13  16.52 

 

 

 



14  16.12 

 

 



 

15  15.82 

 

 

 



16  15.88 

 

 



 

17  15.75 

 

 

 



18  16.05 

 

 



 

19  16.24 

 

 

 



20  16.15 

 

 



 

 

 

Хисоблаш формулалари 

 

Ўлчанадиган  катталикнинг  ўртача  арифметик  қиймати  қуйидагича 

ҳисоблаб топилади 

 

n



X

X

X

X

X

n

i





...

3

2



1

,   


 

 

 



бу ерда X

1

, X

2

, ... X

n

 лар алоҳида ўлчашлар натижаси; n-ўлчашлар сони. ўртача 

квадратик хатолик қуйидаги ифода бўйича топилади 

 

1



n

X

n

1

i

2

i





 

 



 

Тасодифий  хатолик  нормал  қонун  бўйича  тақсимланганда,    эҳтимоллик 

хатолик (

) қуйидагича топилиши мумкин. 



)

1

(



)

(

3



2

3

2



2

1







n



n

Хi

Х

n

I

I

n



 

 



 

 

бу  ерда 



n

i

x

n



  -  ўртача  арифметик  қиймат  бўйича  ўртача  квадратик 



хатоликдир. 

 

X=

i

X



 t

n



n

,

      


(t

n

 =2.1)

 

 

 



Агар  ўлчашда  содир  бўладиган  хатолик  (Гаусс  қонуни)  нормал  қонун 

бўйича    тақсимланади  ёки  ўзгаради  десак,  у  ҳолда  уни  математик  тарзда 

қуйидагича ёзишимиз мумкин [1,2]: 

 

2



2

2

2



1

)

у(







i

X

e





 

 

 



 

 

бу  ерда:  у(



)  -тасодифий  хатоликнинг  ўзгариш  эҳтимоллиги 

(тақсимланиши); 

-ўртача  квадратик  хатолик; 



i

X

-тузатма,  ёки 



i

i

i

x

x

X



    бўлиб; 



i

X

  - 


алоҳида ўлчашлар натижаси, 

Xi

 - эса ўлчанадиган катталикнинг эҳтимоллик 

қиймати ёки унинг ўртача арифметик қийматидир е = 2,72-натурал логарифм 

асосидир. 



 

 

Download 291.92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling