5- amaliy. Sonli va o’zgaruvchili ifodalar, ayniyat va ayniy shakl almashtirish. Sonli tenglik va tengsizlik, ulaming xossalari, bir o’zgaruvchili tenglama va tengsizliklar. Reja

5- amaliy. Sonli va o’zgaruvchili ifodalar, ayniyat va ayniy shakl almashtirish. Sonli tenglik va tengsizlik, ulaming xossalari, bir o’zgaruvchili tenglama va tengsizliklar.
Reja.
1.Sonli va uzgaruvchili ifodalar, ayniyat va ayniy shakl almashtirish.
2. Sonli tenglik va tengsizlik, ulaming xossalari
3. bir o’zgaruvchili tenglama va tengsizliklar.

1. Berilishiga ko`ra quydagi tenglamani tuzamiz =0.2 bu tenglamani yechib nomalum x ni topamiz. x+1.2= 0.6, x=-0.6 Javob:-0.6

2. Berilishiga ko`ra quydagi tengliklarni hosil qilaylik = 8 va =32. Bulardan ab =64 va xy= 1024 ni topamiz. bu to`rtta sonning o`rta geometrigi = = = 2<sup>4</sup> =16 ga teng.
Masala shartiga ko`ra Olimning yoshi: x da bo`lsin, u holda otasi: x+32 yoshda , bobosi esa: x+64 yoshda. Uch yil oldin ularning yoshlari yig`indisi 111 ga teng bo`lganida kelib chiqib quydagi tenglamani tuzamiz. (x-3)+(x+32-3)+(x+64-3) = 111, 3x+87 = 111, 3x = 24, x = 8. Demak Olimning bobosi 8+64 = 72 yoshda ekan. Javob: 72 yoshda
3. Bolalari yoshlari yig`indisi a+b+c+d ga teng bo`lsin , u holda masala shartiga ko`ra 36 = 3(a+b+c+d) tenglik o`rinlidir, bundan a+b+c+d=12. Qo`shiladigan yilimiz x bo`lsin, demak 36+x=a+b+c+d+4x, 36+x =12+4x, 3x = 24 , x = 8. Javob: 8 yil
1. x, -2, 1 va 3, 3 sonlarining o'rta arifmetigi 0, 2 ga teng. x ni toping.
2. 5, 4, y, -2, 2 sonlarining o'rta arifmetigi 1, 2 ga teng. y ni toping.
3. y, 2, 1, 3 va 2, 1 sonlarining o'rta arifmetigi 2, 3 ga teng. y ni toping.
4. Bir son ikkinchi sondan 6 ta ortiq. Ularning o'rta arifmetigi 20 ga teng. Shu sonlardan kattasini toping.
5. Uzunliklari har xil bo'lgan 8 ta yog'och berilgan.Ularning o'rtacha uzunligi 10 dm ga teng. Shu yog'ochlarga yana bitta yog'och qo'shildi. Natijada ularning o'rtacha uzunligi 12 dm ga teng bo'ldi. Qo'shilgan yog'ochning uzunligini aniqlang.
6. Uchta sonning o'rta arifmetigi 17, 4 ga teng. Agar sonlarning ikkitasi 17, 5 va 21, 6 bo'lsa, uchinchi sonni toping.
7. Bir son ikkinchisidan 15 ga kichik. Shu sonlarning o'rta arifmetigi 11, 5 ga teng. Shu sonlardan kichigini toping.
8. Uchta sonning o'rta geometrigi 6 ga teng bo'lib,ulardan ikkitasi 8 va 9 bo'lsa, uchinchi son necha bo'ladi?
9. Uchta sonning o'rta arifmetigi 10 ga, boshqa ikki sonning o'rta arifmetigi esa 15 ga teng. Shu beshta sonning o'rta arifmetigini toping.
10. Uchta sonning o'rta arifmetigi 30 ga, dastlabki ikkitasiniki esa 25 ga teng. uchinchi sonni toping.
11. N ta sonning o'rta arifmetigi 13 ga, boshqa M tasiniki 28 ga teng. Shu N + M ta sonning o'rta arifmetigini toping.
12. Ikki natural son kvadratlarining o'rta arifmetigi 10 ga, ko’paytmasi esa 8 ga teng.Shu sonlarning yig'indisini toping.
13. a > 0 sonining va 4 ning o'rta arifmetigi hamda o'rta geometrigi a ning qanday qiymatida o'zaro teng bo'ladi?
14. a, 2, 1 , 3 va 2, 1 sonlarining o'rta arifmetigi 2, 3 ga teng. a ning qiymatini toping.
15. Ikki sinning o'rta arifmetigi 7 ga, kvadratlarining ayirmasi 14 ga teng.Shu ikki son kvadratlarining yig'indisini toping.
16. Ikki musbat sonning o'rta geometrigi 8 ga, va boshqa ikkita musbat sonning o'rta geometrigi 32 ga teng.Shu to'rtta sonlarning o'rta geometrigini toping.
17. Ikki son o'rta geometrigining o'rta arifmetigiga nisbati 3 : 5 kabi. Shu sonlargan kichigining kattasiga nisbatini toping.
18. 24 ta sonning o'rta arifmetigi 11, 5 ga teng. Bu sonlar qatoriga yana bir son qo'shib, o'rta arifmetik qiymat hisoblansa u 12, 5 ga teng bo'ladi. Qo'shilgan son nechaga teng?
19. Ikki sonning o'rta arifmetigi bu sonlarning kattasidan 12 ta kam. Bu sonlar ayirmasining moduli nechaga teng bo'ladi?
20. Uchta sonning o'rta arifmetigi 20 ga, boshqa ikkita sonning o'rta arifmetigi esa 25 ga teng. Shu beshta sonning o'rta arifmetigini toping.