4-Мавзу: Юк ташиш, юклаш-тушириш ва махсус транспортлар. Юк ташиш ортиш ва махсус транспортлар


Download 236.3 Kb.
bet1/2
Sana31.01.2023
Hajmi236.3 Kb.
#1142181
  1   2
Bog'liq
4-Мавзу Юк ташиш, юклаш-тушириш ва махсус транспортлар. Юк таши


4-Мавзу: Юк ташиш, юклаш-тушириш ва махсус транспортлар.


Юк ташиш - ортиш ва махсус транспортлар.
Мустақил Ўзбекистонимизда Қурилиш учун ҳар йили кўп микдорда тур­ли хил юклар ташилади. Қурилиш фақат автомобиль транспортига кетган сарф умумий қурилиш-монтаж ишларининг сарфини 15-18% ни ташкил эта­ди. Қурилиш юкларини ташиш учун юк автомобиллари, тракторлар, ғилдиракли шатакчилар, тиркама ва ярим тиркамалар, махсус транспорт воситаларидан фойдаланилади.
Автомобиллар. Автомобиллар юк ташиш билан бир қаторда кўпгина қурилиш маши­налари учун негизли машина бўлиб хизмат қилади.
Масалан, бунга кран, монтаж вишкалари ва бошқалар киради. Қурилиш автомобиллари саройининг ўртача юк кўтариш қобилияти тахминан 4,6 тоннани ташкил этади. Автомобиллар нисбатан юкори тезликка эга, харакатчан (80 км/соат), баландлик ва пастликлардан ўта олади, юклаш-тушириш механизмлари билан жиҳозланиши мумкин.
Барча автомобиллар бир хил тўзилиш схемасига эга ва асосан учта қисм: 1. Юритгич, 2. Юк кузови ва 3. Шассидан иборат. Бортли автомобилларнинг кузовлари ёки металлдан тайёрланган платформалардан иборат ва кўпинча донали Қурилиш ашёлари ташиш учун мўлжалланган. Юк автомобилларида карбюраторли ва кўпрок, дизелли ички ёнув юриткичлари қўлланилади (8.1-расм).

4.1-расм. Юк автомобиллари
Юк автомобиллари ғилдирак формуласи АХБ билан белгиланади, бу ер­да А-ғилдиракларнинг умумий сони, Б-етакловчи ғилдиракларнинг сони, кейинги кўприкдаги жуфт ғилдираклар битта ғилдирак ҳисобланади. Занжирли ва ғилдиракли тракторлар - тупроқ ташигичлар, трайлерлар ва турли хил тиркамалар билан кушиб ишлатилади, ундан таищари тракторлар шатакчи сифатида фойдаланилади. Ғилдиракли тракторлар соатига 40 км гача тезлик билан юриши мумкин. Улар қаттиқ копламали йўлларда самарали ишлайди. Яхши тайёрланмаган йўлларда занжирли (гусеница) тракторлардан фойдаланиш мақсадга мувофик. Тракторларнинг бош параметри уларнинг номинал тортиш кучи кисобланади. Занжирли тракторлар - 30, 40, 60, 250, 350 кН: Ғилдиракли тракторлар эса - 9, 14, 35,. 100 кН.

4.2-расм.Махсус транспорт воситалари.
Улар юкларни қурилиш объектларига тўла ва яхши сифатли етказиб бериш камда юклаш-тушириш ишларида мажмуали механизацияни таъминловчи мослама ва қурилмалар билан жиҳозланган бўлади. Ҳозирги замон махсус транспорт воситалари тупроқ, сочилувчан ва палахсасимон юкларни (самосвал) -ўзи тўкар машиналар, суюк ва ярим суюк юкларни - битум, оҳак, бетон ва (бошқаларни) қоришма ташувчилар, кўкунсимон юкларни-цемент ташувчи, узун ўлчамли юкларни – қувур металл, ёғоч ташувчилар, темир-бетон конструкцияларни-панель, ферма, плита, тўсин, блок, сантехкабина ташувчилар, ташиш учун мўлжалланган.
Рельссиз транспорт воситаларининг техник иш унумдорлиги қуйидагича аниқланади:
Пт =3600 Q Кю Кпрт 7,21/u+tю+ tT+ tM)
Бу ерда:
Q- юк кўтарувчанлик, т:
Кю -юк кўтарувчанликдан фойдаланиш коэффициенти:
Кпр -йўл босиш коэффициенти:
Кт - тормозлаш учун кетган вактни
L -юк ташиш масофаси: V-ҳаракат тезлиги км/соат: tю tм- юклаш, тушириш ва маневр црлиш вакти, с:
Пневматик транспортёрлар. Бу қурилмалар ёрдамида сочилувчан ашёлар цемент, кум, шлак, ёғоч қипиқлари ҳамда қоришмалар ташилади. Пневматик транспортёрнинг ишлаш принципи қуйидагича ашё ташиладиган узатгич қувур шундай микдор ва тезликдаги хаво бериладики, бунда ашё заррачалари узатгич қувур ичида муаллак, ҳолатда бўлади ва шу ҳолда узатгич қувур бўйлаб ҳаракатланади. Пневматик транспортёрлар билан 2 км. гача масофага юқори иш унумдорлиги билан қурилиш ашёларини хайдаш мумкин ва бу қурилмаларда ашё чангланиб йўқолмайди. Камчилиги - солиштирма энергия сарфи катта (3 + 5 квт. соат/ т. км). Ўртача ҳар бир кг ашёгача 10-15м3 х,аво сарфланади.
5-илова
Юклаш - тушириш машиналари.
Қурилиш ишлаб чиқаришида юклаш - тушириш ишларини бажариш учун юклагич ва туширгич машиналаридан фойдаланилади.
Юкланадиган донали юклар учун кўтариб олувчи юкни паншахали со­чилувчан юклар учун ботириб олувчи юклагичлар қўлланилади. Ботириб олувчи юклагичлар бир чўмичли ва кўп чўмичли узлуксиз ҳаракатланувчи турларга бўлинади. Бир чўмичли юклагичлар универсал ҳисобланиб, улар турли хил ашёларни ортишда ишлатилади. Кўп чўмичли юклагичлар омборларда, йўл Қурилишда, қазиш жараёни узлуксиз бўлган конларда кенг қўлланилади. Юриш қисмларига кўра, ғилдиракли ва занжирли юклагичлар бўлиши мумкин. Ғилдиракли юклагичлар юқори маневрчанлиги ва транспорт тезлиги билан фарк қилади. Туширгичлар темир йўл вагонларидан ва бошқа платформалардан қум, шагал, чақиқтош, цемент ва шунга ўхшашларни туширишда ишлатилади. Юк тушириш учун механик ва пневматик туширгичлар қўлланилади.
Механик машиналар туширгичлар - платформа ёки ярим вагонларни бўшатиш учун, пневматиклари эса, цементларни тушириб олишда қўлланилади.



Download 236.3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling