5-seminar. O'zbekistonning o'ziga xos istiqlol va taraqqiyot yo'li
Download 37.3 Kb. Pdf ko'rish
|
Tarx 5-seminar
|
5-seminar. O'zbekistonning o'ziga xos istiqlol va taraqqiyot yo'li. Bu asar Prezident Islom Karimov tomonidan 1992 yilda yozildi. Asarda O’zbekiston taraqqiyotining o’ziga xos yo’li va demokratik jamiyat qurishning jahon taraqqiyoti tajribasi tahlil qilindi. Jahon taraqqiyotida: 1) Demokratiya va qonunchilik. 2) Mulkchilikning turli shakllari v unga munosabat. 3) Yuksak ma’naviyat va madaniyatning rivojlanishi. 4) Xalqaro hamkorlikni rivojlantirish, jahon hamjamiyatiga kirish masalalari ko’rsatib berilgan. Asarda Markaziy Osiyo respublikalari ijtimoiy tuzumini o’zgartirish uchun quydagi masalalarga ehtibor qaratilgan. 1. Mahmuriy buyruqbozlik tizimidan demokratik, butun jamiyatning tuzilishiga o’tish. 2. Mulkchilikning begonalashuvi: rejali iqtisodiyotdan bozor iqtisodiyotiga o’tish. 3. Totalitar, aqidaparastlik mafkurasidan hurfikrlilikka, ko’ppartiyaviylikka, umuminsoniy ma’naviyatga amal qilish. 4. Jahon hamjamiyatiga kirib borish. Umuman, bu asarda demokratik huquqiy davlat va O’zbekistonni 125 mamlakat (bugungi kunda esa 170 ga yaqin)tan olganligi, 40 dan ortiq davlat bilan diplomatik aloqalar o’rnatilganligi bayon etilgan. O’zbekiston BMTga 1992 yil 2 martda qabul qilinganligi ko’rsatilgan. Umuman, bu asar 5 qism, bo’limlarni o’zida ifoda etadi. Bular: 1. O’z yo’limizning shart-sharoiti va zaminlari. 2. O’zbekiston demokratik va itimoiy adolat jamiyati. 3. Milliy manfaatlar ustuvorligi va teng huquqli hamkorlikka asoslangan tashqi siyosat. 4. Ijtimoiy jihatdan yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini qurish – mustaqil O’zbekiston ichki siyosatining negizlari. 5. Mustaqil O’zbekistonni rivojlantirishning ma’naviy-axloqiy negizlari. O'zbek milliy modelining o'ziga xos xususiyatlari. Taraqqiyotning o'zbek model yutuqlar va muammolar O'zbek modelining asosiy tamoyillari Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan mustaqillikni dastlabki yillarida ishlab chiqilgan.U jamiyatimiz hayotini har tomonlama isloh etish va bozor iqtisodiyotiga asoslanga erkin,adolatli demokratik davlat qurishning strategik yo'lidir. Mamlakatimiz o'zining ana shu maqsadlariga erishish uchun taraqqiyotning o'ziga xos yo'lini tanladi.Milliy istiqlol g'oyasi ana shu yo'ldan borayotgan xalqimizni pirovard maqsadlarga yetaklaydi taraqqiyotning o'zbek modelini amalga oshirishga yordam beradi.Taraqqiyot modeli deb,muayyan davlat tomidan bir ijtimoiy tuzumga o'tish yoki biron-bir jamiyatdagi umrini o'tab bo'lgan ijtimoiy munosabatlarini zamonaviy talablar asosida isloh etish borasida tanlab olingan rivojlanish yo'liga aytiladi.O'zbekistonnig sobiq ma'muriy buyruqbozlik tizimidan bozor iqtisodiyoti munosabatlariga asoslangan erkin,demokratik jamiyatga o'tishning o'ziga xos va mos yo'li-jahonda o'zbek modeli fan olingan rivojlanish yo'lidir. O'zbekiston mustaqillikka erishgach,nafaqat o'zinig iqtisodiy taraqqiyot tamoyillarini,balki milliy davlatchilik asoslarini tiklash modelini ham ishlab chiqishi zarur edi.Shu bilan birga,milliy qadriyatlar,xalqning o'zligi va g'ururini qayta tiklash,rivojlantirishni ham talab qiladi.Bularning barchasi jamiyatning ijtimoiy-sinfiy tuzulmasini tubdan yangilash va mustaqillik g'oyalarini amalga oshirish uchun mutloqo yangicha fikrlab,yangicha ish yuritadigan hadirlani tarbiyalash zaruratini yuzaga keltirdiGermaniya,Shvetsiya,Janubiy Koreya,Fransiya,Xitoy,Yaponiya kabi mamlakatlarning taraqqiyot modellari koproq iqtisodiy modellar edi.Ular siyosiy,ijtimoiy va madaniy hayotni tubdan yangilashni nazarda tutgan emas. O'zbek modeli jamiyatning barcha sohalarni birdek isloh etishga qaratilgan.U iqtisodiy munosabatlarni yangicha asosda rivojlantirish bilan birga,davlat qurilishi,jamiyatni demokratlashtirish,mulkdorlar sinifi va o'rta biznesni shakllantirish kabi davlatchilik negizini tashkil etadigan masalalarni hal etishni nazarda tutadi.Bularning barchasi o'zbek modelining o'ziga xos ustuvor xususiyatlaridir. O'zbek milliy modelining o'ziga xos xususiyatlari. Taraqqiyotning o'zbek model yutuqlar va muammolar O'zbek modelining asosiy tamoyillari Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan mustaqillikni dastlabki yillarida ishlab chiqilgan.U jamiyatimiz hayotini har tomonlama isloh etish va bozor iqtisodiyotiga asoslanga erkin,adolatli demokratik davlat qurishning strategik yo'lidir. Mamlakatimiz o'zining ana shu maqsadlariga erishish uchun taraqqiyotning o'ziga xos yo'lini tanladi.Milliy istiqlol g'oyasi ana shu yo'ldan borayotgan xalqimizni pirovard maqsadlarga yetaklaydi taraqqiyotning o'zbek modelini amalga oshirishga yordam beradi.Taraqqiyot modeli deb,muayyan davlat tomidan bir ijtimoiy tuzumga o'tish yoki biron-bir jamiyatdagi umrini o'tab bo'lgan ijtimoiy munosabatlarini zamonaviy talablar asosida isloh etish borasida tanlab olingan rivojlanish yo'liga aytiladi.O'zbekistonnig sobiq ma'muriy buyruqbozlik tizimidan bozor iqtisodiyoti munosabatlariga asoslangan erkin,demokratik jamiyatga o'tishning o'ziga xos va mos yo'li-jahonda o'zbek modeli fan olingan rivojlanish yo'lidir. O'zbekiston mustaqillikka erishgach,nafaqat o'zinig iqtisodiy taraqqiyot tamoyillarini,balki milliy davlatchilik asoslarini tiklash modelini ham ishlab chiqishi zarur edi.Shu bilan birga,milliy qadriyatlar,xalqning o'zligi va g'ururini qayta tiklash,rivojlantirishni ham talab qiladi.Bularning barchasi jamiyatning ijtimoiy-sinfiy tuzulmasini tubdan yangilash va mustaqillik g'oyalarini amalga oshirish uchun mutloqo yangicha fikrlab,yangicha ish yuritadigan hadirlani tarbiyalash zaruratini yuzaga keltirdi. Germaniya,Shvetsiya,Janubiy Koreya,Fransiya,Xitoy,Yaponiya kabi mamlakatlarning taraqqiyot modellari koproq iqtisodiy modellar edi.Ular siyosiy,ijtimoiy va madaniy hayotni tubdan yangilashni nazarda tutgan emas. O'zbek modeli jamiyatning barcha sohalarni birdek isloh etishga qaratilgan.U iqtisodiy munosabatlarni yangicha asosda rivojlantirish bilan birga,davlat qurilishi,jamiyatni demokratlashtirish,mulkdorlar sinifi va o'rta biznesni shakllantirish kabi davlatchilik negizini tashkil etadigan masalalarni hal etishni nazarda tutadi.Bularning barchasi o'zbek modelining o'ziga xos ustuvor xususiyatlaridir. Birinchi tamoyil:Iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi.Iqtisodiy islohatlar hech qachon siyosat ortida qolmasligi kereak,ular biror mafkuraga bo'ysundirilishi ham mumkin emas. Ichki va tashqi iqtisodiy munisabatlar mafkuradan xoli bolishi lozim. Iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi va mafkuradan xoliligi o'zbek modelining asosiy tamoyilidir. Ikkinchi tamoyil:Davlat bosh islohatchi .U islohatlarning ustunvor yo'nalishlarini belgilab berish yangilanish va o'zgarishlar siyosatini ishlab chiqishi va uni izchillik bilan amalga oshirishi lozim.Mustabid tuzum asoratlaridan xalos bo'lish jarayonida o'zini o'zi tartibga soladigan yetuk rivojlangan iqtisodiy mexanizm birdaniga vujudga kelib qolmaydi. Shu boisdan ma'muriy buyruqbozlikka,markazlashgan iqtisodiyotiga asoslanga tuzum qoldiqlarini tugatish bu yo'ldagu turli ziddiyat va qarashliklarni yengib o'tish,yangi yangi munosabatlarni qaror toptirish uchun o'tish davriga xos siyosat olib borilishi kerak. Boshqacha aytganda o'tish davri sharoitida iqtisodiy islohatlarni o'z holiga tashlab qo'yib bo'lmaydi. Uchinchi tamoyil:Jamiyat hayotinig barcha sohalarida qonunnig ustunvorligi.Bu tamoyil demokratik yo'l bilan qabul qilingan Konstututsiya va qonunlarni hech istisnosiz hamma hurmat qilishi va ularga og'ishmay rioya etishini nazarda tutadi.U quyidagi uch yo'nalishda o'z aksini topgan. Birinchisidan, mazkur tamoyil turli mulk shakllarining huquqiy asosda rivojlantirishni ta'minlaydi.O'zboshimchalik yoki tyrli iqtisodiy zo'ravonliklarga yo'l qo'yilmaydi. Ikkinchidan,jamiyatda demokratik jarayonlar rivojlanib boradi,aholining siyosiy madaniyati va faolligi oshadi.Fikirlar xilma-xilligi va qarshlar rang-barangligi uchun huquqiy kafolot paydo bo'ladi. Uchunchidan,aholida shaxsning ,barcha ijtimoiy guruh va qatlamlarning manfaatlari to'liqroq hisobga olinadi va ularning yaratuvchilik imkoniyatlari,ijodiy salohiyat samaraliroq ro'yobga chiqadi.Jamoat tashkilotlarining o'rni va ahamiyati yil sayin ortib boradi. Tortinchi tamoyil,Aholining demografik tarkibini hisobga olgan holda,kuchli ijtimoiy siyosat yurutish.Bunda bozor munosabatlarini joriy etish bilan bir vaqtda,aholini ayniqsa,kam ta'minlangan oilalarni,bolalar va keksalarni ijtimoiy himoyalash yuzasudan tegishli chora-tadbirlar ko'rish nazarda tutiladi. Kuchli ijtimoiy siyosat olib borish va aholining turli qatlamlarini ijtimoiy muhofaza qilish o'zbek modelining insonparvarlik mohiyatini belgilovchi tamoyillardan biridir Beshinchi tamoyil,Bozor iqtisodiyotiga tadrijiy asosda ,puxta o'ylab bosqichma bosqich o'tish.Bu jarayon islohatlarning huquqiy asoslari va kafolatlarini vujudga keltirishni,aholini ijtimoiy himoyalash va ularda yangicha iqtisodiy tafakkurnu shakllantirish bilan birga olib borishni nazarda tutadi. Download 37.3 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|