5-amaliy mashg’ulot Mavzu: Neft quvurlar uzatmasidagi qoldiq neft hajmini hisoblash

№5-amaliy mashg’ulot
Mavzu: Neft quvurlar uzatmasidagi qoldiq neft hajmini hisoblash
Neft quvurlar uzatmasini loyihalshtirishda bir qancha texnologik jarayonlarini o‘z ichiga oladi, ya’ni quvur uzatmasi ichki qismini to‘ldirib turgan neft quvurining oxirida, rezervuarlarga qo‘yiladi. Shundan so‘ng quvur uzatmasi ichida suyuqlik ustini bo‘linib ketadi va neft bug‘iga to’ldirilgan bo’shliqlar hosil bo’ladi. Ushbu bo’shliq hajmi va joylashish joyi neft quvurlar uzatmasining kesimi bilan aniqlanadi. Shu bilan bir vaqtda quvurlar uzatmasining ma’lum katta qismi neft bilan to’yingan bo’ladi.
Bo’shliqni topishning asosiy mazmuni neft quyib bo’lingandan so’ng quvur uzatmasida hosil bo’lgan bo’shliq, uzi oqadigan qismi va nol pogonali to’ldirish va nol haydash sarfi (Ԛ = 0) qismilari mavjud, shuning uchun bo’shliq joylashgan joyni topish aniqlash , zui oqadigan xududni topishdagi umumiy qoidalardan farq kilmaydi. Qaralayotgan xolatdagi gidravlik nishablik chizig’i bo’shliqlar hosil bo’ladigan neft quvurlari uzatmasining tuldirilgan bugimining gorizontal tugri chiziq bo’lagi va quvurlar uzatmasining parallel qiya tugri chiziqlari kesimining bo’lagilaridan tashkil topadi.(rasm 5)

Neft quvurlar uzatmasida qoluvchi qoldik neftni umumiy hajmi V_ost , SD qismdagi umumiy hajm V_sd turidek aniklanadi., ya’ni.(chapdan unga deb xisoblaganda) uning chap tomoni oxiri ketma ket monoton usuvchi bo’ladi.

-rasm. Quvurlar o‘zatmasidagi qoldiq neft hajmini hisoblash
V_ost = (1)
Masalan. Neft bazaga olib boruvchi 10 km yetkazib borish oralig’ida (d = 144 mm) qoluvchi qoldiq neftni (ρ = 870 kg/m³) topamiz, ya’ni bu asosiy magistraldan ajratilgandan so‘ng va neft bazaga kiruvchi zadvidka ochiladi. Olib boruvchining quvurlarni 5-rasmida yon tomonidan ko‘rsatilgan. Neftga to‘yingan bug‘ini tarangligi 0,02 MPa ga teng, atmosfera bosimi - 0,1013 MPa
Yechilishi: Avvalam bor ko’rinib turibdiki 7-kmdan boshlab 10-kmgacha to’liq bo’shatilgan bo’ladi.To’liq bo’shatilgan qismi 3 km tashkil qiladi.
3- va 4- km oralig’ida X₁ nuqta mavjud z₁=74+h_v bu yerda balandlik h_v vakuummetrik balandlik va quyidagiga teng
P_u/ρg=0,02*10⁶/870*9,81=2,34 m,
bundan z₁=76,34 m. X₁ koordinatasini topish uchun proporsiyaning to’g‘ri chiziqli interpolyatsiya yordamida topiladi.
yoki ,

Hisoblash uchun misol
yoki , bundan topamiz: x₁=3,166 km Xuddi shunday 3 – va 7- km oralig’idagi to’liq bo’shatilgan qismi 166 m tashkil qiladi.
1va 2- nuqta oralig’ida x₂ nuqta mavjud bulib, uning balandligi 78 m ga teng: x₂=81,666 km. Shundani kelib chikadiki 1- va 2- km oralig’idagi bo’shatilgan quvurlar uzunligi 667 m ni tashkil qiladi.
Umumiy bo’shatilgan quvurlar hajmining uzunligi: 3000 + 166 + 667 = 3883 m.Uzatuvchi quvurlarnda qolgan umumiy neft hajmini topamiz:
V_ost = 3,14*0,144²/4*(10000 – 3833) = 102 m³.

№ Uzgaruvchi kattalik	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
Neft quvurlari uzamasining uzunligi, km (H)	90	85	105	75	110	95	80	70	115	120	125
Neftning zichligi, kg/m^3 (ρ)	750	800	810	820	850	860	880	900	910	920	930