5. Dinshunoslikning

1. Dinshunoslik fanining maqsadi dinshunos talabalarga dinni har tomonlama ilmiy nuqtayi nazardan o‘rganish uchun asos bo‘ladigan zaruriy bilimlarni berishdan iborat. Bo‘lajak dinshunos mutaxassis o‘z oldida turgan vazifalarni yuqqori darajada amalga oshirishi uchun ushbu fanning tub mohiyatini tushuntirish lozimdir. Shu bilan birga talaba dinning asl ma’nosini tushunishi, haqiqiy din undaydigan harakatlarini yolg’onlari bilan almashtirmasligi, dinga bo’lgan qarashlarini tajovuzkorlik ruhida shakllantirmasligi ham ushbu fanning asl vazifalaridan iboratdir. Bugungi kunda dinni niqob qilib olgan turli diniy ekstrimistik, terroristik tashkilotlar haddan tashqari ko’ pligi afsuski achinarlidir. Ushbu yovuz niyatlilar qatorida bizning talabamizning ismi bitilmasligi uchun ham ushbu fanni o’qitish yo’lga qo’yilgan. Dinshunoslik fanining asl maqsadi mana shulardan iboratdir.

3. Dinshunoslik fani XIX asrning o’rtalarida din falsafasi tarkibidan alohida fan sifatida shakllanib chiqdi. Shu tariqa keyinchalik bu fan rivojiga ko’plab hissa qo’shish maqsadida olib borilgan tadqiqotlar fanning keng ko’lamli o’rganilishiga turtki bo’ldi.

4. I.Yu.Krachkovskiy, M.Meyerxoff, nemis filosofi Maks Myuller, fransuz pozitivist-filosofi va sotsiologi Emil Dyurkheym, ingliz etnologi va dinshunosi Eduard Bernett Taylor, ingliz filosofi, pozitivist va evolutsiya tarafdori Gerbert Spenser, fransuz filosofi va sotsiologi, pozitivizm asoschisi Ogyust Kont, M.Veber, Sh. de Sosey

5. Dinshunoslikning

din fenomenologiyasi

din sitsiologiyasi

din psixologiyasi

din mifologiyasi

din falsafasi

din tarixi

din antropologiyasi

diniy etika

din filologiyasi kabi sohalari mavjud.

8.Dinning vazifalari – regulyatorlik, komensatorlik, integratorlik, legitimlovchilik.

9. Har bir din o‘z qavmlari turmush tarzini boshqarish, tartibga solish, nazorat qilish, ya’ni «regulyatorlik» vazifasini bajaradi. D inlar o‘z urf-odatlari, marosim va bayramlarining qavmlari tomonidan o‘z vaqtida, qat’iy tartibga amal qilgan holda bajarilishini shart qilib qo‘yadi

10. Har qanday din o‘z e’tiqod qiluvchilari uchun to‘ldiruvchilik, ovutuvchilik, ya’ni «kompensatorlik» vazifasini bajaradi. Masalan, insonda doimiy tasalliga ehtiyoj hosil bo‘lishi hodisasini olaylik. Inson o‘z hayoti davomida tabiat va jamiyat bilan bo‘lgan munosabatlarida maqsadlariga erishishi ilojsiz bo‘lib ko‘ringanida, unda qandaydir m a’naviy-ruhiy tasalliga zarurat sezadi. Din bu o‘rinda m a’naviy-ruhiy ehtiyojni qondiruvchilik, «tasalli beruvchilik» vazifasini bajaradi.

11.Muayyan din o‘z ta’limot tizimini vujudga keltirgach, o‘ziga e’tiqod qiluvchilarni, ya’ni diniy jamoani shu ta’limot doirasida tutib turadi. Bu ijtimoiy hodiDinning birlashtiruvchilik vazifasi sa dinning birlashtimvchilik, ya’ni «integratorlik» vazifasi deb ataladi. D in e’tiqod qiluvchilarning ijtimoiy va ma’naviy hayotiga ta’sir o‘tkazadi. Bu esa dinning dunyo xalqlari madaniyati, adabiyoti, san’ati kabi sohalariga kirib borishi bilan amalga oshadi. Diniy urf-odat va marosimlarning jamoa bo‘lib bajarilishi ham unga e’tiqod qiluvchilarni birlashtiruvchi vosita hisoblanadi.